شعار سال: بیش از 90 درصد از روغن مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود؛ این درحالی است که ظرفیت تولید این محصول در داخل کشور وجود دارد؛ اما در سایه بی‌توجهی مسئولان مغفول مانده است. نگاهی کوتاه به تولیدات داخلی نشان می‌دهد حدود یک‌میلیون و 400 هزار تن از روغن مورد نیاز کشور وارد می‌شود و این یعنی بیش از 90 درصد به واردات این محصول وابسته‌ایم. این درحالی است که کارخانه‌های تصفیه روغن بسیار خوبی در کشور داریم. از سوی دیگر روغن نیز کالایی فوق ضروری به‌شمار می‌آید و این‌که از سبد خانوار بیرون برود قابل‌تصور نیست و کمی برنامه‌ریزی و همت می‌خواهد تا در تهیه این محصول نه به مرز خودکفایی که به مرز کاهش وابستگی به واردات برسیم. مسأله‌ای که در این میان وجود دارد این است که برنامه‌ریزی‌های نامناسبی که در کشور اجرا می‌شود خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی را دور از دسترس می‌کند؛ زیرا براساس نظر کارشناسان خودکفایی زمانی می‌تواند تحقق یابد که حمایت‌های لازم از سوی دولت صورت گیرد. از سوی دیگر ما کشوری کم‌آب هستیم و باید به‌سمت تولید محصولاتی حرکت کنیم که نیاز کم‌تری به آب ‌دارند و ارزش اقتصادی و جهانی آن‌ها بالا باشند. 

اگر بخواهیم مواد غذایی مورد نیاز هر فرد را دسته‌بندی کنیم چربی‌ها، پروتئین‌ها و لبنیات در اولویت قرار دارند، همچنین دانه‌های روغنی درصد چربی‌های ضروری بدن را تأمین می‌کنند؛ به‌همین دلیل باید بر روی کشت و تولید این محصول سرمایه‌گذاری ویژه‌ای داشته باشیم. اهمیت این دانه‌های روغنی وقتی بیش‌تر خود را نشان می‌دهد که بدانیم گنجاله این دانه‌های روغنی می‌تواند به‌عنوان خوراک دام‌ها نیز مصرف شود؛ به‌همین دلیل است که دانه‌های روغنی از دسته غذای استراتژیک به‌حساب می‌آید. منوچهر جمالی‌یوسفی، نماینده رودبار در مجلس شورای اسلامی، در این‌خصوص می‌گوید: گیاهان روغنی درصد اسیدهای چرب بالایی دارند و نسبت به محصولات مشابه آب کم‌تری نیاز دارد؛ حتی اگر قیمت جهانی این محصول نیز ملاک عمل قرار گیرد باید به این محصول توجه ویژه‌ای شود. بنابراین این مسائل در کنار هم سبب می‌شود که دولت موظف شود از تولید این محصول حمایت کند. نماینده مردم رودبار در ادامه خاطرنشان می‌کند: این در حالی است که قیمت تعیین‌شده برای کشاورزان آن‌قدر پایین در نظر گرفته‌شده است که احتمال خارج شدن بسیاری از کشاورزان از چرخه تولید وجود دارد. این مقام مسئول با اشاره به این‌که ما کشور کم‌آبی هستیم و نباید هر محصولی را در کشور تولید کنیم، ادامه می‌دهد: تولید دانه‌های روغنی می‌تواند ما را از واردات روغن دور کند و درب کارخانه‌ها را به روی جوانان جویای کار باز کند؛ در واقع توجه به این محصول استراتژیک می‌تواند سبب ایجاد اشتغال نیز شود. وی با اشاره به این‌که این محصول با نرخ خرید تضمینی مناسب قیمت‌گذاری نشده است، ادامه می‌دهد: باید قیمت مناسبی برای این محصول در نظر گرفته شود تا انگیزه لازم برای ادامه کشت در کشاورزان ایجاد شود؛ اما قیمتی را که دولت برای خرید دانه‌های روغنی در نظر گرفته‌ هیچ انگیزه‌ای برای تولیدکننده ایجاد نمی‌کند و حتی ممکن است همین میزان تولید در کشور با این سیاست‌گذاری در حوزه قیمت کاهش پیدا کند.

