شعارسال: به گفته پرویز خوشکلام خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی، در حال حاضر ۴۱ شرکت بیمه در کشور مشغول به فعالیت هستند.

البته بیمه مرکزی در سایت رسمی خود نام ۳۸ شرکت بیمه را به عنوان موسسه بیمه دارای مجوز اعلام کرده و اسمی از شرکت بیمه اتکایی رایا، موسسه بیمه متقابل کیش و موسسه کلوپ بیمه بین المللی بیمه متقابل اطمینان متحد قشم به چشم نمی‌خورد.

اکنون بیمه مرکزی خبر داده که دو شرکت بیمه جدید به نام‌های حامی ما و اعتماد نیز به زمین بازی صنعت بیمه کشور اضافه می‌شوند.

در همین راستا، مروری بر روند تصمیم گیری‌های پیشین در خصوص صدور مجوز تاسیس شرکت‌های جدید بیمه، می‌تواند تصویر دقیق تری از مسیر پرنوسان سیاستگذاری در این حوزه را ارائه دهد.

درهمایش ملی بیمه و توسعه سال ۹۷ بود که غلامرضا سلیمانی رئیس‌کل وقت بیمه مرکزی اعلام کرد که دیگر مجوز تاسیس شرکت‌های بیمه جنرال که در همه رشته‌های بیمه فعال باشند، داده نمی‌شود و باید شرکت‌های بیمه تخصصی اضافه شوند.

درسال‌های بعد، اما رویکرد تغییر کرد وحدود ۱۵ مورد تقاضای تاسیس شرکت به بیمه مرکزی ارسال شد.

پس ازآن بود که شرکت‌های بیمه کاریزما، پارس و پردیس به ترتیب در حوزه‌های زندگی، اتکائی و مختلط با چراغ سبز شورای‌عالی بیمه مواجه شدند.

درسال ۱۴۰۰ هم غلامرضا سلیمانی اعلام کرد که ۶۴مورد تقاضا در صف ورود و در انتظار مجوز هستند!.

در مهر ماه سال ۱۴۰۳، عبدالناصر همتی، وزیر سابق اقتصاد که ۱۷۲ ماه ریاست کلی بیمه مرکزی را هم در کارنامه کاری خود دارد، مخالفت خود با افزایش تعداد شرکت‌های بیمه‌ای را اعلام کرد.

همتی گفت تا زمانی که کیک صنعت بیمه بزرگتر نشود، افزایش شرکت‌های بیمه و شرکت‌های اتکایی فایده‌ای نخواهد داشت.

به هر روی نوسانات آشکار در سیاست صدور مجوز برای تأسیس شرکت‌های بیمه در ایران، از ممنوعیت کامل تا صدور مجوز‌های جدید نشان از فقدان یک سیاست گذاری کلان، پایدار و مبتنی بر تحلیل دقیق بازار بیمه و شاید نوعی بلاتکلیفی در درک صحیح نقش بیمه در نهاد ناظر صنعت بیمه دارد.

کارشناسان معتقدند که این نوسانات بیشتر از آنکه نشانه بازنگری هوشمندانه باشد، نشانه‌ی نبود استراتژی بلندمدت، و حاکم بودن نگاه مقطعی و سلیقه‌ای به مقوله بیمه در بیمه مرکزی و وزارت امور اقتصاد و دارایی است.

تردیدی نیست که افزایش تعداد شرکت‌های بیمه‌ای در کشور مشروط بر اینکه با برنامه ریزی و نظارت اصولی همراه باشد می‌تواند به عنوان یک محرک رشد در صنعت بیمه عمل کند و آثار قابل توجهی بر ضریب نفوذ بیمه، فرهنگ بیمه‌ای و اقتصاد ملی داشته باشد.

این افزایش با برنامه ریزی صحیح، منجر به رقابت بیشتر، توسعه محصولات متنوع، بهبود دسترسی مردم به خدمات بیمه‌ای و در نهایت رشد تقاضا برای بیمه می‌شود.

با این حال، اگر ورود شرکت‌های جدید بدون رعایت اصول فنی و با هدف قیمت شکنی انجام شود، ممکن است در بلند مدت اعتماد عمومی به صنعت بیمه کاهش یابد و ضریب نفوذ بیمه هم آسیب ببیند.

