شعار سال: درحالی امسال ۶۰ میلیون و ۱۳۱ هزار دلار صادرات از استان همدان انجام شده که کشمش به تنهایی با ارزآوری ۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار 20/8 درصد ارزش صادرات را به خود اختصاص داده است. ملایر یکی از شهرستانهای استان همدان است که به لحاظ بهرهمندی از ظرفیتهای کشاورزی دارای جایگاه ویژهای در استان و کشور است. این شهرستان بهطور ویژه با داشتن ۱۰ هزار و ۴۹۸ هکتار باغ انگور که بیش از ۱۰ هزار و ۱۰۰ هکتار آن بارور است از جایگاه منحصربهفردی در کشور برخوردار است. با وجود اینکه عمده ارقام انگور کشت شده در شهرستان ملایر رقم کشمش سفید و کشمش قرمز هستند؛ اما سایر ارقام همچون صاحبی، یاقوتی، فخری، شاهانی، ریشبابا، منقا و انگور سیاه نیز وجود دارد که برای مصارف تازهخوری و سایر فرآوردههای دیگر استفاده میشود. جایگاه شاخص ملایر در تولید انگور و کشمش سبب شد تا پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر بهعنوان یکی از مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بهمنظور پاسخگویی به بخشی از نیازهای پژوهشی کشور در حوزه علوم انگور و فرآوردههای جانبی از سال ۱۳۹۱ آغاز به کار کند.
وجود بیش از ۱۲ هزار هکتار تاکستان در ملایر
این پژوهشکده با توجه به سوابق گذشته و ظرفیتهای منطقهای از جمله وجود بیش از ۱۲ هزار هکتار تاکستان، بیش از ۶۰ کارخانه تهیه و بستهبندی کشمش و کارگاههای سنتی و صنعتی متعدد تهیه شیره انگور بهعنوان پژوهشکده مستقل ملی و دارای مصوبه اصولی از شورای گسترش آموزش عالی، فعالیت خود را انجام میدهد. این پژوهشکده از سه گروه پژوهشی شامل گروه پژوهشی بهزراعی و بهنژادی انگور، گروه پژوهشی تبدیل و نگهداری انگور و گروه پژوهشی علوم محیطی انگور با مصوبه شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیلشده است. سرپرست پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر در همین خصوص و در زمینه آخرین اقدامات انجامشده برای توسعه فعالیتها، معرفی و شناساندن ظرفیتهای ملایر در تولید انگور و از برگزاری چهارمین همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران به میزبانی این مرکز آموزش عالی خبر داد.
برگزاری همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران
روحالله کریمی مهلت ارسال مقاله به دبیرخانه این جشنواره را ۲۰ شهریورماه عنوان کرد و گفت: همایش ملی صنعت انگور و کشمش ایران با برگزاری جشنواره خوشه برتر و آیین سنتی شیرهپزان مانیزان و در راستای رویداد «همدان ۲۰۱۸» برگزار میشود، این همایش چهارم و پنجم مهرماه در ۲۰ محور دنبال میشود. وی بهینهسازی روشهای تغذیه و آبیاری در تاکستانها، مدیریت تربیت و هرس انگور، ارائه مباحث نوین تاکداری و نشانسازی تجاری در تولید انگور و کشمش را از محورهای این همایش عنوان کرد و گفت: چالشهای بازاریابی و صادرات کشمش، کاربردهای پسماندهای انگور و کشمش در صنعت دام و طیور، شیمی انگور و سایر فرآوردههای جانبی، میکروبیولوژی و نانو بیوتکنولوژی در انگور و کشمش نیز مدنظر است. کریمی دیگر محورهای این همایش را کاربرد انگور در طراحی فضای سبز شهری، جایگاه انگور و کشمش در اشتغالزایی و اقتصاد مقاومتی، ردیابی و کاهش باقیماندههای سموم و فلزات سنگین در انگور و کشمش و تغییر اقلیم، ریزگرد و گرمایش جهانی در تاکستانها بیان کرد.
