شعار سال: سیستان و بلوچستان در بخش گرم و خشک و جنوب شرق ایران با 11.5 درصد وسعت کشور بزرگ‌ترین استان محسوب می‌شود که جغرافیای گوناگون آن سبب شده تا مناطق مختلف آن آب وهوایی متفاوت داشته باشد، به طوری که گاه اختلاف دمایی درآن بسیار محسوس است. این استان در طول 20 سال گذشته روند کاهش نزولات آسمانی را تجربه کرده و این امر سبب تشدید خشکسالی در آن شده است. براساس اعلام شرکت سهامی آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان، هم اینک 48 درصد مساحت این استان تحت تأثیر خشکسالی متوسط، 27.3 درصد خشکسالی شدید و 3.9 درصد خشکسالی خیلی شدید است. به گزارش اداره هواشناسی سیستان و بلوچستان، این استان درسال زراعی 96-95 به طور صد درصد تحت تأثیر خشکسالی قرار گرفت تا حدی که در این مدت در شهرستان چابهار 210 روز و زابل واقع در شمال سیستان و بلوچستان 190 روز بارندگی گزارش نشد. همچنین براساس آمارهای موجود از سال 1340 تاکنون بویژه در 20 سال اخیر سیستان و بلوچستان شاهد روند کاهش نزولات آسمانی بوده است.
سیستان و بلوچستان کم بارش‌ترین استان در سال زراعی 96- 95
«محمدرضا امیرمرادی»، مدیرکل هواشناسی سیستان وبلوچستان میانگین بارش سالانه استان در سال زراعی 96- 95 را 111 میلیمترعنوان کرد که بعد از استان یزد با 88 میلیمتر بارندگی، کم بارش‌ترین استان در کشور در این مدت بوده است. به گفته وی دراین مدت صد درصد استان دچارخشکسالی از نوع خفیف، متوسط، شدید و بسیار شدید بوده که عمده‌ترین پهنه‌های خشکسالی و بسیارشدید در شهرهای سرباز، چابهار، کنارک، قصرقند، سراوان، نیک شهر، میرجاوه و زاهدان بوده است.

صد درصد خشکسالی مداوم طی هفت سال

امیرمرادی با اشاره به اینکه در سال 2013 از سوی سازمان هواشناسی جهانی (WMO)، شاخصی به‌عنوان «SPEI» تعریف شد که از آن برای بارش، تبخیر و تعرق استاندارد شده به‌منظور محاسبه شدت خشکسالی به صورت یک ماهه تا چند ساله در یک منطقه استفاده می‌شود، تصریح کرد: براساس این شاخص سیستان و بلوچستان از هفت سال گذشته تاکنون با صد درصد خشکسالی مواجه بوده که 51.5 درصد آن خشکسالی متوسط، 42 درصد خشکسالی شدید و 6.5درصد نیز خشکسالی بسیار شدید داشته است.

کاهش بارندگی از آبان تا دی ماه
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان درباره وضعیت بارندگی استان در سه ماه آینده (آبان تا دی ماه)، گفت: پیش‌بینی ما برای بارندگی در این دوره زمانی بین 10 تا 20 درصد کاهش بارندگی نسبت به بلندمدت است و دمای هوا نیز 0.5 تا 1.5 درجه افزایش خواهد یافت.

امکان بهبود وضعیت خشکسالی وجود ندارد
وی درخصوص وضعیت خشکسالی استان در سع ماه یادشده (آبان تا دی ماه)، گفت: با توجه به کاهش بارش‌ها و افزایش دما و به‌دنبال آن افزایش تبخیر، متأسفانه امکان بهبود وضعیت خشکسالی وجود ندارد. از این‌رو از کشاورزان و مسئولان ذیربط می‌خواهیم هشدارهای سازمان‌های مربوطه از جمله هواشناسی، آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی را هنگام مصرف آب برای آبیاری مزارع خود جدی بگیرند.

دهه 80 بحرانی‌ترین دوره خشکسالی استان
درهمین حال، «رضا نجفی»، مدیرکل جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان هم زمان شروع خشکسالی استان را از سال 78 تاکنون عنوان کرد و افزود: این بحران تاکنون نیز ادامه داشته و بحرانی‌ترین دوره آن دهه 80 بوده است. در سال زراعی 96-95 هم خشکسالی بیشتر شد. در این سال زراعی علاوه بر کاهش بارندگی بر شدت گرمای هوای استان هم افزوده شده به حدی که سال گذشته گرمای هوا تا مرز 56 درجه رسید و به مزارع خسارات زیادی وارد شد.

