شعار سال: شهردار تهران که حالا بیش از پنج ماه است در این مسئولیت قرار گرفته، به باور بسیاری از مخاطبان بیرونی عملکردی جز حضور در برنامه‌های عمومی و نمایشی، افتتاح‌های مانده از قبل، جلسات دوره‌ای و البته دوچرخه‌سواری نداشته است. اگرچه ممکن است این نگاه بسیاری دیگر از مخاطبان نباشد؛ اما به نظر می‌رسد یادآوری برخی موارد علاوه بر شهردار تهران، برای شورای شهر تهران هم لازم است.
پیروز حناچی از آذر سال گذشته پس از دو شهردار با سابقه حدود شش ماهه به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شد. قرار بود در این مدت برنامه‌هایی را اجرا کند و در راستای برنامه‌های شورای شهر تهران قدم بردارد. او از همان زمان که برای این مسئولیت قدم پیش گذاشت، روی «مدیریت خردمندانه شهری» تأکید کرد و این علم را هم داشت که این موضوع چه چالش‌ها و موانعی دارد و از همان ابتدا قول هوشمند‌سازی و شفافیت اطلاعات را داد. او درباره اهمیت کاربرد برنامه‌های تحت موبایل و اثرگذاری آنها بر مبادلات کالا و مدیریت سفرها و در نتیجه رضایت مردم صحبت کرد. او شعار «تهران برای همه» را مطرح کرد؛ اما نمی‌توانیم مثال مستقیم و روشنی از تلاش در راستای این شعار بزنیم. آیا آنچه بر تهران در این مدت گذشته، تفاوتی با قبل از او کرده است؟ آیا برنامه‌ای در دست است تا شهروندان تهرانی، بیشتر از قبل به شهرشان حساس شوند و اهمیت دهند؟ آیا پروژه‌ای است که ما خبر نداریم؟
خوش‌شانسی پیروز حناچی بود یا خدا در این اوضاع بد به فکر مردم تهران بود که در ماه‌های پایانی سال گذشته و این دو ماه ابتدایی سال هوا در بهترین حالت است و خبری از سیل و توفان و آلودگی هوا نبود و تعداد روزهای ناسالم کمترین تعداد را داشتند. با‌وجود‌این خبری از برنامه‌های ترافیکی شهردار تهران نیست و آنچه در قالب خطوط مترو در برنامه بوده و هست، از دوره قبل باقی مانده است. توسعه متوازن و تبعیض مثبتی که شهردار تهران در زمان ارائه برنامه درباره آنها صحبت می‌کرد، در کدام برنامه این مدت استارت خورده یا پیگیری شده است که نمودی نداشته است. حناچی با اطلاع از شرایط مالی شهرداری و تغییرات اقتصادی در جامعه به شهرداری تهران آمد و در همان زمان به دنبال برنامه‌هایی بود تا با استفاده از سیستم‌های تشویقی میزان مشارکت مردم در پرداخت عوارض را افزایش دهد. در‌این‌باره هم باید پرسید کدام تغییرات زمینه‌ساز این تصمیم بوده‌اند؟
تهران در مناسبت‌های ماه‌های گذشته از نوروز تا همین رمضان در ابتدایی‌ترین شکل ممکن به پیشواز رفت و بیشتر برنامه‌ها تکرار و ادامه روش‌ها و برنامه‌های گذشته بود و در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی و فضای نشاط شهری هم می‌توان گفت که برنامه و تصمیم متفاوت و تأثیرگذاری را در شهر نداشته‌ایم. همه این شرایط را نمی‌توان فقط به شهردار تهران نسبت داد و مجموعه‌ای از مسئولان شهری همراه و در تیم شهردار باید در‌این‌باره پاسخ‌گو باشند و در نهایت شورای شهر تهران که خودشان هم عملکرد ضعیف‌شان در دو سال گذشته را قبول دارند، باید درباره این عملکرد شهردار تهران پاسخ‌گو باشند. بسیاری از اتفاقاتی که در شهر تهران رخ می‌دهد، معطوف به محدوده شهر تهران و مردم آن است؛ اما برخی دیگر از اقدامات ملی و در سطح کل کشور اثرگذاری دارد و لازم است واکنش‌ها بسیار جدی‌تر باشند. همه اینها را بگذارید کنار تعامل و یک‌سو‌بودن جریان حاکم در دولت، شورا و شهرداری و نمایندگانی که حداقل در زمان رأی قرار بود یکسان باشند. نمونه ملموس این عملکرد ضعیف برای تهران یا برای همه شهرداری‌ها را می‌توان در عملکرد اعضای شورا و شهردار تهران در موضوع مالیات بر ارزش افزوده دید که با چند نطق، چند توییت و تهدید کلامی و اظهار نگرانی و قول جلسات اعضای شورای شهر و شهردارشان، روی هوا ماند و حالا کلیات آن در مجلس به تصویب رسیده است و باید دنبال حقوق شوراها بدوند.
