شعار سال: در اين گزارش كه در شماره شنبه چهارم ارديبهشت 1395 خورشيدي در صفحه بورس به قلم سليمان كرمي منتشر شده است، مي خوانيم: در ماه‌هاي اخير كارشناسان به لزوم حضور يك عامل بنيادي براي ادامه رونق در بازار سهام با عبور از دوران هيجاني رشد قيمت‌ها تاكيد داشته‌اند.

در شرايط كنوني، رشد شاخص بازارهاي جهاني كالا احتمال چرخش نگاه‌ها و جذب نقدينگي را به نيمه كالايي بورس تهران افزايش داده است. رشدهاي چشمگير قيمت در بازارهاي كالايي در روزهاي اخير بار ديگر فعالان بازار را به بهبود سودآوري شركت‌هاي وابسته به بازارهاي پايه در بورس تهران خوش بين كرده است. رشد بازارهاي كالايي مي‌تواند جذابيت سهام وابسته در بورس تهران را به دنبال داشته باشد. اين در حالي است كه كارشناسان بازارهاي جهاني نسبت به پايداري قيمت‌ها در ماه‌هاي آينده ترديد دارند.

از سوي ديگر نرخ دلار در بازار آزاد نيز همچنان زير سطح 3500 تومان نوسانات اندكي را تجربه مي‌كند. انتظار اثر مثبت رشد بازارهاي كالايي در سودآوري شركت‌هاي بورس تهران وجود دارد، اما اثرات واقعي اين موضوع نيازمند نگاه بلندمدت تر سرمايه‌گذاري است.

علاوه بر احتمال افق قيمت‌هاي جهاني كالاها از سطوح كنوني، رفتار سهامداران اين گروه نيز مي‌تواند بر خود اين گروه و همچنين ساير نمادهاي بازار اثرگذار باشد. با توجه به ارزش بالاي بازار نمادهاي وابسته به بازارهاي كالايي در بورس تهران، رشد قيمتي در اين سهم ها، نقدينگي بيشتري را مي‌طلبد. از سوي ديگر، با سيگنال‌هاي خروج از ركود در سهام كالايي‌ها احتمال افزايش عرضه از سوي حقوقي‌ها نيز وجود دارد.

با وجود عوامل منفي اما رشد قيمت‌هاي هيجاني ممكن است موج هيجاني را در اين گروه ايجاد كند. در شرايطي كه با اصلاح شديد خودرويي‌ها ليدرمحوري اين گروه كمرنگ شده بود، ممكن است موج هيجان اين بار به گروه‌هاي كالايي كشيده شود. در اين ميان البته فشار عرضه حقوقي ها، احتمال بازگشت قيمت در بازارهاي كالايي و همچنين نشانه‌هاي ضعف در بازار ارز به‌عنوان اهرم دوم سودآوري شركت‌هاي كالايي و صادراتي، مي‌توانند مانعي براي رشد قيمت سهام اين شركت‌ها باشند.

*رشد پايدار شاخص كالايي؟

افزايش تقاضاي چين محركي قوي براي محصولات فلزي ايجاد كرده است. در اين خصوص، قيمت هر تن فولاد در بازار جهاني به بيش از 400 دلار رسيده است. اين موضوع موجب افزايش قيمت سنگ آهن به‌عنوان ماده اوليه توليد فولاد، تا سطح 70 دلار (با خلوص 62 درصد) در هر تن شده است.

با انعكاس رشد قيمت‌ها در بازار جهاني، قيمت مقاطع فولادي نيز در كشورمان روند رو به رشدي را تجربه كرده است. مس قيمت‌هاي بيش از 5 هزار دلار در هرتن را تجربه كرد. در بازار نفت نيز هر بشكه نفت برنت به بيش از 45 دلار رسيد. گرچه با رشد نسبي ارزش دلار آمريكا فشار را بر بازارهاي كالايي شاهد بوديم، اما همچنان قيمت كالاها در سطوح بالاتري نسبت به دوران افول خود در اوايل سال جاري ميلادي قرار دارند.

