شعار سال: 2 دهه تجربه تشکیل و فعالیت شورا‌ها باید جای این نهاد را در میان دیگر ارگان‌های شهری باز کرده باشد. 5بار برگزاری انتخابات و تعیین شهردار آنقدر طولانی است که بتوان با تکیه بر آن کارکرد پارلمان شهری را ارزیابی کرد، اما همین دوره‌ها شاهد درگیری‌های فراوان میان اعضای شورا بود که برخی‌ از آنها به رسانه‌ها نیز کشیده شد. اگر شوراها نتوانسته باشند در این مدت پیشینه و پشتوانه کافی برای خود فراهم کنند، باید این تجربه را شکست خورده دانست. 2 کارشناس در این‌باره به سؤالات ما پاسخ می‌دهند.

احمد حکیمی‌پور، عضو شورای شهر اول و چهارم پایتخت

پختگی شوراها با عملکردی متفاوت

شورا‌ها باید بعد از 5دوره برگزاری به نوعی بلوغ رسیده باشند که مانع پرداختن به درگیری‌های داخلی و اتلاف وقت و توان کاری شود. آیا شما نشانه چنین بلوغی را مشاهده می‌کنید؟

در کشور شورا‌های متعددی از روستا‌ها تا کلانشهر‌‌‌ها داریم که به همراه شورا‌های شهرستان، استان و شورای‌عالی استان‌ها حلقه‌های به هم پیوسته‌ای را می‌سازند. اگر بخواهیم به‌صورت کلی در این‌باره کلی اظهارنظر کنیم باید بگوییم یک فصل از قانون اساسی اجرا شده و 5دوره انتخابات برای آن برگزار شده است؛ پس طبیعتا به یک مرحله پختگی و جاافتادگی در نظام ایران رسیده‌ایم. اما اگر بخواهیم تک‌تک ارزیابی کنیم عملکرد‌های متفاوتی را می‌بینیم.

آیا شورا‌ها آنقدر تخصصی شده‌اند که دیگر درگیر اختلافات داخلی نباشند؟

در این زمینه مشکل فرهنگی و تاریخی داریم زیرا نظام انتخاباتی ما حزبی نیست. ابزار‌ها و نماد‌های حکومت‌های مدرن وارد ایران شده است؛ مانند اینکه پارلمان داریم، اما فرهنگ کار پارلمانی ضعیف است. درباره شورا‌ها هم قبل از انقلاب «انجمن شهر» داشتیم. الان 100هزار نفر عضو شورا‌ها در سطوح مختلف داریم که منتخبین باید بعد از انتخاب از پشتیبانی تشکیلاتی و کارشناسی بهره‌مند شوند ولی به‌دلیل نبود احزاب این حمایت را ندارند. الان اصلاح‌طلب‌ها در شورا‌ها و در مجلس با لیست امید وارد شده‌اند ولی نقد ما این است که در مرحله قبل و حین انتخابات خوب عمل می‌کنیم، اما در مرحله بعد از انتخابات نمی‌توانیم به اندازه کافی مؤثر باشیم. این ضعف به نبود حکمرانی حزبی در کشور برمی‌گردد.

حتی با وجود اینکه می‌گویند شورای شهر حزبی نیست؟

نفس کار انتخابات سیاسی است. در کشور‌های دیگر فهرست‌هایی که برای شورا‌های شهر ارائه می‌شود حزبی است ولی شاید افرادی معرفی شوند که متخصصان غیرحزبی باشند. پشت این کار یک تشکیلات است که عقبه سیاسی ایجاد می‌کند و پاسخگوی مردم است. اینکه یک مسئول اشتباهی می‌کند و بعد مجبور می‌شود استعفا بدهد همیشه هم اخلاقی نیست، بلکه موضوع آبروی یک حزب است که در مدت طولانی فراهم شده است. ما این را در کشور نداریم. نظام انتخاباتی ما باید با نظام حزبی هماهنگ باشد که نیست.

