شعار سال: با اینکه بسیاری پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا را عاملی برای آغاز ریزش قیمت‌ها به ویژه در بازار ارز می‌دانستند اما روند تغییرات قیمت دلار نشان می‌دهد که نرخ آن طی ۳ روز اخیر از مسیر کاهشی خارج شده و ریسک خرید و فروش در بازار آزاد به اوج خود رسیده است.

اکنون سوال اینجاست که چرا مجدد قیمت دلار رو به افزایش گذاشته و پیش‌بینی برخی درخصوص آغاز کاهش قیمت‌ها با پیروزی بایدن را به پوچی رسانده است؟ پاسخ این سوال در ۲ عامل داخلی و خارجی نهفته است که در ذیل این گزارش به بیان آنها می‌پردازیم.

عوامل داخلی افزایش دهنده نرخ ارز

عامل داخلی که بارها در گزارش‌های پیشین به آن اشاره شده همان متغیرهای کلان اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی داخلی است که باعث شده شاخص‌های اقتصادی کشور در برابر هر شوک روانی تا این حد آسیب‌پذیر باشد، یعنی همین عامل نقدینگی که سال ۹۹ را با شتاب بیشتری آغاز کرد، رشد نقدینگی باعث افزایش تقاضا شده و بازارهای مالی را دچار نوسان می‌کند.

همچنین تورم بالا در کنار نرخ منفی واقعی بهره باعث شده است تا مهارگری نقدینگی نامشخص باشد، در این شرایط به نظر می‌رسد تنها راه حل برای مهار نقدینگی و هدایت آن به سمت سیاست‌گذار، بالا بردن نرخ سود یا انتشار اوراق باشد چرا که در غیر این صورت جز بازار سهام که این روزها روند نزولی دارد، مقصد نقدینگی، بازار سکه و طلا و ارز بوده و جابجایی قیمت‌ها تداوم خواهد داشت.

بنابراین مقام پولی کشور باید در صدد برقرای ثبات قیمتی و حفظ ارزش پول ملی باشد اگر در این بخش پای بانک مرکزی به میان آمد دلیلش شایعات مطرح شده مبنی بر دخالت مستقیم یا غیرمستقیم بانک مرکزی در بازار ارز به منظور جلوگیری از پایین نیامدن نرخ از مقداری مشخص است، مبنای این شایعات بر این امر استوار است که با سقوط قیمت دلار ارزش ریالی ذخایر ارزی بانک مرکزی کاهش یافته و قدرت این نهاد مالی برای کنترل و هدایت بازار کاهش می‌یابد.

که در این بین بانک مرکزی با اطلاعیه‌ای پایین بودن نرخ‌های معاملاتی در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی را نسبت به بازار آزاد دلیلی برای عدم دخالتش در کاهش نرخ ارز اعلام کرد و بر همت و اراده خود برای هدایت بازار به سمت نرخ‌هایی پایین‌ براساس عوامل بنیادین اقتصادی خبر داد.

طی هفته جاری به رغم افزایش عرضه ارز در سامانه نیما، نرخ فروش حواله دلار از ۲۵ هزار تومان پایین‌تر نیامده و این یعنی سطح تقاضا در این سامانه به اوج خود رسیده است و همین موضوع باعث شده است تا برخی از تحلیل گران دلیل افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر را به عوامل بنیادی ارتباط داده و از افزایش سطح تقاضا خبر دهند که این موضوع هم ریشه در لغو ممنوعیت واردات بدون انتقال ا رز و افزایش تقاضای واردات مواد اولیه برای تولید دارد.

تاثیر تب داغ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر نرخ دلار

باید برای عده‌ای مدام تکرار کرد که ریشه بسیاری از نوسانات قیمتی و مشکلاتی اقتصادی در داخل است و نه خارج، باید به برخی یادآوری کرد که تاثیر تحریم‌ها یا لغو آنها در زندگی مردم ایران حداکثر می‌تواند ۴۰ درصد تاثیر داشته باشد ولی باز عده‌ای راه حل را در جای دیگر و دور میز دیگر جستجو می‌کنند، به‌هرحال اقتصاد شکننده ایران متاثر از شوک روانی انتخابات آمریکا مدام در تلاطم است، با اینکه با خبر پیروزی بایدن دلار به کانال ۲۴ هزار تومان برگشت اما دیری نپایید که مقامات کاخ سفید اعلام کردند تا مراسم تحلیف رئیس جمهوری جدید (تا ۷۰ روز دیگر ترامپ همچنان در قدرت است) ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع خواهد کرد، این موضوع سیگنالی منفی به بازار صادر کرد.

