شعار سال: موسیقی آیینی و مذهبی بیانکننده باورها و اعتقاداتی است که از گذشته تا به امروز وجود داشته است؛ اعتقاداتی که امروز رنگ دیگری گرفته و باورهایی که غیرباورشدهاند آنچنان که در هنرهم تأثیرگذاربوده و دیگر کمتر شاهد آثارهنری مذهبی هستیم که براساس باورها، اعتقادها و دانشها شکل بگیرد، بویژه در تولیدات موسیقی؛ یا اگرهم هست خیلی نایاب است. عدهای تقصیرکار را برگردن سیاست و فضای جامعه میاندازند و عدهای دیگر بودجههای محدود را بهانه میکنند. این مسیرسبب شده موسیقیهای وارداتی تاثیر مخربی برتولیدات مذهبی داشته باشند. آنچه که امروز به گوش جوانها میرسد بیش از آنکه اعتقادات را تحکیم کند نگاه آن ها را تغییر داده است.
گنج هایی از نوحه را کشف کردم
رسول نجفیان بازیگر و کارگردان تئاتر است و در زمینه آثارموسیقی عاشورایی و مذهبی کارهای متفاوتی ارانه کرده ؛ آثاری چون «عاشورا میگریم»، «ذوالجناح میآید بیسوار» و... او میگوید: سی سال از عمرم را همراه با دیگر هنرمندان با دوربین فیلمبرداری به شهرستانها و روستاها میرفتم و ناخودآگاه این عشق در من بهوجود آمد که در زمینه آثار مذهبی تحقیق و جستوجو کنم. آن زمانها وقتی فرصتی پیش میآمد و گروه به تهران بازمیگشت من میماندم و در روستاها بهدنبال مثنوی خوان یا شاهنامه خوان میگشتم. ثروت ما تنها به بناهای کهنسال و آثار تاریخی خلاصه نمیشود بلکه میراث ارزشمندی وجود دارد که سینه به سینه به نسل امروز منتقل شده است.
اوافزود: نوحه ها و نواهای عاشورایی جزو ارزشمندترین آثار فاخر فرهنگی و میراث معنوی ما هستند و از آنجایی که درمعرض آسیب قرارداشتند و جای آن را آهنگهای سخیف لسآنجلسی گرفته بود وظیفه خودم دانستم دراین زمینه فعالیت کنم هرچند که یک عده از روی غرض آمدند وگفتند من نوحه خوان شدهام. اولاً که نوحه خوانی کار زشتی نیست. دوم اینکه خود را در جایگاه مداحان و نوحه خوانهای عزیز که صدای گرمی دارند و شمع محفل حسینی را با نوحههای اصیل روشن نگاه داشتهاند نمیدانم.
نجفیان گفت: زمانی که این کارها تولید شد با استقبال خوبی روبهرو شدم و احساس کردم تولید این گونه آثار ضرورت دارد. بنابراین همانطورکه ازلابهلای خاکها و کاسههای شکسته گنج پیدا میکنند من هم جستوجو کردم تا از دلهای شکسته شاهنامه خوانیها، مثنوی خوانیها و نوحه و نواهای عاشورایی را جمعآوری کنم.
عدم تبلیغات در رسانه ملی
محسن جلیلی از آهنگسازانی است که در زمینه آثار مذهبی فعالیت میکند و سال گذشته آلبوم موسیقی «سربلندان» با صدای خوانندگان نام آشنایی چون علیاصغر شاهزیدی، قاسم رفعتی، محمد معتمدی، حسین علیشاپور، بامداد فلاحتی و... را منتشر کرد. او میگوید: کم توجهی در انتشار آلبومهای موسیقی تنها به موسیقیهای آیینی و مذهبی محدود نمیشود بلکه چند سالی است تمامی بخشهای موسیقی گرفتار این مسأله هستند ولی با وجود این مصائب کموبیش تولیداتی درزمینه موسیقی آیینی وجود دارد که متأسفانه تبلیغاتی ازسوی رسانهها برای آنها انجام نمیگیرد. او گفت: رسانههای دیداری و شنیداری بیشتر معطوف به پخش کارهایی چون مداحیها و فضاهای نوحه و روضه هستند و به تولیدات خوانندگان موسیقی اقبالی نشان نمیدهند این درحالی است که تأثیرهر اثرهنری به شنیده شدن و دیدن آن است. بهطورمثال آلبوم «سربلندان» اتفاقی بود که شبیه آن درسالهای اخیررخ نداد و با 8 خواننده درجه یک ونسلهای سنی متفاوت جمعآوری شده بود اما حتی یک قطعه ازاین آلبوم از رادیو و تلویزیون پخش نشد.