از منظر فرهنگ سازی، شرکت‌های بیمه بیشتر به معنای تبلیغات گسترده تر، آموزش بیمه به اقشار مختلف و طراحی محصولات متناسب با نیاز گروه‌های گوناگون جامعه است.

توسعه کمی شرکت‌های بیمه می‌تواند این نقش را پررنگ‌تر کند، اما تنها در صورتی که این توسعه با نظارت دقیق، کفایت سرمایه مناسب و رعایت استاندارد‌های فنی همراه باشد.

در غیر این صورت، رشد غیر فنی و فقط تعدادی شرکت‌ها ممکن است منجر به ناپایداری در بازار بیمه وایجاد ذهنیت منفی نسبت به بیمه در جامعه شود.

در سال‌های اخیر و پس از ورود شرکت‌های تازه نفس به عرصه صنعت بیمه، انتظار می‌رفت که ضریب نفوذ بیمه نیز متناسب با آن رشد کند، چرا که شرکت‌های جدید معمولاً با هدف تنوع بخشی به خدمات، توسعه بازار و افزایش رقابت وارد میدان می‌شوند.

اما آمار‌ها نشان می‌دهند که با وجود گسترش کمی در صنعت بیمه، ضریب نفوذ بیمه در سال‌های اخیر یا رشد محدودی داشته یا در مواردی حتی، کاهش یافته است.

این وضعیت نشان می‌دهد که افزایش تعداد شرکت‌ها لزوماً به معنای توسعه واقعی ضریب نفوذ بیمه نیست.

پرویز خوشکلام خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی هم به تازگی آمار قابل تاملی از وضعیت بیمه در کشور ارائه داده است.

وی اعلام کرد که حداقل ۵۰ درصدی ریسک‌هایی که در کشور با آن مواجهیم پوشش بیمه‌ای ندارند و حتی نزدیک به ۹۵ درصد منازل مسکونی کشور فاقد پوشش بیمه‌ای هستند!.

شاید یکی از دلایل اصلی این شکاف، تمرکز بیش از حد شرکت‌های بیمه و شبکه فروش بر بیمه نامه‌های اجباری مانند شخص ثالث و عدم توسعه کافی در رشته بیمه‌های زندگی، مسئولیت و بیمه‌های اختیاری است.

کارشناسان معتقدند که شرکت‌های بیمه به‌جای نوآوری در محصولات و فرهنگ سازی در سطح جامعه، اغلب به رقابت قیمتی در رشته‌های پرتکرار روی آورده اند که منجر به کاهش سودآوری و افت کیفیت خدمات شده است.

از سوی دیگر، عدم دسترسی یکسان به بیمه در مناطق دورافتاده، ضعف در آموزش و آگاهی بخشی عمومی و نبود زیرساخت‌های دیجیتال کافی، مانع از آن شده که شرکت‌های جدید، بتوانند بازار‌های جدیدی هم خلق کنند.

منتقدان می‌گویند که شرکت‌های بیمه تازه تأسیس بیشتر به کیک موجود چشم دوخته اند تا بزرگ‌تر کردن آن.

همچنین، نظارت ناکافی بر عملکرد فنی و مالی شرکت‌های بیمه باعث شده تا برخی بازیگران ضعیف وارد بازار شوند که نه تنها ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کنند، بلکه با رفتار‌های غیرفنی به اعتماد عمومی ضربه می‌زنند.

در نهایت، می‌توان اینچنین به مساله نگاه کرد که رشد تعداد شرکت‌های بیمه در ایران تا زمانی که با توسعه واقعی بازار، آموزش عمومی، اصلاح رفتار رقابتی و ارتقای کیفیت خدمات همراه نباشد، تأثیر جدی بر افزایش ضریب نفوذ صنعت بیمه نخواهد داشت، مگر اینکه با تغییر رفتار در نهاد ناظر صنعت بیمه و به دنبال آن در شرکت‌های بیمه‌ای تصویر دیگری به نمایش درآید.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از چابک، تاریخ انتشار: 31اردیبهشت1404، کدخبر:70374، www.chabokonline.com