شعارسال: درست در روزهایی که ایران با سرانه پایین جنگل از یکسو در حال دست وپا زدن با خشکسالی است و از سوی دیگر به دلیل تخریب پوشش گیاهی جنگلی-مرتعی با سیل دست وپنجه نرم می کند و مازندران نیز درگیری جدی با این دو معضل دارد چند دامدار در یکی از مراتع مهم "ورسک" سوادکوه اقدام به احداث جاده ای بدون مجوز کردند که به قطع 500 اصله از گونه ارزشمند و ممنوع القطع "اورس" و نیز تعداد بیشماری از گیاه "گون" شده است. این درحالی است که در قوانین منابع طبیعی ایران، قطع حتی یک اصله از گونه "اورس" ممنوع بوده و جرم محسوب می شود. حالا با پیگیری مسوولان منابع طبیعی پرونده به دستگاه قضایی رفته و در دست بررسی است. همچنین دکتر مجابی قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور مجلس نیز برای پیگیری موضوع اعلام آمادگی کرده است.

یک فعال محیط زیست گفت: « کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی مازندران(ساری) برای ساختن 4 کیلومتر جاده در قلب مراتع لولشت در منطقه "ورسک" به مجری مجوز داده است. اگر چه مجری از این مجوز تجاوز کرده و 2 کیلومتر بیشتر را جاده ساخته اما باید پرسید اساسا بر چه اساسی چنین مجوزی داده شده است؟»

او در ادامه گفت:« هم شگفت آور و هم تاسف بار است که بی توجهی و قانون شکنی متخلفان، باعث از دست رفتن 500 اصله اورس های رونده و گون هایی که در آن مسیر بوده شده است. اصلا این کمیته برای همین تشکیل می شود که اکر طرح یا پروژه ای با منابع ملی تعارض دارد مسیر را تغییر دهید و یا جلوی اجرای آنرا بگیرد. »

این فعال محیط زیست در ادامه تاکید کرد:« چه لزومی داشته در آنجا مجوز جاده بدهند؟ ما تحقیق کرده ایم و متوجه شده ایم که اصلا در آنجا جمعیتی وجود ندارد. بلکه ارتفاعاتی است که در مرتع آن، فقط 3-2 چوپان در فصول خاص، اتراق می کنند.»

منابع طبیعی: قطع درخت بی مجوز بوده!

اما سیدمحسن موسوی تاکامی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران(ساری) می گوید که قطع اورس ها بدون مجوز و پیش از اظهارنظر کمیته فنی اداره کل درباره پروژه مذکور بوده است. او در اینباره  گفت:« قبل از اینکه تقاضای ساخت این جاده عشایری در کمیته فنی طرح شود متقاضی، سرِخود، اقدام به قطع اورس ها و کشیدن جاده کرده است.»

او افزود:« پس از آن نیز مطابق با مجوزی که آنها گرفته اند کار نکرده و بیشتر از عرض مجاز، جاده را کشیده اند. اکنون تیم ما جاده سازی را متوقف و تخلفات آنها را مستند کرده و به دستگاه قضایی سپرده ایم و ما در حال پیگیری آن هستیم.»

موسوی تاکامی تاکید کرد:« ما برای 3 متر مجوز دادیم و آنها 6 کیلومتر جاده زده اند. قرار هم نبود بولدوزر ببرند؛ اما بردند. همچنین قرار بود فقط 200 متر ترانشه برداری بشود و بقیه اش فقط سنگ جمع آوری شود و دستگاهی هم به کار نبرند؛ اما آنها تمام این ضوابط و شروط ما را زیر پا گذاشتند.»

مدیرکل منابع طبیعی مازندران(ساری) خبر از پیگیری پرونده بر اساس قانون داد و گفت که در برابر منابع ملی کوتاه نیامده و به قانون و فرامین مقام معظم رهبری درباره جنگل و مرتع وکوه گردن می نهد.