کارهای سطحی درشأن اهل بیت(ع) نیست
رضا مهدوی، پژوهشگر و کارشناس موسیقی نیز براین نظر است که همین تعداد آثاری هم که تولید و منتشر میشود عرض ارادت هنرمندان و موسیقیدانها به اهل بیت(ع) است اما متأسفانه باید بگویم این تعداد در شأن دستگاه امام حسین(ع) نیست و هنرمندان باید نسبت به تولید چنین کارهایی دست به عصا حرکت کنند و وسواس به خرج دهند نه به صرف اینکه ملودی به ذهنشان رسیده یا از جایی برداشت کردهاند با یک تنظیم سردستی و بودجههای اندک یک کار ضعیف تولید کنند که دراین صورت بهتراست کاری تولید نشود، چرا که مردم از گذشتهها تا اکنون دراین ایام گوششان به سمت مداحان و روضه خوانها و ذاکران بازاست و میشنوند.
بهگفته مهدوی تجربه نشان داده آثارموسیقایی حتی اگر با کیفیت خوب هم منتشر شود مردم خیلی وابستگی به آن ندارند ارتباط غریبی با آن دارند. راهکاری که میتوان پیشنهاد کرد این است که یکی ازدستگاههای دولتی یا بخشهای خصوصی که از منابع مالی خوبی برخوردارند بهترین گزینههای خوانندگی، شعر، ترانه، تنظیم وآهنگسازی را در یک اتاق فکر دعوت کرده و مشورت کنند و طی این سالها آنقدرچکش کاری صورت بگیرد تا اثری ماندگارمنتشرشود تا جبران این سالها باشد ومردم از شنیدن آن لذت ببرند. او افزود: هنرمندان هدفشان عرض ارادت است اما نباید با کارهای سطحی باطن قضیه را ناخواسته خدشه دار کنند، چرا که کار سطحی درشأن دستگاه امام حسین(ع) نیست و اگر قراربراین است کار تبلیغی انجام شود باید ازهرجهت درجه یک باشد. کسانی که دراین مسیرحرکت میکنند باید دانش واعتقاد داشته باشند و کار را خودخواسته و دلی منتشر کنند.
نگاه ویژه متولیان فرهنگی به مداحان
رضا صادقی از خوانندگان موسیقی پاپ است که فعالیتهای بسیاری درتولید آثار مذهبی چه بهصورت تک آهنگ و چه همخوانی با دیگر خوانندگان داشته است قطعاتی چون «قرص ماه خونی»، «سقای عشق» و... از تجربههای او دراین زمینه است و براین نظر است هنرمندانی که دراین مسیر قدم برمی دارند براساس ارادت قلبیشان است اما مشکلی که وجود دارد این است که بعد از ساخت این آثار و زمانی که برای آن صرف میشود هیچ استفاده دیگری وجود ندارد وحتی دربرنامههایی متناسب با این ایام کارهای ما ارائه نمیشود و همین امر سبب شده این گونه کارها آرام آرام پنهان و پنهانتر شوند.
این خواننده بیان کرد: حمایت ازاین کارها به رسانه ملی و متولیان فرهنگی برمیگردد اما متولیان بیش ازآنکه به این موضوعها فکر کنند میلیونها تومان به برخی مداحان پرداخت میکنند آن هم کارهایی که درشأن امام حسین(ع) نبوده و بیشتر شبیه موسیقیهای سبک است که بهنظر من قبیح شده است.ضمن احترام به یک عده که هنوزهم ارادتهای ویژه خود را اعلام میکنند باید بگویم امروز میکروفن دست کسانی است که این اجازه را بهخود میدهند هر شعری را بخوانند.
سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه ایران، تاریخ انتشار 26 شهریور 97، کد مطلب: 482367، www.iran-newspaper.com