اميدواري نسبت به بهبود اقتصادي چين، به‌عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌كننده كالا، رشد شاخص بازارهاي كالايي را به دنبال داشته است. در حالي كه با كند شدن رشد اقتصادي چين و كاهش تقاضا و از سوي ديگر با مازاد عرضه موجود، شاخص بازارهاي كالايي روند نزولي را در سال‌هاي اخير در پيش گرفته بودند، اما خوشبيني به رسيدن رشد اقتصادي مورد هدف در اين كشور بار ديگر در بازار جهاني كالا منعكس شده است.

در شرايط كنوني قيمت هر تن سنگ آهن رشد بيش از 80 درصدي از دسامبر 2015 را تجربه كرده است و به بيشترين قيمت از ژانويه 2015 رسيده است. با افزايش تقاضاي فولاد و رشد قيمت اين فلز در بازار جهاني حاشيه سود فروش مناسبي پس از مدت‌ها در اين بازار مشاهده مي‌شود. قيمت هر تن فولاد با رشد بيش از 80 درصدي نسبت به دسامبر 2015 مواجه شده است. در اين شرايط، توليدكنندگان فولاد نيز به منظور كسب سود مقدار تقاضاي خود را براي ماده اوليه (سنگ آهن) افزايش داد‌ه‌اند. هر تن مس نيز با رشد 16 درصدي نسبت به كمترين قيمت خود در ماه‌هاي اخير (4300 دلار به ازاي هر تن) مواجه شده است.

قيمت روي نيز در روزهاي اخير به بيش از 1900 دلار در هر تن رسيد. رشدهاي كنوني بازارهاي كالايي خوشبيني‌ها را نسبت به پايان دوران ركود اين بازارها ايجاد كرده است، اين در حالي است كه كارشناسان بازارهاي جهاني نسبت به پايداري قيمت‌هاي كنوني ابراز ترديد كرده‌اند. در اين خصوص، موسسه گلدمن ساكس با اشاره به اين موضوع كه اثر بنيادي پايداري در تغيير بازارهاي كالايي مشاهده نمي‌شود، پيش‌بيني كرده است كه بازيابي واقعي قيمت جهاني كالاها در سه ماه سوم سال رخ مي‌دهد.

كارشناسان همچنين به اين موضوع اشاره كرده‌اند كه رشد كنوني قيمت‌ها ناشي از افزايش تقاضاي چين بوده است، در شرايط كنوني پايداري قيمت‌ها نيازمند تداوم حضور اين تقاضا در بازارهاي كالايي است كه بسيار دشوار است. بر اين اساس، گلدمن ساكس احتمال افت قيمت هر تن سنگ آهن به 35 دلار در هر تن را محتمل دانسته است (افت 50 درصدي از قيمت‌هاي كنوني).

*فشار دلار بر بازارهاي كالايي

موضوع قابل توجه ديگر در بازارهاي جهاني احتمال فشار دوباره دلار بر قيمت كالا است. قيمت‌گذاري كالاها در بازار جهاني بر اساس دلار است. رشد ارزش دلار در برابر ساير ارزها بر قيمت كالاها فشار وارد مي‌كند. روز گذشته نيز با سيگنال‌هايي از تشديد سياست‌هاي انبساطي از سوي بانك اروپا و همچنين ژاپن شاهد افت ارزش يورو و ين در برابر دلار بوديم. به اين ترتيب، رشد شاخص دلار آمريكا باعث افت اندك قيمت كالاها از سقف روزهاي اخير خود شد. احتمال افزايش نرخ بهره از سوي فدرال رزرو آمريكا نيز ممكن است بار ديگر رشد شاخص دلار آمريكا را به دنبال داشته باشد. در اين خصوص، گلدمن ساكس بر اساس وضعيت مناسب بازار كار آمريكا به احتمال افزايش نرخ بهره در سه مرحله اشاره كرد.

