شعار سال: در سال۸۶ بر اساس تقاضای نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی، طرح احداث ۸کارخانه فولاد در استان‌های آذربایجان شرقی، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس، کرمان، یزد، خراسان‌جنوبی و خراسان رضوی با نام‌های فولاد میانه، فولاد چهارمحال و بختیاری، فولاد شادگان، فولاد نی‌ریز، فولاد بافت، فولاد بافق، فولاد قائنات و فولاد سبزوار با تعهد ساخت کمتر از ۳سال، آغاز شد، آن هم نه با توجیه اقتصادی بلکه با هدف محرومیت زدایی.
این واحد‌های تولیدی باید در کنار واحد‌های تولید مواد اولیه و بر سر راه خطوط آهن و بنادر ساخته شود و این اتفاقی است که در ۸طرح فولادی نیفتاده و توجه ویژه طرح‌ها به توسعه یافتن مناطق محروم معطوف بوده است.
مشکلات بی‌شمار در راه اندازی این پروژه‌های فولادی موجب شد تا زمان افتتاح آن‌ها از میانگین ۲.۵سال به ۱۰سال برسد؛ اما اکنون فولاد قائنات در سیزدهمین سال ساخت خود قرار دارد.
پروژه فولاد قائنات که در سال‌های ابتدایی آغاز ساخت، از ۷طرح فولاد دیگر کشور جلوتر بود و پیشرفت بیشتری داشت؛ اما حالا شده شاگرد تنبل کلاس فولادی کشور و با حسرت به ۷طرح دیگر می‌نگرد که وارد فاز بهره برداری شده اند و به عرصه تولید کشور پیوسته اند.

۱۰ساله بودم که ساخت این کارخانه آغاز شد، حالا خود کارگر آنم
علی که یکی از کارگران فولاد قائنات است می‌گوید:یادم می‌آید ۱۰ساله که بودم، روزی تجهیزات آوردند و در اراضی مربوطه تخلیه کردند، آن موقع درک نمی‌کردم که فولاد چیست و اینجا قرار است چه ساخته شود، اما حالا که ۲۳ساله ام، خود کارگر این کارخانه‌ی در حال ساخت شده ام.
طرح فولاد قائنات با منابع دولتی آغاز به کار کرد و قرار بود ظرف مدت ۳سال با بودجه دولتی به بهره برداری برسد، اما به جای ۳سال، ۷سال طول کشید و بعد از آن، به بخش خصوصی واگذار شد.

هدف از واگذاری به بخش خصوصی، سرعت دادن به طرح بود
شهرکی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی گفت: در سال۹۳، مشارکت بخش خصوصی به طرح فولاد قائنات اضافه شد تا اجرای آن سرعت بگیرد.
اما هدف حاصل نشد.
فلاحتی، نماینده سابق مردم قاین و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی گفت: بخش خصوصی پس از تحویل طرح، نتوانست به تعهدات خود عمل کند و طرح به طور کامل خوابید.
چه شد که بخش خصوصی نتوانست؟

ترخیص نشدن به موقع تجهیزات، عامل تعطیلی مجدد ساخت
گرچه بخش خصوصی قصد داشت طرح فولاد قائنات را در مدت ۴سال به سرانجام برساند، اما بر اساس گفته خودشان یکدست نبودن سهامداران و ترخیص نشدن به موقع تجهیزات مجتمع از گمرک سبب شد این طرح دوباره با تعطیلی مواجه شود.
اسفندیاری مدیرعامل سابق بخش خصوصی فولاد قائنات گفت: قرار بود پس از واگذاری طرح به بخش خصوصی، همان پیمانکارانی که با بخش دولتی کار می‌کردند، با بخش خصوصی نیز کار را ادامه دهند، ولی متأسفانه در قسمت واحد احیا، یکی از پیمانکاران به دلایلی مبنی بر عدم امکان همکاری با بخش خصوصی، درخواست خروج از پروژه را کرد و این سبب شد فولاد قائنات در بخش احیاء دچار مشکل شود و کار اینقدر به طول بیانجامد.

