شعار سال: «امسال بحران آب بهویژه در استانهای اصفهان، خوزستان، یزد، کرمان و مناطق شرقی و مرکزی، مشکل اصلی برای توسعه صنایع معدنی است». این جمله تازهترین اظهارنظر مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیأت عامل سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) در مورد تأثیر بحران کم آبی بر توسعه بخش معدن و صنایع معدنی کشور است. واقعیت آن است که زنگ هشدار بحران آب این بار نه برای بخش شرب و کشاورزی بلکه برای مهمترین طرحهای صنعتی در بخش فولاد و صنایع مرتبط با آن بهصدا درآمده و مسئولان نسبت به اتخاذ تدابیری برای چارهجویی در کاهش و مصرف بهینه آب تأکید میکنند. این هشدارها در حالی است که واکاوی طرحهای توسعهای معادن و صنایع معدنی کشور طی سالهای نهچندان دور بیانگر بیتوجهی سیاستگذاران به جانمایی درست، مطالعات امکانسنجی و صرفه اقتصادی برخی پروژههای بزرگ در بخش صنعت و صنایع معدنی است؛ طرحهایی که شاید بیشتر با توجه به ابعاد سیاسی و تبلیغاتی در مناطق محروم کشور و با توجیه جبران توسعهیافتگی این مناطق کلنگ خورد و در پایان عمر دولتهای نهم و دهم با پیشرفت فیزیکی حداقلی به حال خود رها شد.
تأمین آب برای طرحهای فولادی
اوایل سال ٨٢ بود که موضوع راهاندازی طرحهای هشتگانه فولادی در ۸ منطقه کم برخوردار و محروم کشور شامل طرح فولاد سفید دشت چهار محال و بختیاری، فولاد نیریزدر استان فارس، فولاد شادگان در استان خوزستان، فولاد میانه در استان آذربایجان شرقی، فولاد قائنات در استان خراسان جنوبی، فولاد سبزوار در استان خراسان رضوی، فولاد بافت در استان کرمان و طرح فولاد بافق در استان یزد با ظرفیت هر کدام ٨٠٠ هزارتن مطرح و با ادامه این روند در سال 85این طرحها در مناطقی از کشور که به اعتقاد کارشناسان بهدلیل کمبود آب و دسترسی به مواداولیه فاقد جانمایی و توجیه اقتصادی درستی بود، یکی پس از دیگری آغاز شد؛ طرحهایی که در نهایت با پیشرفت فیزیکی بسیار کم و بعضاً بین ٢٠ تا ٣٠ درصد با پایان عمر دولت دهم به حال خود رها شد؛گرچه این طرحها با آغاز بهکار دولت یازدهم و مدد گرفتن از برخی منابع فاینانس خارجی(چینی) و اعتبارات تزریق شده داخلی طی مدت 4سال بهتدریج فعال و برخی از این پروژهها مانند فولاد سپیددشت، شادگان و... راهاندازی و برخی دیگر از این پروژهها مانند فولاد سپید دشت در استان چهارمحال و بختیاری امسال به بهرهبرداری میرسد. جدا از مباحث اقتصادی مطرح در مورد کم و کیف احداث و راهاندازی این طرحهای فولادی، موضوع تأمین آب مورد نیاز برای اینگونه طرحها که از آب بری بالایی برخوردار هستند بهخصوص در استانهایی مانند یزد، خراسان جنوبی، کرمان و... اکنون به چالشی تبدیل شده که آینده تداوم اجرا و تولید محصولات فولادی در این طرحها را به چالش کشیده است.
مصرف بهینه آب در صنایع معدنی
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت که سال گذشته نیز بر ضرورت چارهجویی برای مصرف بهینه و تأمین آب مورد نیاز بخش معادن و صنایع معدنی تأکید کرده بود، دیروز نیز در حاشیه مراسم نشست خود با اصحاب رسانه در مورد تأثیر بحران کم آبی بر توسعه این بخش به خبرنگار همشهری اعلام کرد، واقعیت آن است که امسال بحران کمبود آب تأثیری بهمراتب بیشتر از سایر موانع موجود در مسیر توسعه بخش معدن و صنایع معدنی خواهد داشت.
