شعار سال: گیاه «آنغوزه» با خواص گوناگون، گنجینهای با ارزش محسوب میشود و سالانه بیش از 60 تن آنغوزه در خراسان جنوبی تولید میشود که متأسفانه 90 درصد این محصول در بشکههای فلزی 30 تا 50 کیلویی بهصورت فلهای و به قیمت بسیار ارزان به کشور هندوستان صادر میشود. این گیاه افزونبر خواص دارویی گوناگون دارای کاربردهای اقتصادی چشمگیری در صنعت داروسازی است و با وجود اینکه در سالهای گذشته برداشت بیرویه آنغوزه این گیاه مفید را در معرض خطر نابودی قرار داده است؛ اما همهساله در مراتع استان بذرپاشی و کشت میشود. اکنون گیاه شفادهنده آنغوزه نیازمند نسخه شفابخش است و انتظار میرود مسئولان با پژوهشهای علمی، خواص گوناگون آن را استخراج و برای فرآوری این محصول چارهاندیشی کنند.
خامفروشی آنغوزه
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار داشت: سالانه بهطور میانگین بیش از 60 تن آنغوزه در سطح 100 هزار هکتار عرصههای طبیعی استان برداشت میشود که بیش از 90 درصد این محصول به علت نبود صنایع فرآوری بهصورت خام به هندوستان صادر میشود. علیرضا نصرآبادی بیان کرد: امسال توسط منابع طبیعی استان 21 طرح بهرهبرداری آنغوزه تهیه و با اولویت بهرهبرداران محلی و بومی برنده شده در مزایده مربوطه به مجریان داده شده است. وی با بیان اینکه بیش از یکهزار خانوار در استان در زمینه جمعآوری محصول آنغوزه فعالیت دارند، افزود: بهدلیل درآمد خوبی که از این محصول به دست میآید جوانان نیز بهسمت آن جذب شدهاند. نصرآبادی با بیان اینکه فرآوری این محصول ارزآوری خوبی برای استان و کشور دارد، گفت: نگاه صادراتی به حوزه گیاهان دارویی ضروری است و این حوزه فرصت مناسبی برای سرمایهگذاری و ایجاد اشتغال است. وی درمان اختلالهای عصبی در کودکان، کاهش فشار خون، کمک به هضم غذا، جلوگیری از حملههای هیستری، رفع درد دندان، برطرفکننده ناراحتیهای تنفسی، درمان یبوست و برطرف کردن عفونتهای قارچی را ازجمله خواص دارویی گیاه آنغوزه ذکر کرد.
کاربرد اقتصادی آنغوزه در صنعت داروسازی
کارشناس گیاهان دارویی اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی گفت: فرآوری آنغوزه باعث ارزآوری چند برابری این محصول میشود، اما تاکنون هیچ سرمایهگذاری طرحی برای فرآوری آن ارائه نکرده است. حسن پروانه عنوان کرد: این گیاه دارویی بهصورت محدود و سنتی در کشور مصرف میشود و بیش از 90 درصد آن بهصورت خام و با بستهبندی نامناسب به هندوستان صادر میشود. به گفته وی، در کشور افغانستان از جوشانده و شیره آنغوزه برای درمان هیستری، سیاهصرفه، زخم معده استفاده میشود؛ در حالیکه در برزیل از برگ و ساقه خشک آن بهعنوان دارویی نیرو بخش استفاده میکنند. این کارشناس گیاهان دارویی ادامه داد: همچنین در چین و هندوستان از آنغوزه برای مصرف خوراکی، ضد انگل، ضد نفخ و خلطآور استفاده میکنند. پروانه با اشاره به اینکه آنغوزه در بدن انسان به عنوان انگلکش خیلی قوی عمل میکند، افزود: هر خانوار در زمان برداشت این محصول بهصورت میانگین 12 تا 15 میلیون تومان درآمد دارد. وی درباره صادرات آنغوزه با بستهبندی مناسب گفت: این محصول تنها به هندوستان صادر میشود و این کشور تابع بستهبندی شیک و مناسب نیست و راغب است که آنغوزه را بهصورت فلهای و با همین بستهبندی سنتی وارد کند. کارشناس گیاهان دارویی اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی اظهارداشت: نیاز است با کار تحقیقاتی، علمی و پژوهشی در گام نخست تمام ماده موثره این محصول استخراج شود و پس از فرآوری و استفاده در صنعت داروسازی، محصول نهایی به کشورهای اروپایی صادر تا ارزآوری آن نصیب کشور خودمان شود. پروانه ادامه داد: تاکنون در داخل کشور درباره استخراج خواص گوناگون این محصول هیچگونه تحقیق و پژوهشی انجام نشده و تنها به صادرات فلهای آن اکتفا شده؛ در حالی این محصول کاربرد اقتصادی خوبی در صنعت داروسازی دارد.
