شعارسال: تعلیم و تربیت از ابتدای خلقت تا کنون از توجه خاصی برخوردار بوده و اهمیت آن در سده های اخیر به طور فزاینده ای آشکار شده است. در دنیای کنونی آموزش و پرورش کلید توسعه جوامع محسوب می شود و موفقیت ملت ها به کیفیت تعلیم و تربیت آنها بستگی دارد، بدون تردید باید گفت آینده هر کشوری را می توان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت.

در این میان نقش حساس معلمان به عنوان یکی از ارکان اصلی آموزش و پرورش در فرایند تعلیم و تربیت بسیار مهم است و ارزش نهادن آن از طرف عموم مردم امری ضروری به نظر می رسد. بنابراین می توان بیان داشت که بزرگداشت معلمان و شناسایی راهکارهایی کارآمد جهت اعتلای منزلت آنها به اندازه خود تعلیم و تربیت اهمیت دارد.

آیت الله «مرتضی مطهری» آموزگاری بود که رویکردی روشنگرانه به معارف انسانی داشت و برای پیشرفت سطح دانش و فرهنگ انسان های روزگار خویش تلاش های فراوانی انجام داد. این معلم دلسوز در حمایت از نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) به ویژه پس از قیام پانزدهم خرداد 1342 هجری خورشیدی به تبیین فرهنگ اسلامی و آگاهی بخشی جوانان و دیگر گروه های مردمی پرداخت.

وی همواره در مسیر آرمان های نهضت اسلامی در کنار امام خمینی(ره) به عنوان مشاوری دلسوز و آگاه فعالیت کرد تا آن که دشمنان این مرزو بوم در 12 اردیبهشت 1358 خورشیدی ایشان را به شهادت رساندند.

روز شهادت این آموزگار و دانشمند فرزانه را روز معلم نام نهادند تا همگان قدردان این انسان های دلسوز و ازخودگذشته باشند و همواره مقام آنان را پاس دارند.

«فرزانه شاه اویسی» آموزگار، مدرس معلمان در مناطق17،6،4،1 و منتخب الگوی روش های برتر تدریس در سطح استان تهران معتقد است، معلمان نقشی اثرگذار در فراگیری مهارت های لازم به منظور ورود دانش آموزان به عرصه های مختلف جامعه دارند که در این زمینه به کارگیری شیوه های صحیح تدریس می تواند در تربیت آنان و توسعه همه جانبه کشور موثر باشد. در ادامه گفت وگو با این کارشناس را از نظر می گذرانیم.

** ضرورت انتخاب روزی به نام روز معلم

معلمان همواره از جایگاه و منزلت خاصی در میان اقشار جامعه برخوردار هستند. انتخاب تنها یک روز به نام آنها کافی به نظر نمی رسد. در سال های اخیر مشاهده می شود که برگزاری مراسم برای معلمان در این روز خاص تنها جهت تجلیل نمادین و دادن هدیه است که باید گفت مقام و ارزش معلم به مراتب بسیار بالاتر از این مسایل به شمار می رود. دانش آموزان،‌ والدین، مسوولان امر و جامعه باید همواره قدردان معلمان و تاثیرهای مثبت و سازنده آنان در ارتقاء دانش و آگاهی همگانی باشند. تلاش های بی دریغ آموزگاران برای تربیت نسل آینده می تواند مشکلات جامعه را کاهش دهد و به توسعه کشور بیانجامد. در واقع آموزش و پرورش کلیدی ترین عنصر توسعه زیرساخت ها محسوب می شود که اگر در جهت مسیر درست و حمایت های لازم قرار نگیرد آسیب های فراوانی را در تمامی عرصه ها به جامعه تحمیل می کند. دولت ها باید با تعریف دوباره مسوولیت ها و حقوق معلمان در راستای ارتقای شان و منزلت آنان تلاش کنند زیرا پیشرفت هر کشوری از نظام آموزشی آن سرچشمه می گیرد.

** افزایش کیفیت آموزش در گرو ارتقای جایگاه معلمان 

برنامه ریزی های ناصحیح و برخی غفلت ها در سال‌ های اخیر در سطح زندگی، رفاه معلمان و جایگاه اجتماعی آنان آسیب های فراوانی را به وجود آورده است. بنابراین باید به اهمیت و ضرورت نقش معلمان در فرآیند تعلیم و تربیت توجه بیشتری صورت پذیرد و برای جبران کاستی‌ها و بهبود وضعیت معیشت و میزان دستمزد این قشر گام‌هایی اصولی برداشته شود. بی توجهی به ارتقای جایگاه و منزلت معلمان می‌تواند خطری جدی برای نظام آموزش‌ و پرورش به همراه داشته باشد و در بلند‌مدت اثرات مخربی بر جامعه معلمان و انگیزه آنان ایجاد کند.

** آموزش و پرورش نیازمند تحولی کارساز

آموزش و پرورش از مهمترین عوامل توسعه اجتماعی شناخته می شود، پس در این راستا باید گفت این مجموعه نیازمند تحولی کارساز است تا بتواند کمیت و کیفیت نظام فعلی آموزش‌ و پرورش را متحول کند. نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده با انگیزه های کاری و بروز خلاقیت و نوآوری می تواند در تعلیم و تربیت نسل آینده بسیار تاثیر گذار باشد که این مهم در راستای به وجود آوردن محیط کاری مناسب، کم شدن استرس ها و‌ ارزش گذاری حاصل می شود. توجه به ابعاد کیفی آموزش و پرورش در برنامه ‌ریزی‌ ها و وضع مقررات، تأثیر قابل ملاحظه‌ای در رشد و تربیت افراد در جامعه دارد.