پايان سال گذشته ميلادي با افزايش نرخ بهره در نشست پاياني فدرال رزرو آمريكا و احتمال تداوم افزايش چهارباره نرخ بهره از سوي اين كميته در سال 2016 شاخص دلار آمريكا به بيش از 100 واحد رشد كرد. رشد ارزش دلار در شرايط ضعف عوامل بنيادي فشار را بر قيمت كالا تشديد كرد. در ماه‌هاي اخير اما با نشانه‌هاي ضعف اقتصاد جهاني ترديدهايي درخصوص ادامه افزايش نرخ بهره آمريكا بيان شد.

صورت جلسه‌هاي نشست‌هاي اخير بانك مركزي آمريكا نيز با توجه به ضعف اقتصاد جهاني حاكي از كند شدن روند افزايش نرخ بهره بود. اين موضوع باعث شد، شاخص دلار آمريكا در شرايط كنوني تا سطح 94 واحد كاهش يابد. در شرايط كنوني و با نشانه‌هاي تقويت اقتصاد آمريكا ممكن است دوباره موج افزايش نرخ بهره را شاهد باشيم كه مي‌تواند اثرات منفي خود را از جنبه افزايش ارزش دلار به بازار كالايي منعكس كند.

علاوه بر اين، با رصد بازارهاي كالايي از سمت شاخص بازار نفت، نيز مي‌توان كاهش احتمال پايداري قيمت‌ها را مشاهده كرد. در اين خصوص، بررسي‌هاي «دنياي اقتصاد» از همبستگي قيمت نفت با بازارهاي كالايي مانند فرآورده‌هاي نفتي و همچنين فلزات اساسي و محصولات پتروشيمي حاكي از افزايش اين نسبت در سال‌هاي اخير است. در اين خصوص، در بازه 2014 تا 2016 مس همبستگي بيش از 0.9 درصدي را با قيمت نفت داشته است. محصولات پتروشيمي به خصوص پليمرها نيز تغييرات با همبستگي بيش از 0.9 درصدي را با نفت داشته‌اند.

فرآورده‌هاي نفتي نيز با ضريب همبستگي نزديك به يك همراه با نفت نوسان مي‌كنند. بر اين اساس، مي‌توان تغييرات قيمت نفت را به‌عنوان شاخص بازار كالايي معرفي كرد. در شرايطي كه كارشناسان بازار نفت به احتمال بازيابي پايدار قيمت‌ها در نيمه دوم سال جاري ميلادي اشاره كرده‌اند، به نظر مي‌رسد رشد شديد قيمت‌هاي جهاني ديگر كالاها نيز دشوار باشد. در آخرين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي به كاهش سطح مازاد عرضه از سطح 1.5 ميليون بشكه به سطح 200 هزار بشكه در سه ماه چهارم سال اشاره شده است.

در شرايط كنوني و با وجود رشد مقطعي نفت، همچنان عوامل بنيادي مانند تداوم ضعف اقتصاد جهاني و همچنين تداوم مازاد عرضه و عدم همكاري توليد‌كنندگان بزرگ نفت در كاهش سطح توليدات فشار را بر قيمت نفت نگه داشته است. بر اين اساس، از اين منظر نيز رشدهاي كنوني به نظر مقطعي بوده و به نظر مي‌رسد رشد پايدار شاخص بازارهاي كالايي نيز در شرايط كنوني مقطعي باشد. بر اين اساس، سرمايه‌گذاران بورس تهران نيز بايد سهامداري با نگاه بلندمدت در گروه كالايي را در دستور كار خود قرار دهند.

