شعار سال: واقعیت آن است که وزیر، سوای هر رسانه‌ عمومی دیگر و سوای تمام تشکیلات زیر دستش، خود به‌تنهایی یک رسانه است و شاید مهم‌ترین نقش وزیر هم همین وظیفه رسانه‌بودنش باشد. گفتمان وزیر نشانه نوع خاصی از نگرش به مسائل و رفتار او ارائه نوعی مدل رفتاری در مواجهه با مشکلات است، بنابراین هر کلمه تأثیری بلافصل و شگرف بر نظام سلامت کشور خواهد گذاشت. اخیرا برای یک بیماری بسیار نادر عصبی که باعث فلج اندام‌ها می‌شود، دارویی به تأیید رسیده که قیمت آن نزدیک به یک‌ میلیون دلار است، سالانه و مادام‌‌العمر. این دارو تنها سیر بیماری را کندتر و علائم را بهتر می‌کند. همین هم در این بیماری به معجزه شبیه است، وزیر جلوی دوربین سراسری در مورد این بیماری مورد سؤال قرار گرفته است.

یک نوع برخورد می‌تواند این باشد که جناب وزیر ابتدا از مطرح‌شدن این سؤال که باعث طرح یک مسئله و چالش ملی است تشکر کند، این پیشرفت تکنولوژی را به کاشفان و به بیماران درگیر تبریک بگوید و سپس از جایگاه یک متخصص مسئول به جامعه اطلاع بدهد که آری دوران تولید داروهای بسیار گران فرارسیده است. تاکنون داروها برگرفته از ذخایر طبیعت و بدون درنظرگرفتن سازوکار اثر و تنها بر اساس اثبات تأثیر ساخته می‌شدند، حالا داروهای جدید بر اساس سازوکار دقیق بیماری‌ها «سنتز» می‌شوند. شناخت ساختار دقیق سلولی داروها و ساخت و مطالعات میدانی روی آنها همگی هزینه‌هایی سرسام‌آور دارند. چالش هزینه این‌گونه داروها محدود به کشور ما هم نیست. هزینه همین داروی مورد بحث در پیشرفته‌ترین کشورها هم همین الان چالش بزرگ و موضوع بحث‌های بسیاری است. همه باید آستین بالا بزنند تا داروهایی را که بیماران لاعلاج سال‌ها با رؤیای آن به خواب می‌رفتند تهیه کنند. نه‌تنها داروی بیماری «پمپ» و «اس‌ام‌ا» که سایر بیماری‌های متعدد عصب و عضله هم ممکن است در آینده، درمانی پیدا کنند. در این رویکرد وزیر در ادامه اطلاع می‌دهد که وزارت تحت مسئولیت ایشان علاوه‌بر بیماران اورژانس و بیماران متعلق به دهک‌های پایین اجتماعی، خود را مسئول مستقیم بیماران ناتوان مزمن هم می‌داند و این موضوعات و این طبقه‌بندی در همین دوره اخیر وزارت ایشان روشن شده است (که واقعا همین‌طور بوده)، اما توجه می‌دهد که مقدم بر این داروها اقدامات مراقبتی و پرخرج زیادی لازم است که نه‌تنها برای بیماری «اس‌ام‌ا» که برای ده‌ها بیماری مشابه، اما پرتعدادتر دیگر هم باید انجام شوند و ما آنها را نداریم. رسانه وزیر، توجه همگان؛ از ارکان قدرت گرفته تا صاحبان ثروت و رسانه را به این موضوعات جلب کرده و درخواست می‌کند سهم بیشتری از بودجه‌های عمومی دولت و منابع مالی نیکوکارانه به این مهم اختصاص یابد. همچنین از هنرمندان و مشاهیر می‌خواهد که در جذب توجهات و منابع مالی مردمی دولت را یاری دهند!
اما برخورد دیگر می‌تواند چنین پیش برود که ما منابع کافی نداریم برای بیمارانی که تنها یکی، دو سال زنده می‌مانند صرف کنیم و درعین‌حال نشان دهد که انگار از پیداشدن داروهای گران‌قیمت که کار روی دست وزارت او می‌گذارد چندان خوشحال نیست و گویی آرزو می‌کند چنین داروهایی کشف نمی‌شد تا دردسر بیشتری نداشته باشد یا معلوم هم نیست تا چه حد توطئه شرکت‌هاست! مردم و رسانه‌ها هم اگر حرفی دارند اول بروند به بیمه‌ها و دولت بگویند معوقات ما را بدهند تا بعد ببینیم کاری می‌شود کرد یا خیر؟
برخورد اول، برخورد یک رسانه است؛ رسانه‌ای که توسط کارشناسانی اداره می‌شود که همه مطالب را زیر نظر دارند و تک‌تک کلمات سخنگوی رسانه، «وزیر»، را از مدت‌ها پیش مهندسی و آماده کرده‌اند.
برخورد دوم اظهارنظر یک نفر انسان است که خسته از کارهای متعدد و دشوار روزانه و چارچوب‌ها و دشواری‌های متعددی که از ید اختیار او خارج و ایفای وظایف او را محدود می‌کنند و خسته از کامنت‌ها و گفته‌های تند و جورواجور در فضای واقعی و مجازی، تنها چند لحظه به موضوع سؤال اندیشیده و مطالبی را به‌زعم خود بر زبان آورده است. برخورد اول همه تلاش‌ها و امکانات عمومی را معطوف به تهیه امکانات در درمان آن بیماری می‌کند و حتی به این بهانه درخواست‌های بیشتری مطرح می‌کند. برخورد دوم همه تلاش‌ها را معطوف به حمله به خودش می‌کند و به‌علاوه امکان می‌دهد که برخی تنها بر اساس چند جمله، نسبت‌هایی غیرانسانی ببینند، برجسته کنند و دشنام بدهند؛ حال آنکه این نسبت‌ها را باید تنها بر اساس رفتار داد. برخورد اول نه‌تنها باعث امیدواری بیماران می‌شود، بلکه تلاش‌های پزشکان و مسئولان درمان وزارتخانه را که در همین دوره وزارت ایشان گام‌هایی اساسی در سه وظیفه مهم برشمرده برداشته‌اند اعتبار می‌بخشد، اما برخورد دوم حتی امکان دفاع از رسانه وزیر و دفاع از طبقه‌بندی خدمات دولتی را هم نمی‎دهد.
آری شخص وزیر یک رسانه است. حداقل همین یک مورد این موضوع را ثابت می‌کند که مشکل اصلی وزارتخانه ما هم کلمات وزیر نیست، هر فردی در شرایط ایشان ممکن است به زعم خود مطالبی را به ‌زبان آورد. مشکل اساسی عدم برنامه‌ریزی مناسب برای ساختار رسانه وزیر است!

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 16 مهر97، شماره: 3262