انفجار مرگبار در معدن زغال سنگ طبس که در روزهای اخیر منجر به کشته شدن بیش از ۵۰ انسان بی‌گناه شد، نه‌تنها خانواده‌های قربانیان و جوامع محلی و مردم کشور ما را در غم و اندوه فرو برد، بلکه بار دیگر پرسشی را مطرح کرد که پس از هر فاجعه‌ای در صنایع پرخطر تکرار می‌شود: «مقصر کیست؟» در‌حالی‌که برخی ممکن است در تحلیل این حادثه به دنبال یافتن یک مقصر واحد باشند، واقعیت این است که چنین حوادثی نتیجه یک زنجیره پیچیده از عوامل متعدد و متقاطع هستند.

ولی داداشی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی از لزوم پاسخگویی وزارتخانه‌های صمت و تعاون در حادثه تلخ معدن طبس سخن گفت. اگر چه هنوز بررسی‌های دقیقی به عمل نیامده و، ولی به نظر می‌رسد ابنیه‌ها و سازه‌های فنی به کارگیری شده در معدن استاندارد‌های لازم را نداشته است. وزارت کار هم باید در رابطه با ضوابط ایمنی حوزه کاری شخصی کارگران پاسخ بدهد. فتح اله توسلی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز پرسید که مگر در قانون معادن نیامده که یک درصد درآمد‌ها باید در همان محل هزینه شود؟! و یا در قانون نداریم که ۱۵ درصد حقوق دولتی هم باید همان‌جا هزینه شود. چرا این کار نشده است؟ اصلا چرا در معدن دستگاه تهویه مناسب نداشتند و چرا ایمن سازی نکردند؟ بازرسی وزارت کار وظیفه داشته که استاندارد‌های مربوط به معدن را بررسی کند. زهرا سعیدی مبارکه سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در این باره چنین گفت: شنیدیم که معدن سیستم آژیر مرکزی نداشته یا خراب بوده است. دو نفر از کارشناسان ایمنی نیز گفتند افرادی متوجه حادثه شدند، ولی با سروصدا همدیگر را خبر می‌کردند. در حالی که اگر آژیر کار می‌کرد، این همه کشته روی دست کشور نمی‌ماند. وی در ادامه به قصور در آموزش استفاده از سیستم خودنجات روی کوله‌ها اشاره داشت و گفت: این امکان روی کوله‌ها بوده، ولی استفاده نشده است.

معـادنی کـه بیشـتر عملیـات فـنی آن توسـط پیمانـکاران بخش خصـوصی انجام می شـود، عمدتـًًا در سـال های اخیـر بـا مشـکلاتی مواجه شـده کـه نشـان می دهد ایمـنی بـرای بخـش خصـوصی در اولویت چنـدم پـس از سـود و افزایـش تولید مطرح است .بطـور کل اینجـا مقصـر فـرد نیسـت، بلکـه نـگاه و نظـام حکمـرانی در بخـش معـدن اسـت، کـه بایسـتی شـرایط دائمـا بـه روزرسـانی شـود . موضـوعی کـه کارشناسـان معتقدنـد کـه پاییـن بـودن سـطح نظـارت ،ایمنی ، کیفیـت و همچنین فرسـوده بـودن تجهیـزات در معـادن از مهمتریـن دالیـل بروز چنین حوادثی اسـت . نکته بعد، پیگیری حقوقی مصوباتی است که درباره ایمنی معادن تصویب شده اما اجرایی نمی شوند.

در ساعت ۹ شب جمعه ۳۰ شهریور ماه شاهد انفجار در معدن زغال سنگ طبس بودیم. انفجاری که تاکنون بالغ بر ۵۱ کشته و بالغ بر ۲۲ مصدوم برجای گذاشته است. بنا بر دستور رئیس جمهور چهار وزیر وارد میدان اجرایی گردیده و سه وزیر (کار و صمت و کشور) به همراه معاون اول، عازم محل حادثه شده اند. لازم به توضیح است که انفجار معدن در طبس سابقه چندباره دارد. بعنوان مثال در آذرماه سال ۱۳۹۱ شاهد انفجار در یکی از معادن زغال سنگ طبس موسوم به «یال شمالی» بودیم. در طول سال‌های اخیر، گزارشات متعدد از حوادث کار در معادن طبس بگوش می‌رسد. بر اساس اخبار دریافتی از خراسان جنوبی، سه روز عزای عمومی در سطح استان اعلام شده است. با توجه به تشکیل پرونده توسط دادستانی و ورود رئیس جمهور به موضوع، باید منتظر دریافت گزارشات تکمیلی در این خصوص باشیم.

حال معادن ایران از نظر ایمنی کار به هیچ وجه خوب نیست. هر ماه شاهد حوادث عدیده برای نیروی کار در معادن کشور هستیم. هنوز چند روزی از مرگ چهار راننده کامیون و لودر در معدن سنگ و شن شازند اراک نگذشته که شاهد مرگی دیگر در معدن گچ و سنگ آهک سمنان می باشیم. آیا سازمان بازرسی قصد ورود به بحث اهمال، قصور، تقصیر و ترک فعل بخش نظارتی و تامین ایمنی کار در وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی را ندارد؟ کارگر زابلی معدن بر اثر افتادن سنگ بر سرش دچار مرگ مغزی شده و خانواده وی ، در رفتاری نیکوکارانه اقدام به بخشیدن اعضای بدن او به بیماران نیازمند کردند.