گونه ممنوع القطع اورس و مقابله با سیل

گونه ممنوع القطع ارس كه از درختان بسيار ارزشمند در جذب آب و پيشگيري از جاري شدن سيل است همان "سرو كوهي" است كه در مناطق كوهستاني مي رويد. اين درخت در برابر ناملايمات طبيعي بسيار مقاوم است. اورس در دامنه جنوبي رشته كوه هاي البرز، از آذربايجان تا خراسان و به ويژه در كوهستان هاي شرق كشور به صورت عمومي و متراكم يافت مي شود. به گفته كارشناسان اين گونه كه تا ارتفاع ٣٥٠٠ متري از سطح دريا مي رويد در واقع بالاترين طبقه جنگلي ما را تشكيل مي دهد.

مصطفي خوشنويس عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور درباره توانايي اورس در مقابله با سيلاب ها مي گويد: «ارتفاعات همان نقاطي هستند كه نخستين رواناب هاي سطحي در آنها جاري مي شوند و اين درختان ارس هستند كه اولين قدم ها را براي جلوگيري از جاري شدن و حركت آب برمي دارند. همچنين اين گياه در دامنه هاي كوهستاني با قدرت مقابل حركت برف و بهمن را مي گيرد.»

او می افزاید: «از خصوصيات ارس ها ديرزيستي و كهنسالي بالااست كه گاه تا 3 هزار سال به درازا مي كشد. توده جنگلي كه از اين گياه ايجاد كنيم مي تواند حافظ آب و خاك باشد و اگر اين گياه در ارتفاعات نباشد سيلاب ها به سرعت جاري شده به سمت پايين دست حركت مي كنند.»

اهمیت مراتع در مقابله با سیلاب

کارشناسان می گویند که یکی از مهم ترین کارکردهای مرتع برای حفظ خاك و جلوگيري از فرسايش آن است. وجود پوشش گياهي در مراتع از برخورد مستقيم قطرات باران با خاك جلوگيرِ کرده و مانع از ريزترشدن ذرات خاك مي شود. همچنين وجود پوشش گياهی مانع مسدود شدن راه های نفوذ آب به خاك و جاري شدن سيلاب ها و نهايتاً مانع تخريب مراتع خواهد شد.

آنها تاکید دارند که زیان ناشی از تخریب اکوسیستم های مرتعی از نظر اقتصادی، به مراتب بیشتر از تولید علوفه، گوشت و سایر فرآورده های لبنی است و ادامه ی بهره برداری های غیراصولی و بی رویه به نابودی منابع آب و خاک و ذخایر غنی کربن این سرزمین می انجامد. ولي با اعمال مديريت صحيح و اصلاح مراتع مي توان ظرفيت مراتع را براي چراي دام تا چند برابر افزايش داد. با اين حال براساس آخرين بررسي هاي انجام شده علوفه توليدی، تنها يك چهارم ارزش عرصه هاي مرتعي است و سه چهارم آن ارزش هاي اكولوژيكي و زيست محيطي است.

ايران، كشوري فقير از نظر جنگل

بر اساس داده هاي رسمي در حالی که سرانه جنگل در جهان ٨/٠ هكتار است این رقم برای کشور ما تنها در حدود 2/٠ هكتار برآورد شده است. بر اين اساس ايران يكي از كشورهايي است كه از لحاظ منابع جنگلي بسيار فقير است. به گفته كارشناسان جنگل، در خوشبينانه ترين حالت، سطح جنگل هاي ايران طي چهار دهه اخیر در حدود ١١ درصد كاهش را نشان مي دهد و كشور به شدت در معرض بيابانزايي قرار دارد.

حال اگر به اين داده ها، آمار فرسايش خاك، كاهش بارندگي هاي متعادل و افزايش سيل و سيلاب هنگام ريزش هاي جوي ناگهاني و غيرمتعارف را اضافه كنيم به اهميت جنگل ها براي حفظ تعادل اكوسيستمي در ايران و حيات شهروندان ايراني پي خواهيم برد و با هيچ هدفي، شتابزده و غيرعلمي پروژه هایی که منجر به تخریب پوشش گیاهی جنگلی ومرتعی می شود را اجرایی نخواهیم کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری اسکان نیوز ،تاریخ انتشار 13 شهریور 97، کدمطلب:13826 ،www.eskannews.com