شعار سال:  با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها و با تمرکز تحریم‌های آمریکا بر روابط بانکی، کشتیرانی و فروش نفت، عملاً در وهله اول تجارت خارجی ایران هدف این تحریم‌ها قرار گرفت و در ادامه، درآمدهای ارزی کشور، با محدودیت‌هایی مواجه شد.

بر همین اساس بود که بسیاری از کشورهای اروپایی، برای مصون ماندن از تحریم‌های ایالات متحده، روابط تجاری‌شان با ایران را به حداقل رسانده و تقریباً روابطشان با ایران به صفر میل کرد، این در حالی بود که متأسفانه در نگاه حاکم بر سیاست‌های تجارت خارجی کشورمان چه قبل از برجام و چه پس از آن، ارزش‌گذاری تجارت با اروپا به‌مراتب بیش از ارزش تجارت با کشورهای همسایه بوده است، برای همین هم علی‌رغم افزایش مبادلات تجاری ایران با کشورهای همسایه طی یک دهه گذشته، ایران نتوانست از ظرفیت کشورهای همسایه خود بهره حداکثری را ببرد و به‌گفته رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان، سهم ایران از تأمین نیاز 1200 میلیارد دلاری کشورهای همسایه، تنها 2 درصد است، این یعنی به‌گفته آقای وزیر اگر ما بتوانیم صادرات به کشورهای همسایه را 25 میلیارد دلار دیگر افزایش دهیم حداقل یک میلیون فرصت شغلی ایجاد می‌شود.

در دهه‌های گذشته فرصت تجارت با همسایگان در حالی به‌درستی مورد توجه قرار نگرفته که ایران با دارا بودن مرزهای مشترک آبی و خاکی با 15 کشور، دومین کشور جهان از نظر تعداد همسایه‌ها است و این یعنی، پتانسیل بزرگی که می‌توانست علاوه بر بی‌اثر کردن تحریم‌ها، یک بازار نزدیک به 600میلیون نفری را بیخ گوش ما قرار دهد؛ آن هم بازاری که حدود 1200 میلیارد دلار نیاز سالانه خود را از طریق واردات تأمین می‌کند و همه این‌ها یعنی، فرصت بی‌نظیر برای متحول کردن اقتصاد ایران.

آمار تجارت 12 ماه منتهی به اسفند سال 97 کشورمان نشان می‌دهد که از حدود 44 میلیارد و 309 میلیون دلار صادراتی که در سال 97 انجام شد، حدود 24 میلیارد و 132 میلیون دلار به 15 کشور همسایه انجام شده است؛ همچنین با توجه به واردات 12 ماه سال گذشته، از مجموع 42 میلیارد و 612 میلیون دلار کل واردات کشور، 11 میلیارد و 541 میلیون دلار کالا از مبدأ کشورهای همسایه وارد خاک ایران شده است، این یعنی در سال 97، حجم تجارت خارجی ایران با 15 کشور همسایه، بیش از 35 میلیارد و 673 میلیون دلار بوده است.

البته نباید فراموش کرد که در 13 سال گذشته، رشد تجارت ایران با همسایگان خود، قابل توجه بوده و حتی در 3 سال اخیر، 20 درصد رشد داشته است ولی بخش اعظمی از ظرفیت تجارت با این کشورها دست‌نخورده باقی مانده است.

در ادامه آخرین وضعیت صادرات و واردات سالانه 15 کشور همسایه ایران را ببینید:

نام کشور    نوع مرز    جمعیت    صادرات    واردات    درآمد سرانه
افغانستان    خاکی    31.5 میلیون نفر    یک میلیارد دلار (2018)    5.7 میلیارد دلار (2018)    2051 دلار
پاکستان    خاکی    205 میلیون نفر    22 میلیارد دلار (2017)    57 میلیارد دلار (2017)    1343 دلار
جهموری آذربایجان    خاکی    9.9 میلیون نفر    16 میلیارد دلار (2017)    7 میلیارد دلار (2017)    17400 دلار
ترکمنستان    خاکی    6 میلیون نفر    7.8 میلیارد دلار (2017)    3.6 میلیارد دلار (2017)    18700 دلار
ترکیه    خاکی    82 میلیون نفر    168 میلیارد دلار (2018)    223 میلیارد دلار (2018)    26500 دلار
عراق    خاکی    39 میلیون نفر    69 میلیارد دلار (2017)    50 میلیارد دلار (2017)    17000 دلار
ارمنستان    خاکی    3 میلیون نفر    2 میلیارد دلار (2017)    4میلیارد دلار (2017)    3880 دلار
عمان    آبی    4.6 میلیون نفر    32 میلیارد دلار (2017)    23 میلیارد دلار (2017)    46475 دلار
قطر    آبی    2.7 میلیون نفر    63 میلیارد دلار (2017)    27 میلیارد دلار (2017)    127700 دلار
کویت    آبی    4.2 میلیون نفر    46 میلیارد دلار (2016)    30 میلیارد دلار (2016)    71000 دلار
امارات    آبی    9.7 میلیون نفر    316 میلیارد دلار (2016)    247 میلیارد دلار (2016)    29900 دلار
بحرین    آبی    1.5 میلیون نفر    12 میلیارد دلار (2016)    14 میلیارد دلار (2016)    29800 دلار
قزاقستان    آبی    18.4 میلیون نفر    48 میلیارد دلار (2017)    29 میلیارد دلار (2017)    11390 دلار
روسیه    آبی    146.8 میلیون نفر    449 میلیارد دلار (2018)    238 میلیارد دلار (2018)    25800 دلار
عربستان    آبی    33.4 میلیون نفر    207 میلیارد دلار (2016)    129 میلیارد دلار (2016)    31300 دلار
جمع         579.3 میلیون نفر    1458.8 میلیارد دلار    1087.3 میلیارد دلار    

خبرگزاری تسنیم در نظر دارد با انتشار مجموعه گزارش‌هایی تحت عنوان «عیار 15»، به بررسی نقاط قوت و ضعف تجارت خارجی ایران با 15 کشور همسایه بپردازد و در سلسله گزارشات خود، ظرفیت‌هایی را که می‌تواند برای کشورمان مؤثر واقع شود به بحث بگذارد.

شعار سال، بااندکی اضافات و تلخیص برگرفته ازخبرگزاری تسنیم،تاریخ انتشار: 26 مرداد 1398، کدخبر:2041786،www.tasnimnews.com