شعار سال: بیش از 90 درصد روغن مورد نیاز داخل از خارج کشور تأمین می‌شود و 95 درصد آن را بخش خصوصی وارد می‌کند؛ این درحالی است که طی سال‌های 96- 98 تنها 13 درصد به قیمت‌های تضمینی دانه سویا، آفتابگردان، کلزا و گلرنگ افزوده شده است. اکنون سالانه بیش از چهارمیلیارد دلار ارز کشور صرف واردات روغن خام، کنجاله و سویا می‌شود که به‌همین منظور باید تولید دانه‌های روغنی را توسعه دهیم تا ارز کم‌تری از کشور خارج شود. از 90 درصد روغن وارداتی به کشور و 95 درصد آن را بخش خصوصی وارد می‌کند. روغن خام مورد نیاز کشور از دو منبع سویا (کشورهای برزیل و آرژانتین) و پالم (کشورهای مالزی و اندونزی) تأمین می‌شود و حجم واردات آن‌ها در سال‌های مختلف متفاوت است. علی اکبری، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، گفت: فصل برداشت دانه‌های روغنی به پایان رسیده است و به قیمت دو هزار و 469 تومان از هر کشاورز خریداری شده است. وی با اشاره به این‌که برای سال آینده این مبلغ دو هزار و 790 تومان اعلام‌شده است، ادامه داد: روغن این محصول برای خوراک انسان و کنجاله آن برای خوراک دام استفاده می‌شود و درصورتی‌که دستگاه‌ها و مواد آلی نیز در کشور وجود داشته باشد می‌توان از آن شیر و دوغ نیز تهیه کرد. نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به این‌که کشت دانه‌های روغنی در کشور اهمیت بالایی دارد، خاطرنشان کرد: متأسفانه حجم بالایی از این روغن‌ها به داخل کشور وارد می‌شود و با وضعیت تحریم‌ها واردات این محصول نه ازنظر اقتصادی و نه ازنظر امنیت غذایی به‌صرفه نیست و به‌همین دلیل به نظر می‌رسد درصورتی‌که کشاورز در داخل کشور حمایت شود می‌توان این دانه‌های روغنی را در داخل کشور تولید و عرضه کرد و درنهایت اگر قرار به واردات هم باشد باید دانه‌های روغنی جایگزین واردات روغن خام شود که این موضوع سبب می‌شود کارخانه‌های روغن‌کشی نیز جان تازه‌ای در چرخه تولید بگیرند. اکبری با تأکید بر این‌که بهترین راهکار منطقی برای کاهش وابستگی به روغن، کشت کلزا و دانه‌های روغنی است، عنوان کرد: باید مشوق‌های تولید برای ترغیب کشاورزان و توسعه کشت دانه‌های روغنی را عملیاتی کرد؛ اما تا زمانی‌که برای تأمین روغن به واردات نیاز داریم بهتر است برای ایجاد ارزش‌افزوده، واردات دانه‌های روغنی را جایگزین واردات روغن خام کنیم. وی تصریح می‌کند: درصورتی‌که دولت از کشاورزان تولیدکننده دانه‌های روغنی حمایت کند می‌توانیم تولید روغن‌های گیاهی را در داخل کشور انجام دهیم و این به‌شرط آن است که تعارضی بین تولید‌کننده و بخش دولتی برای خریداری آن وجود نداشته باشد.

کاهشت چشمگیر کشت دانه‌های روغنی در صورت عدم افزایش قیمت

علی ابراهیمی، نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی، نیز درباره کشت دانه‌های روغنی و قیمتی که برای آن مصوب شده است، گفت: نرخ سال آینده با 13 درصد افزایش نسبت به سال گذشته اعلام‌شده است؛ درحالی‌که برخی از کارشناسان معتقد بودند این میزان باید 30 درصد افزایش پیدا می‌کرد. وی با اشاره به این‌که در دو سال گذشته نرخ خرید تضمینی دانه‌های روغنی ثابت بوده است، ادامه داد: اگر در این قیمت تجدیدنظر نشود باید شاهد کاهش چشمگیر سطح زیرکشت این محصول نیز باشیم. نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: اگرچه همه‌ساله نرخ خرید محصولات کشاورزی باید مطابق با قانون خرید تضمینی افزایش یابد؛ اما در دو سال زارعی گذشته نرخ خرید تضمینی تغییری نداشته و امسال تنها ۱۳ درصد افزایش‌یافته است که این میزان جوابگوی هزینه‌های تولید نیست. وی با اشاره به این‌که افزایش سطح زیرکشت این محصول می‌تواند ما را تا حدودی از واردات روغن بی‌نیاز کند، عنوان کرد: طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار بود امسال سطح زیرکشت این محصول تا 250 هزار هکتار افزایش یابد که امسال 200 هزار هکتار آن محقق شده است؛ اما اگر بر روی قیمت خرید تضمینی این دانه‌ها تجدیدنظری صورت نگیرد باید شاهد کاهش چشمگیر سطح زیرکشت این محصول باشیم. وی تصریح کرد: اگر این وضعیت و قیمت‌های پیشنهادی دولت برای خرید محصولات کشاورزان به‌همین صورت ادامه پیدا کند، کشاورزان تمایل خود برای تحویل محصول به دولت را از دست می‌دهند و ما در تولید و بهره‌برداری از این محصول نیز دچار مشکل می‌شویم؛ زیرا تولیدات داخل جوابگوی حدود 25 درصد مصرف داخلی است و از دست دادن این ظرفیت ما را دچار خسران خواهد کرد.

