شعار سال: رئیس شورای مرکزی حزب مؤتلفه گفت: در کل احترام به حقوق عمومى شرط مهمى است براى حمایت از کالاى تولید داخل بویژه اگر مالکیت معنوى آن ایرانى باشد.

سیدمصطفی میرسلیم در خرداد 1326 در تهران متولد شد. میرسلیم رئیس شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و هیئت علمی دانشگاه است و یکی از کسانی است که در ساعات آغازین انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری نسبت به ثبت‌نام خود در این مسند اقدام کرد.

گفتگوی مشروح با سید مصطفی میرسلیم را در ادامه می خوانید.

شما در جایی گفته اید، از آن دسته کالاهاى ایرانى باید حمایت کرد که حقوق عمومى را ضایع نکرده باشند؛ چرا و اساساً چه نسبتى بین این دو موضوع وجود دارد؟

هر کالایى برآورنده نیاز است، چه نیاز خصوصى افراد و چه نیاز عمومى جامعه. کسى که کالایى را مى خرد به این امید است که با استفاده از آن، نیازش همان طور که در هدف تهیه و تولید آن کالا منظور شده، برطرف شود. اگر نقصى در رفع نیاز بوجود آید یا اصلا نیاز برطرف نشود در حق خریدار ظلم شده است. این موارد که اصطلاحاً به آن اجحاف هم مى گویند متعدد و متنوع است و تجاوز تولید کننده به حقوق مصرف کننده محسوب مى شود. مگر مى توان از تولیداتى حمایت کرد که حقوق افراد یا جامعه را پایمال مى کنند؟

به نظر شما آیا روشى وجود دارد که به کمک آن بتوان احترام به حقوق مصرف کنندگان را تضمین کرد؟

آرى و این روش‌ها به چند دسته اند؛ روش هایى که در هنگام طراحى، ساخت و تولید کالا باید مراعات کرد؛ روش هاى بسته بندى و توزیع کالا؛ روش هاى تبلیغ کالا و آگاهى رسانى به مشترى درباره خصوصیات کالا؛ روش هاى رسیدگى به شکایات مصرف کنندگان و جبران خسارات وارده به آنها؛ روشهاى تضمین هستند.

چگونه از مرحله طراحى و ساخت و تولید باید به فکر مصرف کنندگان بود تا حقوقشان پایمال نشود؟

اولاً مسئولیت طراح بسیار بزرگ است و متأسفانه در کشور ما به این نکته کمتر توجه مى شود. ممکن است در ساخت و تولید کالایى تمام ریزه کاری هایى که در طراحى مشخص شده است مراعات شده باشد، اما مصرف کننده را گرفتار یا مجروح یا متضرر کند: آرى مواد اولیه انتخاب شده مناسب است؛ کیفیت ساخت و تولید هم عالى است؛ اما خسارت مشترى نیز انکارناپذیر است. در این جا طراح است که باید مسئولانه پاسخگو باشد و خسارات را به عهده بگیرد. در بسیارى از کشور‌ها در چنین حالتى طراح را محاکمه مى کنند.

درست است، در کشور ما به مسئولیت طراح کمتر یا اصلاً توجه نمى شود و بیشتر تقصیر‌ها را به سازنده نسبت مى دهند. مسئولیت سازنده چگونه ایفا مى شود؟

سازنده موظف است شیوه نامه هاى ساخت و تولید را دقیقاً به همان صورت که طراح تدوین کرده مراعات کند تا مسئولیت‌ها لوث نشود؛ سازنده باید از مواد اولیه طبق طرحنامه استفاده کند؛ تغییر مواد اولیه حتى در شرایط اضطرارى بدون امضاى طراح مجاز نیست. ما شاهد موارد متعددى از خسارت به مشتریانیم که به استفاده از مواد اولیه نامناسب برمى گردد، در حالى که فرآیند ساخت بدون اشکال بوده است.

اما در مرحله ساخت هم نکات مهمى را باید مراقبت و بر آن نظارت کرد: سازنده باید ابتدا روى نمونه هاى آزمایشگاهى بررسى کند آیا کلاً اهدافى که در طرحنامه آمده قابل دسترسى است یا نه؛ در صورتى که پاسخ منفى باشد طراح باید تجدید نظر کند؛ اگر پاسخ مثبت باشد سازنده آزمایش هایى را روى نمونه هاى نیمه صنعتى شروع مى کند که اثبات کند در چهارچوب اهداف طرحنامه، وظایفى که از محصول انتظار مى رود درست انجام مى گیرد یا نه، مانند وظیفه خنک کارى براى دستگاه تهویه مطبوع؛ در صورتى که جواب تمام آزمون هاى وظیفه اى مثبت باشد، سازنده مبادرت مى کند به ساخت نمونه هاى صنعتى و روى آن‌ها آزمون هاى دوام را انجام مى دهد، چون ممکن است کالا در آزمون وظیفه اى موفق باشد ولى دوام نیاورد و سریعاً فرسوده شود.