هر یکی دو ماه یک شرکت میامد
مهدی یکی دیگر از نیرو‌های کار فولاد قایئنات می‌گوید: وقتی پروژه به بخش خصوصی واگذار شد هر یکی دو ماه یک شرکت می‌آمد و باز می‌رفت و باز شرکت دیگری می‌آمد.
نا موفق بودن بخش خصوصی در پیشبرد پروژه فولاد قائنات، مجددا پای دولت را به پروژه باز کرد و واگذاری پروژه به بخش دولتی در حالی داشت صورت می‌گرفت که ۵۱درصد سهام مجتمع هنوز در دست بخش خصوصی است.
حسن نژاد، رئیس هیات مدیره شرکت فولاد صنعت قاین هم گفت: بخش خصوصی موافقت کرده مدیریت پروژه تا راه اندازی واحد اسفنجی در اختیار سهامدار دولتی باشد.
اما...

اگر بخش خصوصی ادعایی دارد در مراجع قانونی پیگیری کند
شهرکی رئیس سازمان صمت خراسان جنوبی نیز می‌گوید: سرمایه گذار بخش خصوصی خود را سهامدار می‌داند، اما دولت دیگر آن‌ها را سرمایه گذار خود نمی‌داند و لذا از نظر ما، پروژه، دولتی است و دولت آن را تمام می‌کند و بخش خصوصی هم اگر ادعایی دارد می‌تواند در مراجع قانونی پیگیری کند.
با وجود اختلافات بین بخش خصوصی و دولتی، در خرداد۹۸، دولت ساخت فولاد را بر عهده گرفت.

مجتمعی که در سال۸۹ با یوروی ۱۴۰۰تومانی می‌توانست ساخته شود!
برای ساخت مجتمع فولاد قائنات تا قبل از سال۹۱، ۳هزار و ۵۰۰میلیارد ریال اعتبار ملی و ۱۵۰میلیون یورو سرمایه گذاری خارجی تصویب شده بود، اما در تهیه این گزارش، هیچ کدام از مسئولان حاضر به پاسخگویی در خصوص اعتباری که تا کنون برای این مجتمع هزینه شده است، نشدند؛ و اگر ۱۰سال پیش طبق همان قرار اولیه ساخته می‌شد به گفته خانم ضیائیان کارشناس اقتصادی، در این ۱۰سال به ۸میلیون تن تولید دست پیدا کرده بودیم.
رونق تولیدی که می‌توانست ۲هزار نفر را به صورت مستقیم و ۲۰هزار نفر را به صورت غیرمستقیم صاحب شغل کند.
هم اکنون بیش از ۲۰۰نفر نیروی کار برای به سرانجام رساندن پروژه فولاد قاین مشغول به کارند.

چرخ فولاد که بچرخه چرخ جرثقیل منم می‌چرخه
محمد از دیگر کارگران مجتمع در حال ساخت فولاد قاین نیز می‌گوید: اگر فولاد راه بیفته صد‌ها نفر مثل من صاحب شغل و درآمد میشن و وضع اقتصادی خانواده هامون بهتر می‌شه.
احمد دیگر نیروی این کارخانه که صاحب چرثقیل است، فعال شدن کارخانه فولاد را دلیل درآمد ثابتش می‌داند و می‌گوید: چرخ فولاد که بچرخد چرخ چرثقیل من هم می‌چرخد.

تمام جبهه‌های کاری مجتمع فعال است
حال پس از اختلافات دولت و بخش خصوصی، مسئولان فعلی پروژه، از پیشرفت ۷۲درصدی فولاد قائنات خبر می‌دهند.
فخرآبادی مدیرعامل مجتمع فولاد قائنات می‌گوید: تقریبا تمام جبهه‌های کاری این مجتمع فعال است و با سرعت به سمت راه اندازی واحد احیاء پیش می‌رویم.
نادری مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران هم گفت: با برنامه ریزی‌هایی که انجام شده تا ۳ماه آینده شاهد بهره برداری از مجتمع فولاد قائنات خواهیم بود.
اگر چه خراسان جنوبی و شهرستان قاین، از این قول‌ها در تاریخچه مجتمع فولادش زیاد به خود دیده و شنیده، اما اگر به عملی شدن این قول‌ها تا پایان امسال خوش بین باشیم و مجتمع فولاد قائنات به بهره برداری برسد، یک میلیون تُن به ظرفیت فولاد کشور افزوده خواهد شد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از می‌متالز، به تاریخ: ۲۲ تیر ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۱۶۷۱۳، me-metals.ir