تلاش برای افزایش سطح آگاهی و دانش علمی باغداران
کریمی تأکید کرد: هدف اصلی از برگزاری این همایش بررسی مشکلات موجود، افزایش سطح آگاهی و دانش علمی، رفع نواقص در تولید انگور و کشمش و افزایش بهرهوری تولید و صادرات این محصولات است. اما گذشته از چنین اقدامات علمی در راستای معرفی بیشتر ظرفیتهای شهرستان ملایر در عرصه کشاورزی نگاهی نیز به وضعیت صادراتی کشمش ملایر داشتهایم؛ چراکه همچنان رتبهدار کالاهای صادراتی استان همدان است، ۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار صادرات کشمش از گمرک همدان انجام شده است. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان در اینخصوص با اشاره به اینکه کشمش ملایر هماکنون در صدر کالاهای صادراتی استان همدان قرار دارد، گفت: طی تیرماه سال جاری ۱۲ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار صادرات کشمش از گمرک همدان انجام شده است. حمیدرضا متین با بیان اینکه ۱۰ هزار و ۸۷۸ تن کشمش طی چهارماه نخست امسال از همدان صادرشده است، گفت: کشمش بهتنهایی 8/20 درصد از مجموع صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است. وی با بیان اینکه صادرات کشمش از استان همدان طی چهارماه نخست سال جاری از نظر ارزشی ششدرصد و از نظر وزنی ۵۰ درصد افزایش داشته است، گفت: مهمترین کالاهای صادراتی استان همدان کشمش، سفال، موتور کولر و لبنیات است که کشمش همچنان جایگاه برتر خود را حفظ کرده است. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان یادآور شد: امسال در مجموع طی چهارماه نخست سال ۶۰ میلیون و ۱۳۱ هزار دلار کالا به وزن ۱۵۹ هزار و ۵۶۰ تن از استان همدان صادر شده است. جهاد کشاورزی برای ۲۵ واحد تولید کشمش با ظرفیت بستهبندی ۳۷ هزار و ۴۳۶ تن پروانه بهرهبرداری صادر کرده است. معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز درباره وضعیت واحدهای تولید کشمش در استان همدان عنوان کرد: جهاد کشاورزی استان همدان درباره تصفیه و بستهبندی کشمش برای ۲۵ واحد با ظرفیت بستهبندی ۳۷ هزار و ۴۳۶ تن و اشتغال مستقیم ۳۷۹ نفر پروانه بهرهبرداری صادر کرده است. حسن محمدی با بیان اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز برای ۲۷ واحد پروانه بهرهبرداری صادر کرده است، گفت: این واحدها ظرفیتی معادل ۴۰ هزار و ۹۳۵ تن دارند و برای ۴۰۱ نفر شغل ایجاد کردهاند. وی با اشاره به اینکه این مجوزها در زمینه تصفیه و بستهبندی کشمش صادر شده است، گفت: طی سالهای اخیر برای توسعه صنعت فرآوری انگور و تولید کشمش اقداماتی انجام شده که خرید سورت لیزری ازجمله این اقدامات است.
تولید باکیفیتتر محصول مدنظر قرارگرفته است
محمدی بابیان اینکه سورت لیزری به جدا کردن کشمشهایی که مناسب صادرات نیستند کمک میکند، گفت: در دوره حاضر با توجه به افزایش رقبا صادرات کشمش کمی سخت شده است؛ بنابراین با ارائه تسهیلات به فعالان این بخش زمینه تولید باکیفیتتر محصول مدنظر قرارگرفته است. معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه پارسال چهار واحد سورت لیزری خریداری شده است، گفت: امسال نیز برخی فعالان این بخش بهدنبال استفاده از این سیستم جدید هستند.
باید در انبارداری تجدیدنظر شود
وی به مشکلات موجود در بخش تولید کشمش نیز اشارهای کرد و با بیان اینکه باید در انبارداری تجدیدنظر شود، گفت: برخی واحدها از گونی برای انبار کردن کشمش استفاده میکنند که این اقدام مناسب نیست. محمدی با بیان اینکه این اقدام سبب میشود بهصورت غیربهداشتی کشمش در کارخانهها نگهداری و انبار شود، گفت: اقدامی صورت گرفته و با تدوین برنامهای پنجساله بهگونهای پیش میرویم که خطوط آهن این واحدها به استیل تبدیل شده و در زمینه انبارداری نیز اصلاح صورت گیرد. وی با بیان اینکه باید در انبارداری بهجای استفاده از گونی از سبدهای مخصوص استفاده شود، گفت: باید مانع آسیب وارد شدن به کیفیت کشمش شد. معاون مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان از ارائه تسهیلات ارزانقیمت به متقاضیان خبر داد و با بیان اینکه پارسال ۱۳ نفر این تسهیلات را بهمبلغ ۱۲ میلیارد تومان دریافت کردند، گفت: امسال نیز به دو متقاضی مبلغ یکمیلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان پرداخت شده است.
