شعار سال: افت شاخص بورس از کانال نزدیک به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد طی ۱۵ روز در روز قبل به عدد ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد رسید. اتفاقی که بسیاری از سهامداران حقیقی به ویژه تازه واردان را با ضرر ۳۰ تا ۶۰ درصدی روبرو کرد.

کارشناسان بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو روند حاکم بر بورس را تحلیل کرده اند، ضمن اینکه مصوبات جدید و تصمیم گیری‌هایی که در بوته آزمایش مسوولان منجر به خسارت‌هایی به بازار سرمایه و سرمایه‌های مردم شده با جزییات بیان شده است.

بهروز شهدایی؛ کارشناس بازار سرمایه در این گفتگو با اشاره به اینکه اظهار نظر‌های ضد ونقیض دولتی‌ها بورس را دچار التهاب کرده است گفت: یکی از مسائلی که درهمه حوزه‌ها درایران مسبوق به سابقه است، یعنی فقط مختص به بورس و بازار سرمایه نیست، اظهار نظر کسانی است که یا اطلاعات خاصی از آن حوزه ندارند یا اصلا کارشناس آن حوزه نیستند، متاسفانه بورس هم از تبعات چنین اظهار نظر‌هایی مصون نیست، به نظر می‌رسد با توجه به حساسیت بازار سرمایه بهتر است برخی از مسوولین دور اظهار نظر درباره بورس را خط قرمز بکشند چرا که عملا درک درستی از روند حاکم بر بازار‌های مالی ندارند.

جنس بازار مالی متفاوت از بازار فیزیکی است

وی دراین باره توضیح داد: بازار مالی به هیچ وجه شبیه بازار فیزیکی نیست که اگر آجری در آن کج چیده شود، دیوار را خراب کنی و دوباره از اول بسازی، بازار مالی به اظهار نظر‌های سیاستمداران تا مسوولان بانک مرکزی و بورس‌ها تا نماینده‌های مجلس واکنش شدید نشان می‌دهد، بنابراین با یک حرف و واکنش غیر صحیح نمی‌توان فی الفور بازار را به آرامش و ثبات قبلی برگرداند.

بورس درگیر آزمون و خطا‌های دولتی هاست

شهدایی در ادامه تصریح کرد: تصمیم گیری‌های نا وقت و بی توجه به شرایط بازار، کار دست بورس و سهامداران داده است، یک روز اعلام کردند بازار در حال بالا رفتن و روند رو به رشد است پس باید اعتبار کارگزاری‌ها کم شود، حالا که با بازار ریزشی مواجه شده اند دوباره تصمیم به افزایش اعتبار کارگزاری‌ها تا ۵۰ درصد گرفته اند! یعنی بازار سرمایه، بازاری به این حساسی درگیر آزمون و خطا‌های این مسوول و آن مسوول شده است.

تصمیمات غلط تکرار می‌شود

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تصمیمات مخربی که می‌تواند بورس را در روند ریزشی قرار دهد خاطر نشان کرد: اردیبهشت ماه با آزاد سازی سهام عدالت و عرضه آن در بورس ضربه سختی به بازار وارد کردند، دو هفته بازار‌ها از این تصمیم به هم خورد، دوباره اعلام کردند که بعد از عید غدیر بخشی از سهام عدالت آزاد می‌شود و باز هم اجازه دادند در بازار به فروش گذاشته شود، جای تعجب دارد با داشتن تجربه زیان بار آزاد سازی سهام عدالت در اردیبهشت ماه چرا دوباره دست به چنین اقدامی زدند آن هم زمانی که بازار در روند ریزشی قرار داشت؟

آیا مدیران پاسخگوی زیان‌دیدگان هستند؟!

وی ادامه داد: آیا مسوولینی که چنین تصمیماتی اتخاذ می‌کنند نمی‌دانند در حال پودر سازی سرمایه‌های مردم هستند؟ آیا هر کاری که مایل باشند برای خطا و آزمون‌های خود بر سر بازار و سرمایه‌های مردم می‌آورند بی آنکه پاسخگوی زیان دیدگان باشند؟ جای سوال دارد در حالی که بازار ریزشی است چرا سهام عدالت آزاد می‌شود تا با تقویت عرضه، وضع بازار خراب و ریزشی‌تر شود؟

آقای واعظی را چه به کار بورس!

بهروز شهدایی خاطر نشان کرد: متاسفانه آنچه در تصمیم گیری‌های ماه‌های گذشته و بخصوص هفته‌های اخیر دیده می‌شود جز بستر سازی برای خروج سرمایه داران و سهامداران خرد یا وارد کردن ضرر و زیان به آن‌ها نبوده است. واقعیت این است که وقتی رسانه ملی صحبت‌های رئیس دفتر آقای رئیس جمهور را که پر از ایراد است در شرایط ریزشی پخش می‌کند مشخص است که اصلا تکلیف خود را نمی‌دانند و اصلا شناختی از بازار سرمایه، حساسیت‌های آن و رسانه‌ای کردن مطالب غیر کارشناسی از سوی دولتی‌ها و تاثیر گذاری آن بر افت بازار ندارند!

