شعار سال: به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی،امیراسماعیل آذر، عضو کمیسیون هنر و معماری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو در خصوص اهمیت بحث فقه هنر و ضرورت پیگیری آن به بیان نکاتی در این خصوص پرداخت.

آذر با اشاره به میراث عرفانی اسلامی و ایرانی به عنوان یکی از بارزترین نمودهای پیوند دین و هنر در سنت ما، گفت: ما در این سنت عرفانی شاهد هستیم که هنر و زیبایی در اندیشه و نگاه، به ظرفی برای معارف و محتوای دین تبدیل شده و حاصلی را رقم زده که ما امروز آن را به عنوان کلام عارفانه بازمی‌شناسیم.

هنر؛ ابزار ظاهر ساختن زیبایی دین

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران با استناد به همین میراث و پدیده تاریخی و همچنین مضمونی از سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر این که «هر چه در قالب هنر قرار گیرد، زیبا جلوه‌گر می‌شود»، هنر را ابزار ظاهر ساختن زیبایی دین و امور دینی توصیف کرد.

وی با بیان این که هر کاری در جهان به شیوه خاص خود انجام می‌گیرد و این شیوه‌ها نیز غالباً در طول زمان دستخوش تغییر می‌شود، اظهار کرد: یک سوی رابطه نهاد دین و فقاهت با هنر این است که هنر می‌تواند حقایق دینی را به شیوه‌های گوناگون و جذاب، به نحوی که بیشتر مورد اقبال عموم قرار گیرد، ارائه کند و این بهره‌ایست که خلاقیت انسانی می‌تواند به دین برساند.

نویسنده کتاب قرآن در شعر پارسی با اشاره مجدد به سنت عرفانی و شعری ایران اسلامی آن را نمونه‌ای از چنین خدمتی به تعالیم دینی دانست و بیان کرد: به جرأت می‌توان گفت که ما در تبیین هر آیه قرآن می‌توانیم چندین و چند بیت و گاه چند صد بیت شعر از میراث ادب فارسی ارائه کنیم و این موضوعی است که از اهل نظر پوشیده نیست و همین امروز نیز اساتید در تعالیم اعتقادی و اخلاقی می‌توانند از این میراث غنی بهره‌های فراوان ببرند.

به کارگیری زبان هنر برای تنفیذ کلام، جزو ضرورت‌های روزگار کنونی است

آذر با تأکید بر این مطلب که به کار بردن ابزار و زبان هنر برای تنفیذ کلام، جزو ضرورت‌های روزگار کنونی است، گفت: برای همراه کردن نهاد دین و هنر در این مسیر و این روزگار لازم است که گروهی از فقهای تراز اول با گروهی از هنرمندان دارای پشتوانه علمی نشست‌هایی با هم داشته باشند و حدود و صغور کار را مشخص کنند و نتایج بررسی‌های‌شان را به سمع و نظر مقام معظم رهبری برسانند.

وی با بیان این مطلب که ابعاد پیوند دین و هنر در تاریخ ما محدود به متون ادبی و عرفانی نیست، شواهد الهام‌بخشی میراث معرفتی شاعران و ادیبان و عرفای ما به دیگر عرصه‌های هنری را فراوان دانست و ضمن تأکید بر این موضوع که این الهام‌بخشی و استفاده از سنت زیبایی‌شناختی گذشته همچنان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، گفت: این چیزی است که ابتدا باید در گفتگوهای فقهای دانشمند و هنرمندان دارای پشتوانه علمی قوی، مقدماتش فراهم شود.

این عضو کمیسیون هنر و معماری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اگر دو طرف بر استدلال تکیه کنند، حرفی مغایر با دینداری مطرح نباشد، بلکه گامی در جهت مقاصد دین برداشته شود و مجموع کار به نفع دینداران باشد، قطعاً و طبعاً نتیجه مورد توجه و اتفاق هر دو طرف به دست خواهد آمد.

هنری که صرف الهیت شود هم به دل می‌نشیند و هم می‌تواند مجاز تلقی شود

آذر در بخش پایانی گفتگو با اشاره به تعابیر قرآنی «ما عندالله خیر و ابقی» و «ما عندکم ینفد و ما عندالله باق»، گفت: بر اساس این تعابیر آنچه نزد خدا و آنچه برای خدا باشد باقی و ماندگار است و آنچه مقصدش خدا نباشد نادرست است؛ چنان که سعدی در تعبیری کنایی می‌فرماید «من آن نیم که حلال از حرام نشناسم/ که باده با تو حلال است و آب بی تو حرام.»

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران گفت: هنر نیز از این قاعده مستثنی نیست و اگر فرد هنرمند آنچه از خود بروز می‌دهد، از هر جنس هنری که باشد، با پالایش آن هنر، صرف الهیت بشود قطعاً به دل می‌نشیند و پیش می‌رود و بهره‌ای از جاودانگی می‌یابد.

وی اذان مؤذن‌زاده اردبیلی را مصداقی از این موضوع دانست و بیان کرد: دلیل باقی ماندن این اذان و راه یافتن‌اش به دل‌ها این است که زمانی که مؤذن‌زاده این اذان را گفت نه به دنبال جایزه بود، نه برای قراردادی این کار را کرد و نه به دنبال رونق یافتن کارش بود، بلکه آن لحظه که اذان گفت برای خدا گفت و چون برای خدا اذان گفت حاصل کارش چیزی شده که هنوز هم بعد از چندین دهه دل هر فردی را باز می‌کند و در قلب می‌نشیند.

آذر بر همین اساس گفت: معیار نهایی در موضوع دین و هنر و آنچه در این زمینه ایدئال است، هنر برای خداست که نتیجه آن هم به دل می‌نشیند و هم می‌تواند مجاز تلقی شود و ما باید زمینه را برای چنین اتفاقاتی فراهم کنیم.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار 19 مرداد 95 ، کد مطلب: 3736562: www.mehrnews.com