رتبه اول تولید کشمش کشور به ملایر اختصاص دارد
وی با بیان اینکه کشمش ملایر در کشور مطرح است و همچنان رتبه اول تولید کشمش کشور به ملایر اختصاص دارد، گفت: ملایر تنها شهرستان کشور است که از این تعداد واحد تولید کشمش برخوردار است و هیچ استانی از این امتیاز برخوردار نیست. محمدی از برنامهریزی برای ایجاد خوشه کشمش ملایر خبر داد و با بیان اینکه خوشه از قسمتهای مختلفی تشکیل میشود که چند واحد باید در اجرای آن با هم همکاری کنند، گفت: برنامه جامعی برای فرآوری محصولات در دست تدوین است که به اجرا رسیدن آن چندین قدم استان را به جلو پیش میبرد. امسال ۴۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان کشمش از استان همدان صادر شده است. مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز درباره جایگاه کشمش تولیدی استان همدان در سطح کشور عنوان کرد: طی چهار ماه نخست امسال ۴۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان کشمش از استان همدان صادر شده است. مهدی نجفیان با بیان اینکه اوضاع صادراتی کشمش استان همدان قابلقبول است، گفت: قیمت هر کیلو کشمش صادراتی پنجهزار و ۵۶۰ تومان است. وی بابیان اینکه در سال ۹۵ بحرانی پیش آمد که صادرات کشمش را با مشکل روبهرو کرد، گفت: سال ۹۵ مقدار کشمش تولیدی بسیار زیاد بود و درپی آن قیمت افت شدیدی داشت که برای جلوگیری از متضرر شدن تولیدکنندگان 5/14 میلیارد تومان یارانه برای باغداران در نظر گرفته شد و در سال ۹۶ پرداخت شد.
هشت هزار باغدار در شهرستان ملایر به کشت انگور مشغول هستند
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه در حال حاضر هشتهزار باغدار در شهرستان ملایر به کشت انگور مشغول هستند، گفت: سطح زیرکشت انگور در شهرستان ملایر ۱۰ هزار و ۴۹۸ هکتار و متوسط عملکرد چهار تن و ۲۰۰ کیلو در هر هکتار است. وی بابیان اینکه انواع انگور در ملایر کشت میشود؛ اما انگور کشمشی از سوی باغداران بیشتر مورد استقبال است و وسعت بیشتری از زمینها به کشت این نوع انگور اختصاص یافته است، گفت: انگور کشمشی یا همان انگور بیدانه به کشمش تبدیل میشود و بازارهای جهانی نیز این نوع محصول را بهتر از سایر محصولات میدانند. تفکرات سنتی باغداران که از اجداد خود به ارث بردهاند اجرای برنامهها را با سختی روبهرو میکنند. نجفیان کشورهای اروپایی، رومانی، چک، اوکراین، لهستان، عراق، افغانستان، ترکمنستان را کشورهای مورد هدف صادرات کشمش ملایر برشمرد و گفت: برنامههایی که برای توسعه صادرات کشمش در نظر گرفته شده بسیار است؛ اما در برخی مواقع تفکرات سنتی باغداران که از اجداد خود به ارث بردهاند اجرای برنامهها را با سختی روبهرو میکند. مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه خشککردن کشمش بهصورت بهداشتی، استفاده از دستگاههای لیزری برای سورت کشمش و خارج کردن کشمشهای بارنگ و وزن نامناسب از تولیدات مورد تأکید قرار دارد، گفت: بستهبندیهای شکیل برای جذب بازار نیز مورد هدف بوده است. وی بابیان اینکه تیزابی کردن انگور با مواد شیمیایی مناسب و استاندارد نیز مورد تأکید قرار دارد و به باغداران اعلام شده این موارد را رعایت کنند، گفت: شماری از کشورهای اروپایی براساس استانداردهای تعریف شده خود استفاده از برخی سموم را در صنعت فرآوری محصولات ممنوع کردهاند که برای بهدست آوردن بازار این کشورها باید مانع استفاده از این سموم توسط باغداران شد. رقبایی همچون خراسان، قزوین و زنجان را نباید نادیده گرفت و باید برای بهبود کیفیت تولید تلاش کرد. نجفیان از تجهیز کارخانههای سبزه پاککنی و استفاده از دستگاههای جدید برای تولید کشمشهایی یکدست خبر داد و گفت: ملایر در کشور در زمینه تولید کشمش سرآمد است؛ اما بههرحال رقبایی همچون خراسان، قزوین و زنجان را نباید نادیده گرفت و باید برای بهبود کیفیت تولید تلاش کرد. وی با بیان اینکه کشمش در ملایر بهدنبال یک برند ثبت شده است، افزود: کشمش ملایر در جهان شناخته شده است و کشورهایی مانند هندوستان نیز کشمش خود را از ملایر تأمین میکنند. مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه کشمش ملایر مراحل نهایی ثبت بهعنوان یک برند مشهور در ایران و جهان را طی میکند، گفت: طی سال ۹۵ تناژ صادراتی کشمش ملایر ۳۸ هزار و ۳۳۳ تن به ارزش ۷۱ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار بوده و در سال ۹۶ نیز ۱۰ هزار و ۱۸۷ تن به ارزش 6/16 میلیون دلار بوده است. موضوعی که در صحبتهای مسئولان جهاد کشاورزی استان همدان نیز مورد تأکید قرار گرفت ضرورت تشکیل خوشه کشمش ملایر است؛ چراکه به هر صورت ایجاد این خوشه؛ واحدهای مستقر در آن را در مسیر بهبود هرچه بهتر کمی و کیفی محصولات قرار میدهد و آنها را به استانداردهای جهانی نزدیک میکند. برهمین اساس و از آنجاییکه ایجاد خوشههای صادراتی به مجموعه شرکت شهرکهای صنعتی واگذار شده سری به مدیر شرکت شهرکهای صنعتی همدان زده و روند اقدامات انجام شده در این زمینه را جویا شدیم.