** حجم بالای کتاب های درسی و ضعف در فرایند آموزش

کتاب های درسی که در مدارس کشور تدریس می شود از حجم بسیار بالایی برخوردار و برای دانش آموزان سنگین است. همچنین تغییراتی که هر ساله به صورت جزیی و کلی در متن کتاب ها صورت می پذیرد از لحاظ کارشناسی و تخصصی مردود شناخته می شود و گاهی معلمان در انتقال مسایل و فرایند یاددهی دچار مشکل می شوند. البته باید گفت کتاب های درسی نسبت به استانداردهای جهانی به روز نیستند و هیچ گونه کاربردی برای آینده ندارند و متناسب با توان معلمان نیستند. حالت توصیفی نمرات دانش آموزان نیز از جمله معضلات در نظام آموزشی به شمار می رود زیرا دانش آموز تنها سعی در حفظ کردن مطالب دارد و معلمان نیز فراتر از آن چیزی را خواستار نیستند که همین زمینه ای می شود تا آنها فقط به مباحث تئوری بپردازند و از لحاظ کسب مهارت عملی ضعیف باقی بمانند.

** دغدغه های معلمان و انتظارات آنها از مسوولان

وزیر آموزش و پرورش دولت تدبیر باید به عنوان مهمترین فرد در راستای اجرای برنامه ها و سیاست ها در این نهاد مهم بتواند اعتماد فرهنگیان کشور را در هر رده ای جلب کند. این همراهی می تواند زمینه بهسازی و سامان بخشیدن به نظام آموزشی را به وجود بیاورد. همراه کردن معلمان در اجرای صحیح و برنامه ریزی ها مدون ساختار آموزشی کشور از جمله وظایف وزیر به شمار می رود تا بدین وسیله دغدغه های مختلف این قشر ارزشمند از جامعه را برطرف سازد.

«محمدرضا نیک نژاد» عضو کانون صنفی معلمان و کارشناس مسایل آموزش و پرورش از زوایای مختلف دغدغه ها و مسایل مربوط به معلمان را بررسی کرد.

** ساختار مناسب آموزشی از جمله مطالبات فرهنگیان 

ساختار آموزشی مناسب از جمله مطالبه های فرهنگیان است. اکنون معلمان در کلاس درس برای ارتباط با دانش آموز خود فرصتی ندارند و تعداد دانش آموزان آن قدر زیاد است که آموزگار نمی‌تواند برنامه‌های آموزشی را آنطور که دوست دارد، پیاده کند. واگذاری مدارس به بخش خصوصی نگاه غلطی است، اینک مدرسه ها به طور معمول برای گذران هزینه‌ های جاری از والدین دانش آموزان کمک می گیرند. زمانی این امر بسیار ناپسند به شمار می رفت و می‌گفتند مدارس نباید از پول از والدین بگیرند اما اکنون آنان باید کمک کنند در حالی که این موضوع با قانون اساسی کشور در تضاد است.

** رعایت عدالت در پرداختی و دستمزد معلمان

رعایت عدالت در پرداخت ها و رفع مشکلات فضای آموزشی از دیگر مطالبه های درست معلمان به شمار می رود که مسوولان امر باید بدان نگاه ویژه ای داشته باشند. بیمه طلایی از طرح های کارشناسی شده ای شناخته می شود که تسهیلات مربوط به آن، یک اقدام ارزنده بود و در سال های اخیر به روند تضعیفی و نارضایتی فرهنگیان تبدیل شده و در این میان تورم و بحران های اقتصادی سبب شده است تا شمار بیشتری از فرهنگیان از نظر وضعیت مالی در شرایط مطلوبی نباشند و این از بزرگترین تهدیدها برای سامانه آموزشی کشور به شمار می رود.

** بهسازی آینده آموزش و پرورش با همکاری فرهنگیان 

توجه به توانایی ها و تجارب آموزشی معلمان، در اولویت قراردادن آموزش در نگاه همه گروه های اجتماعی، انتخاب و گزینش صحیح آموزگاران و استقلال تخصص محورانه آنها برای پیشبرد برنامه های درسی از جمله برنامه هایی است که می تواند در تامین استقلال و امنیت شغلی این قشر مهم از جامعه موثر واقع شود. در کشورهای توسعه یافته همانند فنلاند‏ تمامی معلمان در دانشگاه های تخصصی دوره های لازم را سپری می کنند و با تقویت حرفه آموزش و سرمایه گذاری درآماده سازی و پشتیبانی از این قشر زمینه کسب دانش و مهارت های سطح بالا را فراهم می سازند. معلمان از جایگاه ویژه و اعتماد کامل در سطح جامعه برخوردار هستند و استقلال لازم برای انتخاب اولویت های مناسب در روش های آموزشی دارند. والدین به آموزگاران برای تصمیم سازی هایی که به یادگیری و رشد فرزاندان کمک می کند، اعتماد دارند و این روند تا پایان درس آنها ادامه دارد. در این میان ایران نیز می تواند با الگوگیری از چنین روش هایی هم به شان و منزلت معلمان بیفزاید و هم جایگاه آموزش و پرورش را ارتقا بخشد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار: 11 اردیبهشت 1397، کدخبر: 82902836، www.irna.ir