در صورتى که همه آزمون‌ها مثبت باشد و طراح نیز بر آن‌ها صحه بگذارد، مرحله پیش تولید شروع مى شود و کالا معمولاً در اختیار استفاده کنندگان خاص قرارمى گیرد تا در شرایط واقعى کاربرد محصول تولید شده بررسى شود. هـیچ گاه سازنده نباید مردم را ابزار آزمایش تولیداتش قراردهد؛ قبل از فروش کالا مردم باید از مناسب بودن آن چه به لحاظ وظیفه اى و چه از نظر دوام مطمئن شود.

بعضى از سازندگان براى کاهش هزینه هاى آماده سازى کالا و تولید، اهتمام لازم را به آزمون‌ها نمى کنند. خطر پذیرى و مسئولیت این روش بسیار بزرگ است و در صورت بروز اشکال باعث نارضایتى شدید مشتریان و بدنامى تولید کننده مى شود که هزینه هاى آن به مراتب بیش از هزینه آزمون‌هاست؛ البته یادآورى کنم که اجراى آزمون‌ها نیازمند مرکز تحقیق و توسعه و دستگاه‌ها و ابزارهاى دقیق و مهندسان و کاردان هاى ورزیده و با تجربه است.

نظرتان درباره تبلیغات تجارتى چیست؟

تبلیغات را نباید صرفاً ابزارى براى فروش کالا در نظرگرفت؛ تبلیغات واقعى، باید واقعیت کالا را به مردم معرفى کند بدون کم و کاست یا اغراق. آنچه مشترى را راهنمایى مى کند تبلیغات درست و راست است که مسئولیت آن با سازنده است و اگر دربرگیرنده خلاف باشد، حق مشترى ضایع شده و سازنده باید جوابگو باشد و مشترى حق دارد، در صورتی که شاهد خلاف واقع باشد، شاکى و خواستار رسیدگى شود. البته همین جا باید یادآورى کنم که هیچ سازنده اى نمى تواند ادعا کند که ساخت و تولید کالا را با علم کامل انجام داده است. علم کامل نزد خداست و دانش بشرى عطیه اى الهى و جزئى است و همواره ممکن است که برخى از کاستى ها، على رغم طى کردن کلیه آزمون هاى وظیفه اى و دوام، در هنگام بهره بردارى رخ دهد. از این رو سازندگان متعهد سرنوشت محصولات خود را بعد از فروش نزد مشتریان پیگیرى مى کنند تا اگر نکته اى مغفول مانده باشد هرچه سریعتر به جبران آن بپردازند و در صورت لزوم حتى فراخوان بدهند تا همه مشتریان مراجعه کنند و سازنده بر مبناى تحقیقات توسعه اى که انجام داده مبادرت به رفع نقص کند.

آیا مفهوم دوره ضمانت همین است؟

این اقدام بیش از آن چیزى است که منحصر به دوران ضمانت مى شود و مى دانیم که تضمین کالا از طرف سازنده، از حقوق مصرف کنندگان محسوب مى شود؛ پیگیرى سرنوشت کالا نزد مصرف کننده، در واقع نوعى تعهد سازنده را در خدمت رسانى صادقانه به مشتریان خود و جلب رضایت آنها نشان مى دهد و بر رقابت پذیرى کالا مؤثر است. مجموعه چنین نکات مهم فنى، تبلیغى و اقتصادى است که حقوق مشتریان یا بهره برداران یا مصرف کنندگان و در کل احترام به حقوق عمومى را نشان مى دهد و شرط مهمى است براى حمایت از کالاى تولید داخل بویژه اگر مالکیت معنوى آن ایرانى باشد؛ براى چنان کالاهایى که آبروى کشور را همراه خود دارد، به موضوع احترام به حقوق عمومى باید با سخت گیرى بیشتر توجه و از آن مراقبت کرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت هفته نامه شما، تاریخ 16 فروردین 97، کد طلب: 27194: www.shoma-weekly.ir