شناسایی ۴۲ خوشه صنعتی در استان همدان
کیوانگردان از شناسایی ۴۲ خوشه صنعتی در استان همدان سخن گفت و با بیان اینکه از این تعداد مطالعه ۱۸ خوشه انجام و برای ۱۱ خوشه امکانسنجی صورت گرفته است، گفت: خوشههای صنعتی سفال لالجین، لاستیک رزن، مبل و منبت ملایر و پوشاک روستای کردآباد در حال طی فرآیند توسعه هستند. وی با بیان اینکه برای راهاندازی خوشه کشمش ملایر کارها از ابتدای امسال قوت گرفت و در حال انجام است، گفت: شرکت شهرکهای صنعتی حمایت از خوشهها را در دستورکار دارد. وی بابیان اینکه با راهاندازی خوشه برنامههای آموزشی نیز بهصورت متمرکز ارائه میشود، گفت: خوشهها در بیشتر اوقات در جوار روستاها ایجاد میشوند.
۱۸۰ واحد برای استقرار در خوشه کشمش ملایر اعلام آمادگی کردهاند
کیوانگردان با اشاره به تلاشهای صورت گرفته در زمینه برندسازی کشمش ملایر این اقدام را از وظایف سازمان جهاد کشاورزی برشمرد و با تأکید بر اینکه در نمایشگاه صنایع غذایی یک پاویون به کشمش اختصاص دارد، گفت: تاکنون ۱۸۰ واحد برای استقرار در خوشه کشمش ملایر اعلام آمادگی کردهاند. وی بابیان اینکه از مجموع واحدهای شناسایی شده بیش از ۹۵ درصد فعال هستند، گفت: در حال حاضر ۶۰ برند صادراتی کشمش در ملایر وجود دارد؛ اما برندسازی مشترک در قالب کنسرسیوم انجام نشده که در دست پیگیری است. نگاهی به وضعیت فنی واحدهای تولیدکننده کشمش در شهرستان ملایر نیز بیانگر آن است که تلاشها برای استانداردسازی واحدهای تولیدکننده ادامه دارد تا جاییکه محیطزیست شهرستان ملایر نیز بیکار نمانده و نسبت به این موضوع حساسیت نشان داده است.
تصفیهخانه ۱۷ واحد تولید کشمش در ملایر فعال شده است
در همین راستا مدیر حفاظت محیطزیست شهرستان ملایر با بیان اینکه تاکنون تصفیهخانه ۱۷ واحد تولید کشمش در ملایر فعال شده است، گفت: جلسات متعددی با حضور مسئولان شهرستانی، استانی و اعضای انجمن تولید و صادرکنندگان کشمش ملایر در اینخصوص تشکیل شده است. مجید شعبانلو با بیان اینکه شهرستان ملایر بهعنوان یکی از قطبهای تولید کشمش دارای جایگاه ویژهای در کشور است؛ بهنحویکه عمده صادرات کشمش کشور مربوط به این شهرستان است، گفت: ۴۰ تا ۵۰ واحد فعال تولید کشمش در ملایر فعال است. ملایر بهعنوان یکی از شهرستانهای سرشار از ظرفیت استان همدان، با بهرهمندی از ۱۰ هزار هکتار باغ انگور پتانسیلی در دست دارد که پرداختن به آن و ثبت یک برند جهانی برای کشمش تولیدی نامش را در جهان پرآوازه خواهد کرد.
سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 21 مرداد 97، کد مطلب: 52614، www.sabzineh.org