*چرخش ليدر به كالايي‌ها؟

زمستان 94 با اميد به بهبود وضعيت اقتصادي كشور با عبور از سد تحريم‌ها، نماگر‌هاي بازار سهام روند صعودي را در پيش گرفتند. در اين ميان، تمركز حجم اخبار مثبت در كنار موج هيجان فعالان در برخي گروه‌‌ها مانند خودرو رشد‌هاي شگفت‌انگيز و البته غير منطقي را براي اين گروه‌ها به دنبال داشت. در هفته‌هاي اخير و از ابتداي سال بازار روند اصلاحي را در پيش گرفته است، دراين ميان، مطابق با انتظارات، شدت اين اصلاح در گروه خودرو بيشتر بود. ميل سهام در حركت به سمت ارزش ذاتي بار ديگر فشار را بر گروه خودرويي افزايش داده است. حجم صف‌هاي فروش در اين گروه تا مقدار زيادي تحليل رفته است، اما روند معاملات اين گروه حاكي از كاهش تمايل سرمايه‌گذاران به سهامداري در اين گروه است.

در ماه‌هاي گذشته ميان كارشناسان بازار سهام اين موضوع مطرح بوده كه با پايان رالي خودرويي، كدام گروه توانايي ليدري بازار را خواهد داشت. رشد كنوني قيمت‌هاي جهاني احتمال چرخش فعالان بازار به سمت سهام كالايي را ايجاد كرده است. اين عامل با چاشني هيجان مي‌تواند رشد بيش از حد قيمتي سهام را به دنبال داشته باشد و سناريوي مشابه گروه خودرويي را رقم زند (افت 26 درصدي شاخص گروه خودرويي) و درنهايت نيز اصلاح جدي قيمت‌ها را به دنبال داشته باشد.

با اين حال، احتمال عرضه‌هاي سنگين در نماد كالايي، مانند عرضه‌هاي سنگين كه در نمادهاي «كگل»، «ومعادن» و همچنين «فملي» در هفته گذشته مشاهده شد، وجود دارد. علاوه بر اين، ارزش بالاي اين نمادها نسبت به نمادهاي خودرويي بيشتر است و در نتيجه نيازمند نقدينگي بيشتري براي حركت‌هاي صعودي مداوم است. بر اين اساس، تكرار رشد مشابه گروه خودرويي و ليدر شدن اين گرو‌ه‌ها دشوار به نظر مي‌رسد.

*ضعف اهرم دوم كالايي‌ها

نرخ دلار در هفته‌هاي گذشته نوسانات اندكي زير سقف 3500 تومان را تجربه كرده است. سياست‌هاي دولت در بازار ارز و افزايش عرضه از سوي صرافي بانك‌ها به‌عنوان بازارسازان ارزي، مانع از رشد نرخ دلار شده است. اين موضوع باعث شده فعالان بازار نيز با نزديك شدن نرخ به سقف مزبور عرضه را دستور كار خود قرار دهند.

در حالي كه كارشناسان اقتصادي بر لزوم هماهنگي ارزش دلار در بازار داخل با واقعيت‌هاي اقتصادي تاكيد داشته‌اند، به نظر مي‌رسد سياست‌هاي ناظر بر اين بازار سدي مستحكم در برابر دلار ايجاد كرده است. در شرايط كنوني نيز با افزايش درآمدهاي ارزي دولت در پي برداشته شدن تحريم‌هاي بين‌المللي (افزايش مقدار صادرات نفت) و همچنين رشد قيمت كالاها به خصوص نفت، سمت عرضه ارز قدرتمند به نظر مي‌رسد.

در نتيجه، با وجود حمايت عوامل بنيادي از دلار، فشار عرضه مانع از رشد نرخ اين ارز شده است. پايين نگه داشتن نرخ دلار اثر منفي بر درآمد شركت‌هاي كالايي و صادراتي خواهد داشت. به اين ترتيب، تنها عامل مثبت براي شركت‌هاي كالايي بورس، قيمت‌هاي جهاني است. در شرايطي كه كارشناسان بر احتمال بازگشت دوباره قيمت‌هاي جهاني تاكيد داشته‌اند، عدم حمايت ارز نيز مي‌تواند بار ديگر بر سودآوري شركت‌هاي كالايي فشار وارد كند.

با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 4 اردیبهشت 1395، کد مطلب: 82045517 (5290426):www. irna. ir