سیگنال منفی دیگر وارد شده به بازار نیز مجدد ریشه در انتخابات آمریکا دارد، برخی از فعالان بر این باورند که به رغم انتقال قدرت از دولت ترامپ به بایدن و احتمال لغو تحریم و بازگشت آمریکا به برجام مشخص نیست کشور ما چه واکنشی به این موضوع داشته باشد.

همچنین عده‌ای از سفته بازان و نوسان گیران بازار ارز طی روزهای اخیر مدام از این موضوع صحبت می‌کنند که ایران در صورتی بازگشت آمریکا به برجام را می‌پذیرد که تکلیف ضرر ۲۵۰ میلیارد دلاری ایران مشخص شود.

البته کاهش رای الکترال بایدن و شکایت ترامپ مبنی بر رخداد تقلب در انتخابات که در صورت واقعیت داشتن، ماندن ترامپ در کاخ سفید را ممکن می‌کند از دیگر شوک‌های روانی منفی وارد شده به بازار ارز است.

سمت و سوی بازار ارز

تا زمانی که شاهد افزایش و کاهش قیمت‌ها در بازار ارز باشیم این بازار محل امنی برای فعالیت سفته بازان و نوسان گیران است، بنابراین آنچه در اولویت است ثبات قیمت ارز است نه دخالتی که منجر به کاهش یا افزایش شود.

کارشناسان بر این باورند که گرچه رشد نقدینگی در افزایش قیمت دلار موثر است اما بازارساز می‌تواند با استفاده از فرصت‌ها انتظارات ایجاد شده در اثر شوک‌های روانی وارد شده به بازار را که بیشتر در بازار ما تحت تاثیر تحولات حوزه سیاسی است به گونه‌ای کنترل و تنظیم کند که هم دامنه نوسانات کمتر شده و هم اثر رشد نقدینگی با سرعت کمتری وارد بازار شود.

تمامی کارشناسان اتفاق نظر دارند که در صورت عدم لغو تحریم‌ها یا افزایش تحریم‌ها گر چه از لحاظ ارزی تحت فشار خواهیم بود اما با انجام اصلاحات اقتصادی می‌توان از اثرگذاری تحریم‌ها بر نرخ ارز و سایر بازارها کاست.

بانک مرکزی هم در آخرین و جدیدترین اطلاعیه خود با بیان اینکه روند نزولی نرخ ارز شکل گرفته و ثبات در بازارهای دارایی تداوم خواهد داشت می‌افزاید بدیهی است با استمرار عرضه بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و سایر صادرکنندگان و گشایش‌های ارزی در جریان، بازار ارز از ثبات بیشتری برخوردار خواهد شد.

امید می‌رود مسئولان با تکیه بر توانمندی داخلی و ایجاد ثبات در بازار ارز، حس اطمینان از فعالیت و حضور مستمر در چرخه تولید، توزیع، صادرات و واردات را به فعالان اقتصادی بازگرداند چرا که نرخ ارز با نوسانات شدید و سیر نزولی برای بدنه تولید بسیار مخرب تر از نرخ ارز بالا با دامنه نوسان مشخص و کوتاه است.

بازار پر نوسان نرخ ارز در وهله اول تولید را نشان می‌گیرد و باعث می‌شود تولیدکننده توان برنامه‌ریزی برای تولید را نداشته باشد همچنین منجر به هدایت دارایی و سرمایه‌گذاری در بازارهای ارز، طلا وسکه می‌شود، در این شرایط است که تقاضا برای سفته بازی افزایش یافته و همین میزان تقاضا و نوسانات، نوسانات بعدی را خلق می‌کند.

در نهایت شاهد کاهش کارایی بازارها، ایجاد فاصله بین قیمت اسمی و قیمت ذاتی و اختلال در عملکرد بازار خواهیم بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: 21 آبان ۱۳۹۹، کد خبر:-، ana.press