دعوت شدگان بی روزی بورس

حسین محمودی اصل؛ اقتصاددان و کارشناس بازار سرمایه نیز، بخشی از مشکلات بورس ایران را اینگونه عنوان کرد: بخشی از مشکلاتی که در بورس حاکم است را می‌توان به دعوت زود هنگام مردم به بورس عنوان کرد، دعوتی که هنوز عرضه‌ای برای آن تعریف نشده بود. قطعا زمانی که عرضه‌ای نباشد، اما شدت حضور بالا باشد و عرضه‌های مناسب هم به بازار نیاید یا با تاخیر به بازار عرضه شود؛ رشد قیمت‌ها امری طبیعی است. بعد از رسیدن عرضه‌ها و بالا رفتن حجم‌ها شاهد برخی اقدامات محدود کننده در بورس بودیم تا مانع از رشد افزایشی یا هیجانی بورس شوند، اما به دلیل دیر رسیدن عرضه ها، افزایش قیمت‌ها و ایجاد فشار فروش، نقدینگی‌های موجود توان تحمل فشار عرضه را نداشت، لذا شرکت‌های دولتی موظف شدند تا اواخر مهر ماه تا ۲۵ درصد شناوری داشته باشند، از سوی دیگر عرضه‌های اولیه در حالی افزایش یافت که شاهد عرضه سهام عدالت به بازار بودیم، تمامی این سیاست گذاری‌های ناهمگون و متناقض باعث بالا رفتن فشار فروش و تصمیمات محدود کننده‌ای برای کنترل قیمت‌ها در بورس شد.

عرضه آبشاری حقوقی‌ها و نزولی شدن شاخص

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: مجموعه عوامل یاد شده باعث شد تا ضریب اعتبار کارگزاری‌ها به ۱۰ درصد کاهش بیابد و سهم صندوق‌های سرمایه گذاری ثابت به ۵ درصد کاهش بیابد، آنچه در بورس دیده شد ناشی از عدم ارزیابی مناسب از روندی بود که در بازار سرمایه دنبال شد، یکی از این موضوعات اخبارمتناقض درباره صندوق دارا دوم پالایشی است که با توجه به اعلام فروش اوراق سلف نفتی که به عنوان رقیب بورس مطرح شد بازار را دچار تنش کرد و، چون افزایش قیمت‌ها بالا رفته بود بنابراین قیمت فروش در بازار مهم نبود و بسیاری که سود‌های چند صد درصدی کسب کرده بودند سهام خود را به صورت آبشاری عرضه کردند لذا جو روانی حاکم بر بازار باعث نزولی شدن شاخص در بازار سرمایه شد.

بالا و پایین شدن ضریب اعتبار کارگزاری‌ها

محمودی اصل درباره مصوبه جدید سازمان بورس توضیح داد: ضریب اعتباری کارگزاری‌ها اعتبار یا وامی است که از طرف کارگزاری‌ها به مشتریان داده می‌شود، به این معنا که مشتریان قبلا می‌توانستند به اندازه ۵۰ درصد از دارایی سهام خود از کارگزاری وام بگیرد تا سهم خریداری کند، وامی که کارگزاری‌ها از بانک‌ها می‌گرفتند و در اختیار مشتریان قرار می‌دادند، به این معنا که اگر یک نفر یک میلیارد سهام داشت می‌توانست نیم میلیارد دیگر هم در قالب اعتبار قدرت خرید کسب کند، بعد از بالا رفتن قیمت‌ها مسوولان بورس به تدریج روند اعطای اعتبارات را به صورت پلکانی تا ۱۰ درصد کاهش دادند.

هیجان و ترس عامل افزایش ضریب اعتباری کارگزاری‌ها

کارشناس بورس دلیل افزایش ضریب اعتباری کارگزاری‌ها را اینگونه توضیح داد: هیجان و ترسی که این روز‌ها بر بازار سرمایه حاکم شده است، مسوولان را بر آن داشته تا رقم را افزایش دهند تا مانع از افت سهام شوند، هر چند این موضوع در ذات خود تصمیم درستی است، از طریق مکانیزم‌هایی با سنجش بازار برای یکی دو ماه آینده برنامه ریزی کرد تصمیمات اصولی و عقلی می‌تواند مفید به فایده باشد. افزایش سرمایه گذاری صندوق‌های ثابت از ۵ درصد به ۱۵ درصد نیز به دلیل افزایش انگیزه‌های خرید است، با اینکه تصمیماتی خوبی گرفته شده، اما تصمیمات خوب در ایران همیشه دیر هنگام گرفته می‌شود چرا که مجموعه دولت باید با برنامه ریزی مانع از ریزش‌های ناشی از شرایط هیجانی و کاهشی می‌شد.

بازگشت عقلانیت با حمایت دولت میسر می‌شود

مهمترین دلیل ریزش‌های این روز‌های بازار سرمایه افزایش هیجانات ناشی از اظهار نظر‌ها و تایید و تکذیب‌هایی است که با ناهماهنگی مسوولین در عرضه‌ای تی اف‌ها بازار را تحت تاثیر قرار داد، ضمن اینکه موضوع گشایش اقتصادی و عرضه اوراق سلف نفتی نیز بازار را تحت تاثیر قرار داد، همچنین برخی از حقوقی‌ها هم به صورت نامناسب و ترسناکی اقدام به فروش ابشاری سهام عدالت و سهم خود کردند، بنابراین ترسی که بر بازار غلبه کرد باید با حمایت دولت از بین برود تا به تدریج شاهد بازگشت عقلانیت به بازار سهام باشیم.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار:۴ شهریور ۱۳۹۹، کدخبر: ۸۷۱۳۷۰، www.snn.ir