افزایش 13 درصدی نرخ دانه‌های روغنی اجحاف در حق کشاورزان است

میترا انصاری‌کرمانی که در حیطه کشت آفتابگردان در استان کرمان فعالیت دارد، در ارتباط با افزایش 13 درصدی نرخ دانه‌های روغنی گفت: این میزان افزایش از سال 96 تا قیمت مصوب برای سال 98 اجحاف در حق کشاورز است. وی ادامه داد: سال گذشته در 25 هکتار آفتابگردان کشت کردم؛ اما در سال جاری این میزان از کشت به 13 هکتار کاهش یافت؛ چراکه سال گذشته محصولم را به دولت فروختم و متضرر شدم این در حالی است که بسیاری از کشاورزان دانه‌های روغنی محصول خود را آزاد فروختند و سود دوچندانی نصیبشان شد. این کشاورز با تأکید بر این‌که کشت دانه‌های روغنی کار آسانی نیست، عنوان کرد: سال گذشته بذر مورد نیاز برای کشت را 30 هزار تومان می‌خریدم، این در حالی است که امسال بذر را با قیمت 60 هزار تومان می‌خریم و اصلاً برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد. انصاری گفت: همچنین کشت آفتابگردان علاوه‌بر خاک مرغوب و آب زیاد، نیاز به کود بسیار زیاد دارد که هزینه‌های تولید را بالا می‌برد و با توجه به افزایش 13 درصدی نرخ دانه‌های روغنی برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد. وی با بیان این‌که سال گذشته سه‌تن آفتابگردان برداشت کردم، گفت: البته یک‌هکتار از محصول توسط مردم به یغما رفت و مقداری هم خوراک پرندگان شد. برای جمع‌آوری دانه‌های آفتابگردان از اطراف زمین شش‌میلیون تومان هزینه کردم و این برای یک کشاورز صرفه اقتصادی ندارد. انصاری خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش قیمت 13 درصدی دانه‌های روغنی، امسال تصمیم گرفتم که محدودتر از سال گذشته زمین کشاورزی را به کشت دانه‌های روغنی اختصاص دهم؛ چراکه این میزان افزایش قیمت با توجه به دو برابر شدن هزینه‌های تولید به‌صرفه نیست. این کشاورز گفت: بهتر بود که رقم 13 درصد هم اضافه نمی‌شد؛ چراکه بسیار رقم ناچیزی است. انصاری ادامه داد: امسال هرچقدر برداشت محصول داشته باشم به دولت نمی‌فروشم؛ چراکه از سوی دولت تاکنون حمایت نشده‌ام و ترجیح می‌دهم محصول خود را به قیمت گران‌تر به کارخانه روغن نباتی در تبریز بفروشم. وی عنوان کرد: سال گذشته بسیاری از کشاورزان در استان کرمان زمین خود را به کشت گلرنگ اختصاص دادند؛ اما به‌دلیل هزینه‌های بالا امسال از کاشت این محصول صرف‌نظر کردند. انصاری گفت: بذری که در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد بسیار ناچیز است و کشاورز تنها دو یا سه هکتار از زمین خود را می‌تواند به کشت دانه‌های روغنی اختصاص دهد؛ ضمن این‌که در استان کرمان اصلا سویا نمی‌توان کاشت؛ این درحالی است که می‌توانیم به‌جای سویا، زمین‌های خود را به کشت بادام‌زمینی اختصاص دهیم، اما از سوی مسئولان حمایت نمی‌شویم. وی ادامه داد: متأسفانه زمانی‌که مشکلاتمان را با برخی از مسئولان در میان می‌گذاریم آن‌ها در هیچ زمینه‌ای با ما همکاری نمی‌کنند؛ مثلاً در ارتباط با فروش آزاد دانه‌های روغنی می‌گویند که کشاورز تعهدی به ما ندارد و می‌تواند محصول خود را به هرکسی که می‌خواهد بفروشد.

