شعار سال:پنج روز پیش ترکیه به دنبال منازعات پیش آمده در سوریه، دروازه‌های مرزی خود به سوی اروپا را به‌روی آوارگان سوری باز کرد. ترکیه به بهانه دریافت حمایت ناکافی از سوی هم‌پیمانان ناتویی خود در اروپا در موضوع سوریه، اقدام به این کار کرد و حالا هجوم پناهجویان به مرزهای یونان به عنوان دروازه ورود به اتحادیه اروپا به مشکلی جدی هم برای آوارگان و هم برای قاره سبز تبدیل شده است.
در این میان ویدئوها و عکس‌های از وضعیت اسفناک آوارگان سوری و مهاجران بعضا ایرانی منتشر شده که نشان از آن دارد کشور یونان مرزهایش را به روی آوارگان سوری بسته و با گاز اشک‌آور در پی متفرق کردن آنهاست. حالا چند روزی است که این آوارگان و مهاجران در جنگل‌های سرد با آتش شب را به صبح می‌رسانند.
صرف نظر از اختلاف‌های میان ترکیه و یونان بر سر بحران آوارگان، این اختلاف‌ها عامل رنج فراوان ده‌ها هزار آواره سوری است که به امید فتح مرزهای اروپا و ورود به کشورهای حوزه اتحادیه اروپا به سمت دروازه‌های مرزی ترکیه با یونان سرازیر شدند اما با دیوار محکمی از نیروهای مرزبانی تا دندان مسلح یونان و گازهای اشک‌آور مواجه شدند. کودکان، زنان و مردان آواره‌ای که در برزخ زمستانی و سرد میان ترکیه و اروپا، نه راه پس دارند و نه راه پیش. نه دولت اردوغان دیگر به آنها اجازه بازگشت می‌دهد و نه نیروهای مرزی یونان اجازه ورود به آنها می‌دهند.
ترکیه که در سال ۲۰۱۶ میلادی برای جلوگیری از موج مهاجرت آوارگان سوری از مرزهای خود توافقی با اتحادیه اروپا امضا کرده بود اما اوایل روز جمعه گذشته(9 اسفند) اندکی پس از کشته شدن ۳۳سرباز ترک در حمله هوایی در ادلب در شمال سوریه، یک مقام ارشد ترکیه گفت: آنکارا از این پس دیگر دروازه‌های مرزی خود را به روی پناهجویانی که می‌خواهند به اروپا بروند، نمی‌بندد. این سخنان آغاز روندی تازه در سیاست ترکیه در قبال پناهجویان و اتحادیه اروپا شد. پس از آن نیز، رجب طیب اردوغان؛ رئیس جمهوری ترکیه با تاکید بر آنکه ترکیه دیگر نمی‌تواند موج جدید مهاجرت پناهندگان را کنترل کند، گفت که دولت او اجازه می‌دهد که پناهندگان از طریق ترکیه به اروپا بروند.
اردوغان در مجلس ترکیه در اولین موضع‌گیری در مورد کشته شدن ۳۳سرباز این کشور در شمال سوریه گفت: دیروز چه کردیم؟ درها را باز کردیم. ما آن درها را نمی‌بندیم، چرا؟ زیرا اتحادیه اروپا باید متعهد به وعده‌های خود باشد. اردوغان همچنین با بیان اینکه از روز جمعه ۱۸ هزار پناهنده در مرزهای ترکیه به سمت اروپا جمع شده‌اند، افزود: این تعداد ممکن است روز شنبه به ۳۰هزار نفر برسد.
پیش از این گزارش شده بود که دولت ترکیه با هدف فشار به اروپا برای حمایت از عملیات نظامی آنکارا در استان ادلب سوریه، مرزهایش را به سوی اروپا باز کرده است. اما این مواضع و اقدامات ترکیه را پیش از این اتحادیه اروپا پاسخ داده و تحلیل‌گران اروپایی این اقدام ترکیه را مبتنی بر رخدادهای سوریه تفسیر می‌کنند.
اما در مرزهای ترکیه و یونان چه‌ می‌گذرد؟ اندکی پس از آنکه ترکیه مرزهای خود را برای پناهجویان باز کرد، سازمان ملل روز یکشنبه اعلام کرد، دست‌کم ۱۳هزار نفر پناهجو در مرز زمینی ترکیه با یونان تجمع کرده‌اند. سازمان بین‌المللی مهاجرت وابسته به سازمان ملل تصریح کرد، تا عصر شنبه(۱۰ اسفندماه) عوامل این سازمان حضور دست‌کم ۱۳هزار مهاجر به صورت چند گروه مختلف را در مرزهای زمینی ترکیه با یونان مشاهده کرده‌اند.