تغییر گرایش سیاسی از اصولگرایان به اصلاح‌طلبان در شورا‌های کلانشهرها را یک موفقیت ارزیابی می‌کنید؟

بخش عمده این اتفاق در نتیجه فضایی بود که ایجاد شد. اشتباهات و ضعف‌های رقیب باعث شد مردم به اصلاح‌طلبان امید ببندند. البته ما اصلاح‌طلبان هم تاکتیک و برنامه داشتیم ولی نباید به آن مغرور شویم.

از سال پیش تا‌کنون شرایط اقتصادی و سیاسی کشور تغییرات زیادی کرده است. منتخبان شورا‌ها چطور می‌توانند درشرایط کنونی باز هم مفید و مؤثر عمل کنند؟

ما اصلاح‌طلبان باید اینطور باشیم که در شرایط سخت فرصت‌های جدید ایجاد کنیم. هنر مدیریت و کارآمدی در چنین شرایطی است که خودش را نشان می‌دهد. اعضای شورا‌ها باید بدانند شورا عرصه نبرد حق و باطل نیست. خیلی نباید خط‌کشی‌ها را پررنگ کنند. عمده اختلافات شورا‌ها درباره انتخاب هیأت‌رئیسه و شهردار است. در بقیه قسمت‌ها اولویت‌ها یکی است. من اگرچه در داخل شورا نیستم اما به نهاد‌سازی‌ شورا امیدوار هستم.

ابوالفضل ابوالفتحی‌قمی، کارشناس شهری

رشدیافته و بلوغ در شوراها

اگر بخواهیم شورای پنجم را با 4 دوره قبل مقایسه کنیم آیا رشد و تکامل را مشاهده می‌کنیم؟

به‌طور نسبی بله. هم در هر شورا به نسبت دوره قبل و هم درباره همه شورا‌ها در کشور. البته این به معنی کامل شدن نیست. اگر ایده‌ال 100باشد یک شورا به 60رسیده یکی به 50 ولی جریان رشدیافته‌ای از بلوغ در آنها مشاهده می‌شود. این رشد نه‌تنها در مقایسه با شورا‌های دوره اول و دوم بلکه با همین دوره قبل هم دیده می‌شود. حتی گروه‌های همفکر سیاسی که یک جریان مشخص را نمایندگی می‌کنند هم به این نتیجه رسید‌ه‌اند که برای کسب منافع سیاسی خودشان هم باید بلوغ را نشان بدهند.

پس دیگر نباید اختلافی وجود داشته باشد؟

اختلاف رأی همچنان هست اما شورا‌ها در دوره‌های مختلف، یک گروه همگن را به‌وجود آورده‌اند که با وجود منافع مختلف به روش‌های مشخصی رسیده‌ بودند. الان مسئله‌هایشان بیشتر مسائل شهری است

مهم‌ترین عملکرد شورا‌ها تعیین شهردار است، اما می‌بینیم که در کلانشهر‌های کرج و کرمانشاه هنوز بر سر انتخاب شهردار اختلاف دارند.

من می‌گویم در شهر‌هایی که شهردار انتخاب کرده‌اند هم همچنان مشکلات فراوان وجود دارد. افراد زیادی هستند که منافع شخصی یا گروهی را نمایندگی می‌کنند. شورا‌های استثنا وجود دارند. اما باید در مجموع با همفکری و توجه به مسائل غیرسیاسی عمل کنند.

سال پیش که اصلاح‌طلبان اقبال مردم به جناح خود در شورا‌های شهر را جشن گرفتند شرایط اقتصادی و سیاسی کشور مانند امروز نبود. اکنون این جناح سیاسی چه جایگاهی دارد؟

«اقبال مردم به اصلاح‌طلبان» در شورا‌ها یک مقدار با خوش‌بینی است. دلایل تغییرات در شورا‌های شهر متفاوت و متعدد است، اما امروز برای حفظ توجه مردمی باید اعضای شورا به رأی‌دهندگان نشان دهند که از امکاناتشان به شکل بهینه استفاده ‌می‌کنند و با شفافیت کامل نشان دهند که چه امکانات و چه محدودیت‌هایی دارند و چه کاری انجام می‌دهند. در این صورت حمایت مردمی را باز هم خواهند داشت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 6شهریور 97، کدمطلب: 28508، www.newspaper.hamshahri.org