شعارسال: انفجار مهیب و عجیب لبنان که یادآور فیلم‌های تخیلی سینما و بمباران اتمی هیروشیماست، منطقه و حتی جهان را در حیرت فرو برد و همگان می‌پرسند آنجا واقعا چه رخ داده است؟

قطعا در شرایطی که هنوز جنازه‌ها روی زمین است و هیچ گروهی نیز مسوولیتی در این باره نپذیرفته و اساسا تحقیقات نیز آغاز نشده، نمی‌توان قضاوت درستی داشت و حتی‌ای بسا، پشت پرده فاجعه اخیر بیروت، برای همیشه به رازخانه تاریخ برود.

با این حال، بررسی‌های نخستین از منابعی در لبنان، اطلاعاتی اولیه به دست می‌دهد که می‌تواند برای مخاطب غیرلبنانی، جدید باشد:

۱- خیر‌های اولیه رسانه‌ها نشان می‌دهد حادثه اصلی مربوط به انفجار مخزن نگهداری مواد اولیه تولید اقلام منفجره بوده است.

جایی که انفجار بزرگ رخ داد، محل دپوی ۲۷۵۰ تن نیترات سدیم و آمونیاک بود. به گفته برخی منابع لبنانی، در سال ۲۰۱۴ و در جریان جنگ داخلی سوریه که به لبنان هم کشیده شد، گروه‌هایی مانند جریان المستقبل و اشرف ریفی (رییس پیشین سازمان اطلاعات داخلی لبنان) که از مسلحین ضد حکومت اسد حمایت می‌کردند، اقدام به ورود مواد اولیه لازم برای مواد منفجره کردند که این محموله‌های بزرگ کشف، توقیف و در بندرگاه انبار شد.

قاعدتا ارتش لبنان باید این محموله ذی قیمت را تحویل می‌گرفت و مورد استفاده قرار می‌داد، ولی ارتشی که در عمل وجود خارجی ندارد و حداکثر مثل پلیس شهری است، ترجیح داد یا بهتر است بگوییم ناگزیر شد به انبار محموله در همان بندرگاه بسنده کند. البته شاید به دلیل تسلط تاریخی جریان المستقبل و حریری بر بندرگاه بیروت، به نفع خود دانسته اند که مواد مذکور در بندرگاهی باشد که ریاستش با حسن قرطیم، از وابستگان المستقبل است.

 

برخی نیز انتساب این مواد به بحران سوریه را رد می‌کنند و مدعی اند اختلافات مالی، باعث عدم ترخیص شده بود.

در هر صورت شرایط نامناسب نگهداری از یک سو و مشکل قطع و وصل مکرر برق که در ماه‌های اخیر لبنانی‌ها را کلافه کرده، احتمالا موجب جرقه‌هایی شده و فاجعه را رقم زده است. برخی خبر‌ها نیز جوشکاری غیراصولی در محل را علت اولیه انفجار می‌دانند.این البته صرفا حدس و گمان‌های اولیه کارشناسان است، ولی محل انفجار اصلی، همان انبار نگهداری محموله آمونیاک و نیترات سدیم توقیفی است.

اگر این گونه باشد، علاوه بر جریان المستقبل، دولت و ارتش لبنان نیز در این حادثه دچار تقصیر فاحش و فاجعه بار شده اند.

با این حال و در شرایطی که تقریبا همه رسانه‌های معروف و داخلی لبنان مانند الجدید، mtv ,lbc,nbn و ... از انفجار در انبار آمونیاک و نیترات خبر داده اند، برخی مقامات لبنان این موضوع را تکذیب می‌کنند و برخی نیز تایید!

اساسا نگهداری مواد شیمیایی در مخازن بزرگ شهری، یعنی همنشینی با فاجعه. درست به همین دلیل است که اسراییل بعد از این که متوجه شد موشک‌های حزب الله به عمق سرزمین‌های اشغالی می‌رسد، مخازن مواد شیمیایی را ازحیفا و تل آویو به جا‌های دور از مراکز جمعیتی منتقل کرد. لبنان، اما از این مهم غفلت کرد و چنین تاوان داد.

۲- در لبنانی که دهه هاست، هر انفجاری مستقیم یا غیر مستقیم به اسراییل مربوط می‌شود، قطعا در این باره نیز انگشت اتهام به سمت تل آویو می‌رود به ویژه آن که اخیرا مرز‌های لبنان و اسراییل شاهد تنش‌های مسلحانه بود.

 

همچنین این انفجار می‌تواند تیرخلاصی باشد بر دولت حسان دیاب که رابطه خوبی با حزب الله دارد. تیر خلاص از آن جهت که تنها یک بندر منهدم نشده، بلکه گلوگاه اقتصادی لبنان از بین رفته است چرا که بخش عمده واردات این کشور از بندر بزرگ بیروت صورت می‌گرفت و این بندر، در حکم انبار لبنان نیز بود.  بر اساس برآورد‌های اولیه، تقریبا تمام ذخایر آرد و گندم در این انفجار از بین رفته و ۹۰ درصد دارو‌های دپو شده در بندر، کاملا سوخته است، کالا‌های دیگر نیز اوضاع مشابهی دارند.

این یعنی خرد شدن استخوان‌های اقتصاد فشل لبنانی که حیاتش به طور تقریبا کامل وابسته به واردات است.

دولت لبنان، برای رساندن کشور به وضعیت صفر قبل از انفجار، احتمالا باید با آمریکا و فرانسه (ذی نفود سنتی در لبنان) معامله‌ای بزرگ داشته باشد و کمک اقتصادی بگیرد و امتیازات امنیتی و سیاسی بدهد. این، خبری ناگوار برای حزب الله، تهران و دمشق است؛ فرقی هم نمی‌کند که اسراییل در پس این ماجرا باشد، یا صرفا یک حادثه بوده باشد.

۳- بلافاصله بعد از انفجار، العربیه - متعلق به عربستان سعودی- اعلام کرد که انبار موشکی حزب الله منفجر شده است.

منابعی در لبنان می‌گویند اتفاقا اینجا همان محل نگهداری نیترات‌های توفیقی بوده است. آن‌ها به نوع انفجار استناد می‌کنند که مشخص است انفجار ناگهانی و حجیم مواد شیمیایی بوده است که در لحظه‌ای کوتاه کل بندرگاه و اطرافش را در نوردید. انفجار موشک هیچگاه قادر به ایجاد چنین صحنه‌ای نیست.

وانگهی بسیار بعید است حزب الله موشک هایش را در بندری دپو کند که ریاستش بر عهده جریان رقیب است.

ضمن این که نخست وزیر لبنان نیز تصریح کرد که انفجار، حاصل از مواد شیمیایی انبار شده بوده است؛ لذا ادعای العربیه، کاملا ساختگی است.

به هر حال در لبنانی که ده‌ها سال است نه یک کشور مستقل که زمین منازعه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی است، اتهام زدن به رقبا، پیش پا افتاده‌ترین مساله است و هر آبی گل آلود شود، قلاب‌های ماهیگیرانی از سرزمین‌های دور و نزدیک، به کار می‌افتد.

موج انفجار مهیب بیروت شاید برای این ماهیگیران، ماهی‌های ریز و درشت بیاورد، ولی عجالتا معیشت مردم لبنان را چند سال به عقب پرتاب کرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از عصر ایران، تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۳۹۹، کدخبر: ۷۴۰۹۷۵، www.asriran.com