روز یکشنبه گزارش شد که نیروهای یونانی برای جلوگیری از اقدام مهاجران برای ورود به خاک یونان از گاز اشک‌آور استفاده کردند. آلکیویادیس استفانیس، معاون وزیر دفاع یونان اعلام کرد: حدود ۹هزار و ۶۰۰ مورد برای ورود غیرقانونی به خاک یونان از مرز ترکیه در شنبه‌شب تا روز یکشنبه ثبت شده و همه این اقدامات مهاجران ناکام ماندند.
در همین حال سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه نیز در توئیتر خود نوشت: به دنبال تصمیم رئیس جمهوری ترکیه برای بازکردن مرزهای این کشور به سوی اروپا، بیش از ۷۶ هزار مهاجر از مرز ترکیه- اتحادیه اروپا عبور کرده‌اند. او افزود: شمار مهاجرانی که خاک کشورمان را از طریق استان اردینه ترک کرده‌اند، به ۷۶هزار و ۳۵۸ نفر رسیده است.
همچنین یکشنبه شب یورونیوز گزارش داد، گروهی از ساکنان جزیره «لسبوس» یونان تلاش کردند تا از ورود یک قایق حامل مهاجران به این جزیره جلوگیری کنند. برخی منابع خبری نیز اعلام کردند؛ جزیره‌‌نشینان خشمگین یک مرکز پناهجویان را که تحت اداره سازمان ملل متحد قرار دارد، به آتش کشیدند. پلیس یونان در شهر مرزی اردینه با صدها پناهجویی که قصد ورود به این کشور را داشتند، درگیر شد. پلیس به سوی این پناهجویان گاز اشک‌آور شلیک کرد و از دیگر سو یک منبع دولتی یونان اعلام کرد که این کشور از ورود حدود ۱۰ هزار پناهجو از مرزهای ترکیه جلوگیری کرده است.
اما اروپا چه‌ می‌گوید؟ به دنبال هجوم هزاران پناهجو به مرزهای یونان و ترکیه، آژانس حفاظت مرزی اتحادیه اروپا (فرانتکس) اعلام کرد که سطح آماده‌باش خود را در مرز ترکیه- یونان به طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. این آژانس همچنین از اعزام نیروهای اضافی به مرز ترکیه- یونان خبر داد. سخنگوی فرانتکس که مقر آن در بروکسل است، گفت: گام‌هایی برای ارسال مأمور کمکی و نیز تجهیزات فنی به یونان برداشته‌ایم. او افزود: برای پشتیبانی از اعضای اتحادیه اروپا که با ترکیه مرز دارند به‌ دنبال راه‌های دیگر نیز هستیم.
فرانتکس پیش از این ۶۰ مأمور را نیز برای حفاظت از مرزهای اروپا به بلغارستان گسیل کرده است. اما اگرچه هجوم پناهجویان به مرزهای اروپا وضعیت دشواری را برای مقام‌های اروپایی ایجاد کرده است اما به گفته بروکسل آنها انتظار چنین اقدامی از سوی آنکارا را داشتند. همچنین ژان آسلبورن، وزیر امورخارجه لوکزامبورگ روز جمعه پس از انتشار بیانیه ترکیه گفت: بیانیه ترکیه مبنی بر اینکه دیگر حاضر به محدود کردن ورود پناهجویان به اروپا نیست، با توجه به مشکلات موجود در منطقه برای اتحادیه اروپا تعجب‌آور نیست.
در این راستا خبرگزاری آناتولی روز گذشته خبرداد که مرکز ارتباطات نهاد ریاست جمهوری ترکیه طی بیانیه‌ای اعلام کرده، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور کشور و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به‌صورت تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند. طرفین در این گفت‌وگوی تلفنی تحولات اخیر ادلب و بحران پناهجویان را بررسی کردند. اردوغان همچنین در این تماس تلفنی بر مسئولیت‌پذیری جامعه بین‌المللی در قبال پناهجویان و تقسیم عادلانه وظایف تاکید کرده است.
این وضعیت درحالی است که کارشناسان اقدامات اردوغان را تهدیدی برای صلح و ثبات جهانی منطقه دانسته‌اند و معتقدند که او نباید از آوارگان و مهاجران به عنوان یک ابزار و اهرم فشار استفاده کند. با این حال به نظر می‌رسد که ماجرای پناهجویان، اتحادیه اروپا و ترکیه دست کم در آینده نزدیک، پایانی نخواهد داشت؛ تا زمانی که امنیت در سوریه برقرار نباشد و جریان مداوم پناهجویان به ترکیه سرازیر باشد و ترکیه نیز به دنبال بهره‌گیری از ابزار پناهجویان برای فشارهای سیاسی و اقتصادی، حتی این فرآیند‌ می‌تواند به یک تنش فراگیرتر تبدیل شود.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همدلی،تاریخ انتشار:14اسفند1398،کد خبر:1660،www.hamdelidaily.ir