يکشنبه ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 19 
یکی از ویژگی های خانه های سنتی، شیوه سویابی فضایی آن است که معماران سنتی به آن رون میگفتند. معماران ما بر پایه تجربیاتی که از ویژگی های آب و هوایی، تابش آفتاب و سوی وزش باد و دیگر عوامل داشته اند به شیوه ای در سویابی خانه برای اقلیمهای گوناگون ایران رسیده بودند.
به گزارش بولتن نیوز، سه رون بنیادی در این باره عبارتند از:
1. رون راسته: این رون در راستای شمال شرقی- جنوب غربی می باشد.در شهرهای کانونی ایران مانند یزد و تهران، در جهرم و تبریز در شمال غربی ایران و در برخی شهرهای دیگر، خانه ها بر پایه رون راسته جهت یابی شده اند. این راستا نزدیک به راستای قبله میباشد.
2. رون اصفهانی: این رون در راستای شمال غربی_جنوب شرقی میباشد. در شهر هایی مانند اصفهان، تخت جمشید و استخر، خانه ها در این راستا ساخته شده اند.
3. رون کرمانی: این رون در راستای شرقی_غربی میباشد.در شهر هایی مانند کرمان، همدان، آبادیهای آذربایجان غربی و در سرزمین ارارتوها و در خوی و برخی شهر های دیگر خانه ها در این راستا ساخته میشدند.
تنظیم شرایط محیطی اصل مهمی برای باقی موندن حیات وزیست آدمی است.نحوه قرار گیری بنا در شهر ها و محیط های گوناگون به دلیل اقلیم خاص هر منطقه، متفاوت است.کاری را که پیشینیان ما برای فراهم کردن راحتی بیشتر در بناها و شهر ها بکار میبردند و خیلی هم موفق بودند امروز در ساخت و سازها توجهی به آن نمیشود. شهر یزد که از شهرهای کویری است، سویابی خانه در آن اهمیت خاصی دارد.مردم شهر رون شرقی-غربی را نکبت بار میدانند چراکه بسیار ناسازگار با آب و هوا و تابش آفتاب آنجاست.
درگذشته بر این باور بودند که شهر های پای کوه دشواریهای گوناگونی برای باشندگانشان دارند برای نمونه شهر ری که در شمال آن کوه تبرک بوده به وبا خیز بودن نا آور بوده است. از این رو تا کنون چندین بار جای شهر دگرگون شده است. شهر تهران هم در پای کوه البرز جای دارد و یکی از آلوده ترین شهرهاست.دلیل مردم این بود که کوه، جلوی وزش بادو جریان هوا رو میگیرد و هوای آلوده به جا میماند.
شهر تهران و بناهای آن به دلیل همین قرار گیری اشتباه و عدم توجه به محیط به بدترین وضع خود افتاده است. و آلودگی محیطی و بی نظمی در ساختار شهری چهره بدی از یک شهر را به نمایش میگذارد.
در کرمان گاه توفان سیاه می‌وزد و اگر خانه ها در هر راستای دیگری جز رون کرمانی ساخته میشدند، نمیتوانستند در برابر آن ایستادگی کنند.
در ساخت هر بنایی به هر حال نوعی تقلید و الهام از معماری گذشته یا مدرن وجود دارد که نباید تقلید کور کورانه باشد و یا به جای الهام، ادا درآورده شود. برداشت اشتباه یا در کل برداشت نکردن از معماری ایرانی و گذشته میتواند به بنا و حتی ساکنین آن آسیب وارد کند که در این صورت از هدف ساخت و سازو به آرامش رساندن افراد دور خواهیم شد. عدم توجه به جهت یابی خانه ها، بناها و حتی توجه نکردن به محل قرار گیری یک شهر میتواند یکی از هزاران دلیل آسیب های زندگی امروز باشد.
منابع:
کتاب معماری ایرانی
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسايت بولتن ، تاریخ انتشار پنجشنبه 15 مرداد 1394، کد مطلب: 281462 : http://www.bultannews.com