با وجود همه این شرایط نمی‌توان حس‌و‌حال بلاتکلیفی و رکودی را که در همه عرصه‌ها وجود دارد، در عملکرد شهرداری تهران نادیده گرفت. حتی مهدی چمران، رئیس سابق شورای شهر تهران، می‌گوید: «هر کسی شهردار باشد هم نمی‌تواند در این شرایط کار کند. شهردار یک نفر است و به‌تنهایی نباید مورد قضاوت قرار گیرد. شهرداران به اعتبار برنامه‌ها و مصوبات شوراها کار می‌کنند. به عبارتی شهرداران در ریل‌گذاری و برنامه‌ریزی شورا حرکت می‌کنند.»
او با اشاره به شرایطی که در دوران مسئولیت خودش در مدیریت شهری داشته‌اند، گفت: «وقتی برنامه و ساز‌و‌کاری وجود ندارد، شهردار هم تبدیل به شخصی می‌شود که کارش بازدید و افتتاح و برنامه‌های تمیز و راحت و دم‌دستی است و فقط باید برای کارهای مختلف حرف بزند. بماند که در این دوره جدید، شورا و شهرداری با دولت همسو هستند؛ اما با این تصمیمات اخیر مثل مالیات بر ارزش افزوده شوراها و شهرداری‌ها بیشترین خسارت را خواهند خورد.»
چمران می‌گوید در شرایط فعلی سیستم شهرداری و شهردار فقط «حرفی» شده و تنها به دنبال گفتن ایرادها و کمبودها، آن‌هم از دوران قبل هستند و افزود: در سال 91 و 92 هم شرایط سخت تحریمی وجود داشت و شهرداری و شهر با شرایط رکود در ساخت‌و‌ساز و مشکلات شدید مالی و توقف پروژه‌ها مواجه بود و در‌عین‌حال ما در شورا و شهرداری با دولت وقت آن زمان اختلاف زیادی داشتیم؛ اما با برنامه‌ریزی هوشمندانه پروژه‌ها را پیش بردیم و بسیاری از پروژه‌ها مثل همین خط 6 و 7 را همان زمان شروع کردیم. به نظر می‌رسد شهردار تهران و تیم همراهش در این مدت بیشتر از آنکه به دنبال پروژه‌ها و اقداماتی برای بهبود حال مردم تهران بوده باشند، خودشان به برنامه‌های شاد و مفرح رفته و دعوت گرفته‌اند و این‌طور گمان شده که مثلا اگر شهردار دوچرخه‌سواری کند، از فردا همه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری در تهران ایجاد می‌شود. به نظر می‌رسد وقت آن است که شهردار تهران و تیم همراهش و البته شورای شهر تهران که انگار دیگر دنبال گزارش‌های صد‌روزه هم نیستند، به دنبال اقدامات عملی برای بهبود شرایط زندگی در تهران باشند و برنامه‌های‌شان را به شکل مشهود اجرائی کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 18 اردیبهشت 98، شماره: 3422