صبح یکشنبه ۲۷ خرداد، معدن سنگ روباز شماره پنج «شازند»، ریزش کرد و ۴ کارگری که با بیل مکانیکی و کامیون، مشغول بارگیری از دامنه معدن بودند، زیر آوار ده‌ها تن سنگ دفن شدند. تصاویر اولیه این حادثه، مرگ حتمی کارگران را تایید می‌کرد و درحالی که هیچ نشانه‌ای از بیل مکانیکی و کامیون‌های مدفون زیر تخته سنگ‌های فرو ریخته معلوم نبود، می‌شد حدس زد که آنچه به عنوان «جسد» از زیر آوار سنگ بیرون می‌آید، حتما در بدترین وضعیت خواهد بود. ساعاتی بعد از این حادثه و به دنبال انتشار خبر بازداشت صاحب معدن، کارشناسان حوزه معدن به رسانه ها گفتند که وقوع این حادثه حتما به دلیل رعایت نشدن اصول ایمنی در طراحی اولیه معدن یا بی‌توجهی پیمانکاران و بهره‌برداران به اصول طراحی معدن بوده و، چون بی‌توجهی به این اصول، در تمام معادن روباز و زیرزمینی ایران به یک روال تبدیل گردیده، چراکه فقط در نتیجه نادیده گرفتن اصول طراحی و اصول ایمنی است که بهره‌برداری از معدن برای پیمانکار مقرون به‌صرفه‌تر خواهد شد، بر این قاعده بنظر می رسد که در آینده نزدیک،باید انتظار حوادث بیشتر را در معادن‌مان داشته باشیم.

ساعت ١٣ روز پنجشنبه مورخ ۱۰ خردادماه جاری خبر ریزش معدن زغال سنگ آبنیل در روستای بی بی حیات شهرستان کرمان با یک فوتی، ٢ مصدوم و درمان سرپایی سه نفر دیگر، مخابره شد. هنوز علت اصلی حادثه مشخص نبوده ولی این معدن در سال های گذشته نیز شاهد انواع حوادث مرگبار بوده است. موضوعی که جای دارد بشکل ویژه مورد توجه دادستان قرار گرفته و همانند معدن زغال سنگ طزره دامغان، دستور پیگیری داده شود.

وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی در خصوص پرسش افکار عمومی درباره تکرار حادثه در معدن طرزه می‌گوید که دستور داده شده حادثه معدن طرز پیگیری و بررسی شود همچنین گفته‌ایم مشکلات بازماندگان این حادثه از جمله بحث‌های بازنشستگی و بیمه را با ضریب یک‌ونیم بررسی کنند؟ سید صولت مرتضوی، وقتی می‌گوییم توانمندی برای وزارت را نداری و مجلس می‌داند سوگند نمایندگی نمایندگانش، به شما بر می‌خورد و فکر می‌کنی، قصد تخریب تو وجود دارد؟ آقای محترم بشکل مستند، گزارش سوانح و حوادث این معدن در ده سال اخیر را منتشر کرده ایم و آمار و ارقام وضع ناگواری را نشان می‌دهند. بعد تو بشکلی کم حساسیت می‌گویی دادیم بررسی کنند؟ یا واقعا کارت را نمی‌دانی یا شائبه‌های دیگر برایت مطرح است که اگر نمی‌شناختیمت، خیلی پر رنگ می‌شد. لطفا با قید فوریت و بدون هیچ گونه اهمالی، دستور تشکیل یک تیم ارزیاب تخصصی حوزه معدن و ماموریت دهی برای ارزیابی و گزارش در خصوص علل وقوع سوانح در معدن طرزه را در همین هفته کاری بده. مشفقانه عرض می‌کنیم که مراقب قصور، تقصیر، ترک فعل و اهمال مدیریتی باش. اینجا جمهوری اسلامی ایران است و گام دوم انقلاب. حقوق می‌گیری که کار کنی و پاسخگو باشی. نمی‌توانی، زحمت چند خط را بکش. صراحت گفتار ما را هم به بزرگی ببخش.

تعداد معادن فعال استان مازندران نسبت به سال ۹۸ به علت مسائل قوانین و روند کاری طاقت فرسا سیر نزولی داشته است، البته حل مسئله مورد نظر مستلزم به خرد جمعی است که متاسفانه وجود ندارد.

گزارش وزارت کار نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰۰ نفر شاغل در معادن کشور، جان بیش از ۲۰ نفر در معرض حوادث مختلف معدنی است. در سال ۱۳۹۵، معادل ۱۹۱۲ مورد در معادن کشور رخ داده که نتیجه آن مصدومیت ۱۹۰۶ نفر دچار مصدومیت شده‌اند.