افزایش قیمت 13 درصد دانه‌های روغنی سودآور نیست

محمد اعتماد، از کشاورزان استان مرکزی، هم در ارتباط با افزایش قیمت 13 درصدی دانه‌های روغنی گفت: این میزان افزایش قیمت نه تنها صرفه اقتصادی برای کشاورزان دانه‌های روغنی ندارد؛ بلکه افزایش نرخ 23 درصدی هم برای گندم اصلاً مناسب نیست. وی ادامه داد: از سویی مسئولان، کشاورزان را به کشت و توسعه دانه‌های روغنی تشویق می‌کنند؛ این در حالی است که 95 درصد دانه‌های روغنی وارد کشور می‌شود. این کشاورز عنوان کرد: سال گذشته 10 هکتار سطح زیرکشت آفتابگردان داشتیم که از این میزان کشت، سه هزار و 100 کیلوگرم برداشت شد، امسال هم 25 هکتار را به کشت دانه‌های روغنی اختصاص دادیم. وی با تأکید بر این‌که کشاورزان از سوی مسئولان جهاد کشاورزی استان ترغیب به کشت دانه‌های روغنی می‌شوند، گفت: با محاسبه هزینه‌های تولید 13 درصد افزایش قیمت برای کشاورز نه تنها سودآور نیست، بلکه با هیچ منطقی هم نمی‌توان این میزان پذیرفت. اعتماد با بیان این‌که کشاورزان برای کاشت دانه‌های روغنی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند، عنوان کرد: از سویی کشاورزان به کشت دانه‌های روغنی ترغیب می‌شوند؛ اما میزان زیادی از دانه‌های روغنی وارد کشور می‌شود، از سوی دیگر نیز برخی مسئولان قرارداد 20 هکتار زمین را برای کشت محصول با کشاورز می‌بندند، اما از کشاورز می‌خواهند که دو هکتار از زمین را کشت کند و این امر انگیزه‌ای برای کشاورز باقی نمی‌گذارد، ضمن این‌که از مافیای واردات روغن هم نباید غافل شد. وی تأکید کرد: چرا باید برای کشاورز در رابطه با کشت و فروش تکلیف مشخص شود مگر یک کشاورز چقدر از محصول می‌تواند سود دریافت کند. اعتماد گفت: در استان مرکزی حدود 12 سال است که کشت دانه‌های روغنی آغاز شده، این در حالی است که از سوی کشاورزان مورد استقبال قرار نگرفته است؛ چراکه هنگام تحویل محصول کشاورز دچار مشکلات فراوانی می‌شود. وی به مافیای واردات روغن اشاره کرد و افزود: علاوه‌بر مشکلات موجود برای کشاورزان، مافیای واردات روغن نیز در این میان مشکلات کشاورزان را دوچندان کرده‌اند و اجازه نمی‌دهند که قیمت‌ها به نقطه مطلوب برسد. این کشاورز گفت: البته همان‌طور که برای کشاورز درباره کشت محصول از سوی مسئولان تکلیف مشخص می‌شود برای کارخانه‌های روغن‌کشی هم تعیین تکلیف می‌شود که از روغن وارداتی استفاده کنند؛ بنابراین محصول کشاورزان داخلی خریداری نمی‌شود. براساس این گزارش، در سال زراعی 96-97، 340 هزار تن دانه روغنی کلزا تولید شد که از زمان شروع طرح در سال 94 این رقم هفت‌برابر شده است و 333 هزار تن آن به‌صورت تضمینی از کشاورزان خریداری شده و بقیه به‌عنوان تولید بذر مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به شرایطی که در سال گذشته در کشور وجود داشت تنها قیمت کلزا 5/2 درصد افزایش یافت و بقیه دانه‌های روغنی هم افزایش قیمتی نداشت. امسال هم رقم سه‌هزار و 450 تومان برای هر کیلوگرم پیشنهاد شده که امیدواریم دولت رقم سه‌هزار و 350 تومان را بپذیرد تا کشاورزان کم‌تر دچار ضرر و زیان شوند. گفتنی است، طی سه سال اخیر وزارت جهاد کشاورزی توسعه سطح زیرکشت دانه‌های روغنی را در راستای کاهش واردات روغن خام و کنجاله در دستورکار قرار داده است، به‌طوری که به گفته برخی مسئولان، سطح زیرکشت در عرض سه سال هفت برابر شده است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 25 آذر 97، کد مطلب: 59178، www.sabzineh.org