نمایندگان پیگیر تأسیس صندوق حمایت از کشت دانه‌های روغنی هستند

مرتضی خاتمی، نماینده مردم ماهنشان در مجلس شورای اسلامی، نیز در این‌خصوص می‌گوید: امسال دولت برخلاف قانون، قیمت خرید تضمینی کلزا را فقط 13 درصد افزایش داد؛ این درحالی است که دانه‌های روغنی محصول بسیار مهم و استراتژیک به‌حساب می‌آید و کشوری مانند ایران که در بیش‌تر فصول سال از نور آفتاب بهره‌مند است می‌تواند پتانسیل بالایی برای تولید این محصول داشته باشد. وی افزود: درحال‌حاضر چاره‌ای نداریم جز این‌که جهانی بیندیشیم و ملی عمل کنیم؛ یعنی پتانسیل و ظرفیت‌های کشاورزی را به‌سمت اساسی‌ترین نیازهای خود سوق دهیم، یکی از مهم‌ترین نیازهای اساسی در کشور ما تأمین روغن مورد نیاز کشور است و به‌همین دلیل نباید با برنامه‌ریزی نامناسب این مهم را به چالش بکشیم. وی با اشاره به این‌که بسیاری از نمایندگان مجلس پیگیر تأسیس صندوق حمایت از کشت دانه‌های روغنی بودند؛ اما تاکنون موفق به این کار نشده‌اند، ادامه می‌دهد: این صندوق می‌تواند مؤثر باشد و در تمام دنیا حتی کشورهای قدرتمند نیز بدون حمایت دولت نمی‌توان به موفقیت رسید. این مقام مسئول خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر قیمت خرید تضمینی دانه‌های روغنی نه‌تنها کمکی به افزایش تولید این محصول نمی‌کند، بلکه ممکن است این محصول مهم و استراتژیک را نیز از گردونه تولید خارج کند.

۹۰ درصد روغن کشور از خارج وارد می‌شود

عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی آب و منابع طبیعی، نیز می‌گویند: کشور ما از بزرگ‌ترین واردکنندگان دانه‌های روغنی به‌حساب می‌آید و در حوزه واردات رانت زیادی وجود دارد و برای مقابله با آن باید نظارت بیش‌تری صورت گیرد. وی با اشاره به این‌که در داخل کشور این موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد، می‌گوید: وزارت صنعت معدن و تجارت باید در این موضوع ورود پیدا کند تا از رانت‌هایی که در این حوزه وجود دارد جلوگیری کند. نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: متأسفانه هیچ عزم جدی برای حل مشکلات اساسی کشور به‌ویژه در بعد اقتصادی و معیشتی مردم وجود ندارد. پاپی‌زاده با اشاره به این‌که ما برای تولید دانه‌های روغنی مشکل‌داریم و واردات را نیز عده‌ای خاص در اختیار دارند، تصریح می‌کند: ۹۰ درصد روغن کشور از خارج وارد می‌شود و بهتر است به این محصول مهم و اساسی نگاه ویژه‌ای شود. پاپی‌زاده با اشاره به این‌که روسیه بزرگ‌ترین تولیدکننده سبزی دنیاست، ادامه می‌دهد: می‌توانیم با افزایش قدرت دیپلماسی اقتصادی بازار خوبی در این کشور پیدا کنیم و اگر تولید دانه‌های روغنی را در کشور افزایش دهیم می‌توانیم امید داشته باشیم که این محصول بازار خوبی نیز در کشورهای همسایه داشته باشد. وی درباره واردات محصولات روغنی نیز می‌گوید: سالانه حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار واردات مواد غذایی داریم که اگر زیرساخت‌های لازم برای مبادلات براساس پیمان‌های پولی دوجانبه اتخاذ شود، سود اقتصادی آن برای کشور ما خواهد بود، از سوی دیگر نباید با تصمیمات نادرست برنامه تولید محصولی را در داخل کشور دچار مشکل کنیم. افزایش 13 درصدی نرخ خرید تضمینی دانه‌های روغنی از مسائلی است که کمیسیون آن را دنبال می‌کند و تا حصول نتیجه بررسی آن را ادامه می‌دهد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 17 دی 97، کد مطلب: 60151، www.sabzineh.org