زنجان در زمینه فرش بافی و قالی بافی از قطب های فعال این هنر آمیخته با صنعت در ایران به شمار می رود.

فرش پشمی با طرح های ماهی و لچک ترنج که با نام و شهرت بیجار عرضه می شود و فرش ابریشمی که با الگوهای فرش های قم و کاشان مطابقت دارد از جمله فرش هایی هستند که توسط هنرمندان باذوق این دیار بافته می شود.

علاوه بر آن شاه بلاغی و افشار از دیگر انواع فرش و قالی هستند که در استان زنجان بافته می شوند.

فرش شاه بلاغی به دلیل ارزان بودن و با وجود کیفیت پایین تر از بیجار و افشار، طرفداران زیادی دارد و بافندگان هم با توجه به کشش بازار و مشتری پسندی و به دلیل ایده آل نبودن شرایط صادرات به میزان طولانی و حالت انتزاعی داشتن طرح ها و نقشه های فرش افشار عمده مشتریان برای خرید این فرش اشتیاق دارند.

البته این میزان تقاضا برای بازار این فرش و سایر فرش های دستبافت استان و کشور قبل از وضع تحریم ها خوش آیند بود چرا که از سال 90 به بعد تاجران و بازرگانان این کالا نتوانستند با شرکا و مشتریان خارجی خود در عرصه های بین المللی تجارت سودآوری داشته باشند.

تجار پاکستانی و هندی به منظور کسب سود بیش تر به عنوان یک واسطه فرش های دستبافت ایران را خریداری و به بازارهای بین المللی گسیل کردند، شاید در نگاه نخست اقدام بازرگانان این 2 کشور را امری پرسود و حتی ارزآور برای کشور تلقی کنیم ولی باید بپذیریم که در دوران تحریم بیش ترین ضربه به برند فرش استان و کشور وارد شد.

مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ضمن ابراز تأسف از وضعیت بازار صنعت فرش کشور در این رابطه به صدای زنجان می گوید: شاید در دوران تحریم و به دلیل محدودیت های اتخاذ شده برای فعالان اقتصادی داخلی چاره ای برای فروش تولیدات فرش خود به تجار هندی و پاکستانی نداشتیم و حتی می توان گفت که در آن مقطع بهترین کار همانی بود که توسط بازرگانان کشورمان انجام شد.

سیدمحسن جعفری با اشاره به این که حدود 35 کشور مشتری فرش ایران توسط مرکز ملی فرش شناسایی شده اند از تاجران زنجانی تقاضا کرد به منظور موفقیت در بازارهای بین المللی فرش موفق تر از گذشته ظاهر شوند.

این مقام مسئول با اشاره به نقش مؤثر تبلیغ در رونق فرش استان و حتی کشور در شبکه های جهانی ابراز می کند: معتقدیم اطلاع رسانی در حوزه فرش نقش بسزایی در رونق صنعت فرش و در نتیجه رونق کسب و کار مناطق ایفا خواهد کرد.

*** نبود تاجر بومی فرش در زنجان

مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با بیان این که متأسفانه در استان حتی یک تاجر تخصصی فرش نداریم، می افزاید: در دهه 70 و بین سال های 73 تا 87 حدود 18 تاجر تخصصی و بومی در حوزه فرش داشتیم که از محل صادرات این کالا برای آنها جایزه صادراتی در نظر گرفته می شد، با پیگیری های انجام گرفته مشخص شد تعدادی از این افراد فوت کرده اند، تعدادی نقل مکان کرده اند و هیچ آدرسی از آنها در دسترس نیست و تعدادی نیز بنا به دلایلی شغل خود را تغییر داده اند و عده ای نیز دست از صادرات فرش کشیده اند و به فروش فرش اکتفا کرده اند.

این مقام مسئول ابراز می کند: طرح سنتی فرش پشمی استان به دلیل نزدیکی به همدان و برگرفته از شیوه بافت این استان در حوزه صادرات به نام فرش همدان صادر و فرش بیدگینه، افشار و قلتوق نیز به نام استان زنجان به بازارهای داخلی و خارجی روانه می شود.

جعفری علت صادرات فرش ابریشم زنجان به نام قم را وابستگی استان از نظر مواد اولیه، طرح و نقشه و تجارت به قم می داند و عنوان می کند: از طرفی با توجه این که فرش ابریشم این استان در بازارهای داخلی و جهانی به عنوان برند معرفی شده است، تاجر ترجیح می دهد برای فروش سودآور و اقتصادی، تولیدات بافت شده از استان های دیگر را به نام قم به خریدار بفروشد.

این مقام مسئول بر لزوم بهره مندی از ظرفیت هیئت های تجاری کشورهای مختلف تأکید دارد و می گوید: گردآوری اطلاعات فرش استان در قالب بروشور و سی دی و تحویل آن به مسئولان اتاق بازرگانی به منظور ارائه آن در بین فعالان اقتصادی کشورهای مختلف از جمله اقدامات انجام گرفته در اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت است.

مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با اشاره به وضعیت بازار فرش استان معتقد است: فرش در بازار داخل و خارج با رکود دست و پنجه نرم می کند، از زمانی که تحریم ها در حوزه صادرات آغاز شد فرش هم همانند کالاهای دیگر از این امر مستثنی نشد ولی پس از برجام فضای جدیدی در این حوزه ایجاد شد از سویی به دلیل مشکلات به وجود آمده در نقل و انتقال ارز در زمان تحریم با انبوهی از فرش های تولیدی در انبارها مواجه شدیم.

وی با بیان این که سالانه بیش از 160 هزار مترمربع فرش در استان تولید می شود، پیش بینی می کند که نزدیک به 300 هزار مترمربع فرش در انبارهای تاجران بومی زنجانی و غیربومی مقیم در استان به دلیل اشباع تولید در سال های تحریم وجود داشته باشد.

*** حضور تجار ایرانی در بازار فرش آمریکا پس از غیبت 10 ساله

این مقام مسئول با اشاره به صادرات 2 محموله به ارزش 86 میلیون دلار از کشور به بازار آمریکا پس از برجام می افزاید: این خبر پس از عدم حضور ایران به مدت 10 سال در بازار فرش آمریکا بسیار پراهمیت است اما مشکل اساسی که برای حفظ بازار وجود دارد این است که ذائقه مشتریان فرش در غیبت 10 ساله ایران تفاوت کرده است و زمینه برای حضور رقبای غدر کشور فراهم شده است.

جعفری می گوید: قبل از تحریم مصرف سالانه آمریکا از فرش ایران سالانه بیش از 200 میلیون دلار بوده است و برای رساندن خود به این جایگاه نیازمند انرژی و همت زیادی در این حوزه هستیم که باید در بحث قیمت و کیفیت ورود پیدا کنیم.

*** افزایش 27 درصدی صادرات فرش

مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان میزان صادرات فرش در 5 ماهه سال جاری بر اساس آمارهای گمرک استان 5 میلیون و 705 هزار دلار اعلام می کند و بیان می کند: این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 27 درصد افزایش داشته است که این آمار به دلیل اشباع بازار فرش پس از سال 91 به بعد به دلیل شدت گرفتن مباحث مربوط به تحریم قابل محسوس نبوده است.

وی با اعلام این که فضا برای تبادلات تجاری پس از برجام فراهم شده است، اعتقاد دارد: صادرات فرش بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی گمرک کشور در 5 ماهه نخست امسال 15 درصد افزایش یافته است که حاکی از تکان خوردن آمارهای صادراتی است.

با اندکی تلیخص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، تاریخ انتشار: 11 مهر 1395، کدخبر: 82252156 (5588785)، www.irna.ir