صادرات فلهای آنغوزه در بشکههای فلزی
یکی از صادرکنندگان محصول آنغوزه خراسان جنوبی به هندوستان هم گفت: تمام آنغوزه جمعآوری شده در استان بهصورت خام در بشکههای فلزی 30 تا 35 کیلویی به هندوستان صادر میشود. اسدالله عاجز بیان کرد: هر کیلو شیره آنغوزه 400 هزار تومان و هر کیلو کشته آنغوزه 150 هزار تومان از مرتعداران خریداری میشود که صادرات هر کیلوگرم شیره و کشته برای ما تجار 30 دلار ارزآوری دارد. وی یادآور شد: شیره آنغوزه در هندوستان برای استفاده در صنعت داروسازی فرآوری میشود و انواع دارو از این محصول تولید و به کشورهای اروپایی صادر میشود. این صادرکننده آنغوزه ادامه داد: هندوستان با فرآوری این محصول ارزش اقتصادی آن را تا 50 برابر افزایش میدهد و ارزآوری نصیب خود میکند. عاجز عنوان کرد: با وجود همافزایی و همکاری با تجار هندی موفق به بازدید از کارخانههای فرآوری آنغوزه نشدهام و آنان نیز از دادن اطلاعات درباره چگونگی فرآوری این محصول خودداری میکنند.
600 خاصیت دارویی آنغوزه
وی گفت: براساس تحقیقات انجام شده در هندوستان گیاه آنغوزه دارای 600 خاصیت درمانی و دارویی است که متأسفانه این کشور با تحقیقات مختلف روی این گیاه خواص دارویی آن را استخراج و پس از فرآوری و استفاده در صنعت داروسازی، محصول نهایی تولیدی خود را به کشورهای اروپایی صادر میکند. این صادرکننده گیاه آنغوزه اظهار داشت: تاکنون پیشنهادهای فراوانی برای صادرات محصول فرآوری شده آنغوزه به تجار هندی دادهام که متأسفانه از خرید محصولات فرآوری شده آن خودداری میکنند. وی از مسئولان و متولیان کشوری خواست با تحقیقات علمی روی این گیاه، خواص دارویی آن را استخراج و برای فرآوری و کاربرد آن در صنعت داروسازی طرح ارائه کنند. عاجز بیان کرد: به اعتقاد تجار هندی فرآوری آنغوزه درآمد بالایی نصیب هندوستان میکند و کشورهای اروپایی آنغوزه کشورمان را با برند هندوستان میشناسند. وی گفت: کشته و شیره آنغوزه با گذشت 10 تا 15 سال فاسد نمیشود، مسئولان متولی میتوانند این گیاه پرخاصیت را از مرتعداران خریداری و در کشور ذخیرهسازی کنند و در بلندمدت برای فرآوری آنغوزه و استفاده در صنعت داروسازی تلاش کنند تا بهصورت موقت از خامفروشی این محصول با ارزش و پرخاصیت خودداری شود. این صادرکننده آنغوزه عنوان کرد: تاکنون طرحهای مختلفی برای فرآوری آنغوزه ارائه دادهام؛ اما متأسفانه مسئولان حمایت چندانی از طرحهای پیشنهادی نداشتهاند. آنغوزه گیاهی علفی چندساله است؛ ریشه آن کمی ضخیم و گوشتی، برگهای آن بسیار بریده و غباری، ساقه آن مجوف و گوشتی و بلندی آن تا دو متر است، گلهای آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر میشود. این گیاه در چند سال اولیه سن خود ساقه قابل دیدن ندارد و برگهای آن گسترده روی زمین است که در مراتع به نام «کماه و انگزاکماه» نامیده میشود. آنغوزه شیره گیاهی است که از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه یا قطع ساقه گیاهان مولد آنغوزه از ناحیه یقه گیاه خارج میشود و در طول تابستان برداشت میشود و به دو روش کشته (خشک شده) و شیره در بازار عرضه میشود.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه تاریخ انتشار-----، کدمطلب: 54867، www.sabzineh.org