بحران کم آبی در نشستهای اخیر دولت نیز بررسی شده و باید با اعلام واقعیتهای منابع آبی کشور بهطور صریح و شفاف به مردم برای رفع آن چارهجویی و تدبیر شود. و افزود: امسال کمبود آب مشکل اصلی تولید در بخش معادن و صنایع معدنی است که باید تدابیری برای مصرف بهینه و تأمین آب مورد نیاز این واحدها اتخاذ شود. رئیس هیأت عامل ایمیدرو، مقوله آب، صرفه جویی و مدیریت درست مصرف آن را بهعنوان چالش اساسی این بخش در سال 97تلقی کرد و افزود: در حوزه صنایع معدنی و بهویژه در استانهایی مانند اصفهان، خوزستان، یزد، کرمان و مناطق شرقی و مرکزی کشور که مشکل کمبود آب دارند باید به این موضوع توجه ویژهای شود.
رشد تولید صنایع معدنی در سال گذشته
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با اشاره به میزان صادرات مواد و محصولات معدنی در سال گذشته اعلام کرد رکورد ارزش صادرات حوزه معدن و صنایع معدنی کشور در سال گذشته شکست و از 9میلیارد دلار فراتر رفت. مهدی کرباسیان در جمع خبرنگاران، افزود: درسال گذشته صادرات 8میلیون تنی زنجیره فولاد پیشبینی شده بود که در نهایت به 9.5میلیون تن رسید و محصولات این بخش به بازارهای جدید صادراتی ازجمله کانادا، مکزیک و شرق آسیا با ارزش افزوده بالایی صادر شد. وی با رد انتقادهای پیشین در مورد خامفروشی مواد معدنی، بیشترین صادرات این بخش در سال گذشته را مربوط به صدور گندله دانست و افزود: سال گذشته در حوزههای سنگ و سیمان وضعیت خوبی را شاهد بودیم و 740هزار تن آهن اسفنجی و 18میلیون تن کنسانتره صادر شد.
وی همچنین از افتتاح حدود 2میلیارد دلار پروژه در سال گذشته توسط این سازمان و شرکتهای وابسته به آن خبر داد و اعلام کرد که امسال این میزان به 6میلیارد دلار در طرحهایی مانند فولاد، گندلهسازی، کنسانتره و آلومینیوم افزایش خواهد یافت. به گفته کرباسیان، موفقیتهای خوبی در بخش تولید در سال گذشته حاصل شد که از آن جمله افزایش 18درصدی تولید کنسانتره، 22درصدی گندله، 14درصدی آهن اسفنجی، 20درصدی شمش فولاد، 6درصدی کنسانتره مس و 2درصدی پودر آلومینا بوده و فقط در آند و کاتد آن هم بهدلیل انفجار صورت گرفته در کارخانه مس سرچشمه، با کاهش تولید مواجه شدیم.
طرحهای جدید صنایع معدنی در سال 97
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: امسال با بهرهبرداری از واحد 40هزار تنی شمش آلومینیوم جاجرم و 300هزار تنی آلومینیوم جنوب، ظرفیت آلومینیوم کشور به دوبرابر افزایش مییابد. به گفته کرباسیان، برقراری تعرفه بر آلومینیوم و فولاد چین و اتحادیه اروپا از سوی آمریکاییها، دیگر اتفاق مهم اواخر سال گذشته بود که سبب میشود بازار چین که تولیدکننده و مصرفکننده 50درصد فولاد جهان است، به رقیبی جدی برای فولاد ایران تبدیل شود. اما در مقابل تحریم روسیه سبب میشود تا بتوانیم در حوزه همکاریهای معدنی با شرکتهای روسی منافع دو طرفه و روابط برد - برد را تعریف کنیم.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 29 فروردین 97، کدمطلب:12653، www.newspaper.hamshahri.org
ا.ح75
س.د۷۶