شعار سال:سفر محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران به مسکو و پکن توامان شده با چند اتفاق منحصر‏به‏فرد در منطقه. نخستین موضوع همزمانی این سفر است با مانور مشترک دریایی میان روسیه، ایران و چین؛ مانوری که با پوششی وسیع در رسانه‌های بین‌المللی همراه بود و حتی برخی از نشریات اروپایی مانند اشپیگل آلمان در خصوص آن گزارش دادند که پیام چنین اقدام سه‏جانبه‌ای در بندر چابهار، این است که ایران را نمی‌توان منزوی کرد.
در واقع فارغ از تمامی جنبه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، این مانور نشانگر آن است که ایران در شرایط کنونی به صورت علنی خواستار بهره‌گیری از مزیت موازنه و همراهی با قدرت‌های بزرگ همسو است؛ امری که با توجه به محوریت شعار «نه شرقی و نه غربی» در سیاست خارجی ایران به گفته برخی از کارشناسان حاکی از پوست‏اندازی جدید در مناسبات دیپلماتیک ایران است.
دومین موضوع مهم که همزمان شده با سفر ظریف به روسیه و چین، حمله آمریکا به نیروهای حشد‏الشعبی در استان الانبار عراق است. حمله‌ای که هر‏چند در گذشته نیز مسبوق به سابقه بوده، اما این‏بار آمریکایی‌ها آشکارا آن را بر عهده گرفته و با پیوند زدن آن به ایران، در پی تشدید سطح تنش‌ها با تهران هستند.
سومین موضوع مربوط به تحولات پیرامون توافق هسته‌ای است. هفته گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از شش دیپلمات اروپایی اعلام کرده که سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه قصد دارند در ماه جاری میلادی مکانیسم ماشه در برجام را به منظور توقف گام‌های‏ هسته‌ای ایران فعال کنند. این امر در پیوند با صحبت‌های روز دوشنبه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه که پس از دیدارش با ظریف در مسکو گفته بود، برجام به دلیل مسیر مخربی که آمریکا در پیش گرفته است در معرض فروپاشی قرار دارد، بیانگر روندی جدید از مناسبات بین‌المللی در خصوص ایران است. ‏خاصه آنکه ایالات متحده آمریکا در طول یکسال گذشته فرآیندی معنادار را در جهت اجماع جهانی علیه ایران آغاز کرده و اکنون در حوادث عراق به طور رسمی ایران را متهم به سازماندهی در جهت ضربه زدن به نیروهای آمریکایی می‌کند.
در این میان، فصل مشترک تمامی راهبردهای ایران‏هراسی از سوی ایالات متحده و هم‏پیمانانش تمرکز بر روی موضوعی ملموس به نام برجام است تا هزینه‌های شکست احتمالی آن را تماماً بر دوش ایران بیندازد. هر چند ظریف دیروز در دیدار با مقامات چینی تصریح کرده که بعید می‌داند اروپایی‌ها از برجام خارج شوند، اما اقدامات اروپا که برجام را میراث دیپلماتیک خود می‌داند در طول یکسال و نیم گذشته نشان داده، نه اراده‌ای در جهت مقابله با تحریم‌های آمریکا دارد و نه توانی. در نتیجه به نظر می‌رسد طرف مقابل مترصد فرصتی است تا گام‌های هسته‌ای ایران به مسیر غیر‏قابل بازگشتی بیفتد تا با ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل، ضربه نهایی به برجام وارد شود.
در این رابطه است که با توجه به مبهم بودن تحولات آتی، تدوین راهبردهای خارجی ایران در جهت مقابله با چنین روندی اصطکاک اهمیت فزاینده‌ای برخوردار است؛ زیرا اولاً تصمیم درست در زمان درست قابل بهره‌برداری بوده و چه بسا پس از گذشتن از زمان مناسب، هزینه‌زا نیز باشد. ثانیاً برجام هر چند که بر روی کاغذ وجود دارد، اما همچنان پنجره دیپلماسی را باز نگه داشته و سدی جدی در مقابل اجماع جهانی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، هر چند هم که راهبردهای ایران، روسیه و چین از نظر منافع در منطقه امروز به یکدیگر نزدیک باشد، اما در شرایط خاص به واسطه مناسبات سیاسی و اقتصادی جهانی بعید به نظر می‌رسد که مسکو و پکن تا انتهای این مسیر نامعلوم در کنار ایران قرار بگیرند؛ موضوعی که نمونه بارز آن را در رای مثبت این دو کشور به قطعنامه‌های سازمان ملل و فراهم آوردن شرایطی برای رفتن ایران به زیر فصل هفتم منشور ملل متحد در زمان دولت‌های نهم و دهم شاهد بودیم. لذا دقیقاً در همین نقطه است که می‌توان گفت پیوندهای غربی و شرقی در تصمیم‌گیری‌های داخلی هر چند شرط لازم محسوب می‌شود، اما به هیچ عنوان شرط کافی نبوده و لزوم طراحی مناسبات در جهت تامل‏برانگیز شدن هر‏گونه اقدام از سوی شرکای برجام چه در اروپا و چه در مورد چین و روسیه، حلقه کلیدی راهبرد سیاست خارجی ایران در شرایط حساس و دشوار کنونی است.

شعار سال:با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از  روزنامه ایتکار، تاریخ انتشار: 11 دی 1398، کد خبر:149927، www.ebtekarnews.com