900 میلیارد تومان خسارات خشکسالی در سال زراعی 96-95
این مقام مسئول در جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان شهرهای چابهار، باهوکلات، دشتیاری، تلنگ درقصرقند و سیستان را از مناطقی نام برد که بیشترین خشکسالی را در استان داشته‌اند. برآورد ما از میزان خسارات خشکسالی در سال زراعی 96-95 بیش از 900 میلیارد تومان است وصندوق بیمه هم تنها غرامت بخش‌هایی از مزارع و باغ‌ها را می‌دهد که بیمه هستند و آن هم مقدارش خیلی ناچیز است. نجفی به میزان بارش‌ها در جنوب و شمال استان اشاره کرد وگفت: جنوب سیستان و بلوچستان درحالت نرمال طی دوره بلندمدت 110 تا 130 میلیمتر و شمال استان (منطقه سیستان) درهمین دوره 60 میلیمتر بارش داشت که این ارقام حاکی از کاهش بارندگی در استان است.

60 درصد قنات‌ها و 20 درصد باغ‌های استان ازبین رفت
وی به خساراتی که در این چند سال خشکسالی به استان وارد شده اشاره کرد و افزود: بیش از60 درصد قنات‌ها و20درصد باغ‌های استان ازبین رفته و خشک شده‌اند. 45 هزار هکتار از اراضی زراعی هم بدون کشت رها شده است. مدیرکل جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان یکی از کارهایی که برای جبران این خسارات انجام شده را کاهش تلفات آب با انتقال آب با لوله در شمال استان در منطقه سیستان عنوان کرد که هم‌اکنون نیز درحال اجراست و تاکنون چهار هزار کیلومتر آن لوله‌گذاری شده است.
اقدام‌های جهاد کشاورزی استان برای کاهش خسارات خشکسالی
نجفی از طرح آبیاری تحت فشار یاد کرد و گفت: هم‌اکنون طرح آبیاری تحت فشار برای مزارع و باغ‌ها در جنوب و مرکز استان را دردست اقدام داریم که قرار است در 100 هزار هکتار به اجرا درآید. همچنین برای بازسازی قنوات سندی را ارائه کردیم و برای این موضوع 11 میلیارد تومان اعتبارهم پیش‌بینی و مصوب شده است. وی استفاده از آب‌های غیرمتعارف مثل شیرین‌سازی آب دریا برای کشت‌های گلخانه‌ای را از دیگر اقدام‌های جهاد کشاورزی استان برای کاهش تلفات آب استان بیان و خاطرنشان کرد: سه هزار هکتار از گلخانه‌های سیستان و بلوچستان با استفاده از این روش آبیاری و کشت می‌شود. به گفته نجفی جمع‌آوری روان‌آب‌های استان از دیگر کارهای دردست اجرا برای کاهش هدر رفت آب است.

طوفان شن‌های روان و ماسه از پیامدهای خشکسالی

مدیرکل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان یکی دیگر از پیامدهای خشکسالی و خساراتی که عاید کشاورزان و محصولاتشان می‌شود، را طوفان شن‌های روان و ماسه دانست که خسارات جبران‌ناپذیری را به آنان وارد می‌کند. نجفی درپاسخ به اینکه برای جبران خسارات کشاورزان چه برنامه‌هایی اتخاذ شده، اظهار داشت: در این راستا صندوق بیمه‌ای راه‌اندازی شده که خسارات را تا حدودی جبران کند. این صندوق سالانه تنها 15 تا 20 هزارهکتار از مزارع و باغ‌ها را بیمه می‌کند واین میزان به حدی اندک است که به چشم نمی‌آید. وی همچنین خواستارتوجه بیشتر به اعتبارات مدیریت بحران استان با در نظر گرفتن وقایع مذکور شد.

نیم نگاه
با توجه به کاهش بارش‌ها و افزایش دما و به‌دنبال آن افزایش تبخیر، متأسفانه امکان بهبود وضعیت خشکسالی وجود ندارد
بیش از60 درصد قنات‌ها و20 درصد باغ‌های سیستان و بلوچستان ازبین رفته و 45 هزار هکتار از اراضی زراعی هم بدون کشت رها شده است
درراستای حمایت از کشاورزان صندوق بیمه‌ای راه‌اندازی شده که خسارات را تا حدودی جبران کند. این صندوق سالانه تنها 15 تا 20 هزارهکتار از مزارع و باغ‌ها را بیمه می‌کند واین میزان به حدی اندک است که به چشم نمی‌آید

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 6 آبان 96، شماره: 205595