شعار سال: شکاف طبقاتی در کشور رشد نگران کننده‌ای دارد و افزایش این شکاف به حدی است که بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که دولت از زیر سنگ هم که شده باید پول جور کند و به نفع طبقات محروم مصرف کند. در همین رابطه مرکز آمار ایران داده‌هایی را منتشر کرده که نشان می‌دهد شکاف طبقاتی در بین دهک‌های اول تا دهم به‌شدت افزایش یافته و این شکاف سال گذشته به ۱۲۶۹ درصد رسیده است. سهم هزینه ناخالص هر دهک از هزینه کل اقتصاد، شاخصی است که می‌تواند عمق شکاف دهک برخوردار و غیربرخوردار را نشان دهد و داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در سال گذشته سهم دهک دهم از مصرف کل معادل ۳۱.۷ درصد بوده است.

شایلی قرائی
 

در حقیقت یک‌سوم از هزینه ناخالص اقتصاد در دهک دهم رخ داده است. این در حالی است که سهم دهک نهم، معادل ۸.۱۵ درصد است. در واقع دهک‌های نهم نصف دهک دهم در طول سال ۹۸ هزینه کرده‌اند، اما این عدد برای دهک‌های پایین جامعه بسیار پایین‌تر است. سهم هزینه ناخالص دهک اول که معرف فرودست‌ترین قشر جامعه است، معادل ۳.۲ درصد گزارش شده یعنی دهک برخوردار ۷.۱۲ برابر دهک غیربرخوردار در طول سال هزینه کرده است. یعنی می‌توان گفت که مردم دهک‌های پایین و طبقات زیرین بازهم ناتوان‌تر شده و بخش دیگری از مردم نیز با تداوم بی‌ثباتی اقتصادی و افزایش هزینه‌ها و رشد نرخ تورم به‌ناچار به این جمعیت می‌پیوندند.

حسین راغفر درباره علل شکل گیری شکاف طبقاتی گفت: دلایلی متعددی برای شکل گیری این معضل مطرح است که از اهم آن می‌توان به سه مورد اشاره داشت. او گفت: نخست ناتوانی اقتصاد کشور در خلق شغل است. باید بپذیریم این اقتصاد در شرایط کنونی توانایی پاسخگویی به نیاز نیروی کاری که هر ساله متقاضی شغل است را ندارد. این معضل بزرگ در به وجود آمدن شکاف طبقاتی و فقر بسیار حائز اهمیت است. راغفر گفت: دومین عامل دستمزد‌های ناکافی است و سومین عامل تورم است. اگر چه تورم در دولت یازدهم به نحوی کنترل شده است، اما در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ با تورم لجام گسیخته‌ای مواجه بودیم که این موضوع مهم‌ترین دلیل برای رشد صعودی نابرابری، تولید فقر و ثروت باد آورده در آن زمان شد.

تاثیر نوسانات ارزی و تورم در شکاف درآمدی

وحید محمودی، اقتصاددان

مادامیکه نرخ ارز رشد صعودی خود را دنبال کند با افزایش شکاف اقتصادی در کشور روبرو خواهیم بود. البته بهتر است بگوییم که افزایش نرخ ارز در کنار دیگر عواملی که پیش از این به نابرابری اقتصادی منجر شده کمک بسیاری کرده است. نوسانات ارزی و نرخ تورم باعث عمیق‌تر شدن فقر و افزایش نابرابری و شکاف درآمدی شده و در حال حاضر این شکاف به بالاترین حد خود رسیده است. این موضوع بسیار نگران کننده است. هنگامی که مرکز آمار اعلام می‌کند دهک برخوردار؛ ۷ برابر دهک فقیر جامعه هزینه کرده باید عمق فاجعه‌ای را که اتفاق افتاده متوجه شویم. از طرفی دیگر تورم رشد بسیار بالایی را تجربه می‌کند. بسیار طبیعی است که اگر تورم به‌شدت افزایش یابد بخش اعظم طبقه متوسط که دارای سطح درآمدی میانه هستند، وضعیت بدتری پیدا می‌کنند. امروز این اتفاق افتاده است و تاثیر رشد تورم بر معیشت و زندگی دهک‌های پایین و آسیب پذیر آشکار شده است.

نوسانات و سیاست‌های ارزی سال‌های گذشته باعث شد عده‌ای صاحب درآمد بی حساب و کتاب شوند. دهک بالای درآمدی، درآمد‌های هنگفتی به دست آوردند. هرچند از پس این نوسانات نرخ تورم نیز افزایش یافت که این موضوع گروه‌های پایین درآمدی را بیشتر متاثر کرد. این موضوع فقر را عمیق‌تر کرد، علاوه بر آن نابرابری را نیز افزایش داد، زیرا شکاف درآمدی را زیاد کرده است. البته فقرزدایی سابقه‌ای چند ساله در کشور دارد، اما سیاست‌های آن تقریبا هیچ‌گاه موفق نبود. باید برنامه‌ها به نفع طبقات محروم واقعی باشد نه اینکه ظرفیت‌های کشور را یکجا در اختیار افرادی بگذارند که نه درک درستی از اقتصاد دارند و نه تصویری از معیشت مردم.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت کسب و کار نیوز، تاریخ انتشار 10 مرداد    99، کد خبر:  ---، www.kasbokarnews.ir