شعار سال: کامبیز نوروزی، حقوقدان در یادداشتی از ضرورت بازسازی ستاد مقابله با کرونا نوشت. در ادامه متن این یادداشت را خواهید خواند:
۱- کرونا هر روز قربانی بیشتری میگیرد. نه تنها نقطه پایانی برای کرونا فعلا متصور نیست، حتی نقطهای برای توقف آمار آن هم پیش بینی پذیر نیست. چند روز پیش مقامهای بهداشتی ایران اعلام کردند که تعداد واقعی قربانیان کرونا در ایران طبق برآورد دوبرابر آماری است که رسما اعلام میشود. یعنی اگر امروز آمار رسمی قربانیان کرونا ۴۵۰ نفر است، آمار واقعی قربانیان کرونا چیزی حدود ۹۰۰ نفر است. روز شنبه در خبرها آمده بود که یکی از معاونان وزارت بهداشت و درمان، پیش بینی کرده است که با روند فعلی، تعداد قربانیان کرونا در دو هفته آینده دوبرابر میشود.
اگر این پیش بینی را به زبان عدد ترجمه کنیم، معنایش این میشود که آمار رسمی مرگ بر اثرکرونا در دو هفته آینده به چیزی حدود ۹۰۰ نفر میرسد. اما این عدد پایان ماجرا نیست. قبلا هم مقامات رسمی گفته بودند که تعداد واقعی مبتلایان و فوتیهای کرونا، دو برابر آمارهای رسمی است که به دلایل فنی در آمارهای رسمی وارد نمیشود. به این ترتیب از اظهارات مقامات رسمی و آگاه وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا میشود برآورد کرد که در دوهفته آینده، تعداد کسانی که براثر کرونا فوت میشوند، به عدد فاجعه بار روزانه هزارو۸۰۰ نفر خواهد رسید.
اگر برنامههای خاص، قاطع و فراگیر اجرا نشود، این عددها ایستا نیستند و حرکتی رو به بالا و صعودی خواهند داشت. طبق آمارهای رسمی از ابتدای شهریورماه تاکنون، یعنی ظرف سه ماه، تعداد مبتلایان و درگذشتگان کرونا، حدود چهاربرابر افزایش یافته است. از دو هفته آینده، اگر همین روند ادامه یابد و همین برآوردها محقق شوند و مثلا در سه ماه آمار چهاربرابر شود، روزانه با عددی از ابتلا و عددی از مرگ بر اثر کرونا روبه رو خواهیم شد که فعلا بهتر است حسابش نکنیم؛ زیرا تصورش هم سخت هولناک است. عددی که نه تنها بیمارستانها که آرامستانها هم تاب تحمل آن را ندارند.
۲- وضع موجود گسترش کرونا در ایران بیانگر عدم موفقیت سیاستها و برنامههای ستاد مقابله با کروناست. ستاد نتوانسته است برای پیشبرد سیاستها و برنامههای خود چارچوب الزام آور حقوقی مناسبی ایجاد کند.
اغلب مقامات دولتی انگشت به سمت مردم نشانه میروند که مردم پروتکلهای ایمنی را رعایت نمیکنند.
این حرف کاملا درستی است...، اما مسئله قطعا به اینجا ختم نمیشود. مسئله اصلی این است که رعایت پروتکلهای بهداشتی بازدارنده نیازمند زمینهها و مقدمات و الزاماتی است که در اختیار خود مردم نیست و دولت و سازمانهای حاکمیتی باید آن را بسازند.
وقتی زمین بازی گل آلود است، نمیتوان از بازیکنان توقع داشت که طوری بازی کنند که کفش و لباسشان آغشته به گل و لای نشود. آیا دولت و ستاد مقابله با کرونا و سایر سازمانهای کشوری زمینههای لازم، مانند وضعیت کاری ادارات یا حمل و نقل عمومی یا قاطعیت در برابر سفرهای برون شهری برای رعایت پروتکلها را فراهم کرده اند؟ آیا دولت چارچوبی از نظم برای مقابله با کرونا سازمان داده است که در آن میزان رعایت شیوه نامههای پیشگیری و مقابله توسط مردم بالا برود؟ آیا دولت و ستاد مقابله با کرونا توانسته اند ارتباطی با افکار عمومی بسازند که سخنشان شنیده شود؟ آیا در برنامههای مقابله با کرونا اقتداری که برای ملزم کردن مردم و تمام دستگاههای عمومی نیاز است، وجود دارد؟ آمار روزافزون ابتلا و مرگ و میر میگوید متاسفانه پاسخ اغلب این پرسشها منفی است.
۳- در برنامهها و شیوه نامههای مقابله با کرونا، شرایط بحرانی ویژه اقتصادی کشور دست ستاد و دولت را بسته است. دولت سعی کرد محدودیتها را به شکلی تنظیم کند که اقتصاد کشور و معیشت عمومی کمترین آسیب را ببیند، ولی این سیاست کژدار و مریز عملا میدان را برای ویروس باز کرد که کشته بگیرد و کار به اینجا بکشد. علاوه براین دولت و ستاد، مبارزه با کرونا را بیش از هر چیز یک امر صرفا بهداشتی تلقی کردند و از ابعاد مهم سیاسی و اجتماعی آن بسیار غافل شدند و همین نگاه مشکل را بدتر کرد. پرگویی و تک گویی علاج کار نیست. دستگاههای مسئول قاعدتا از پیچیدگی اوضاع آگاه اند.
اما نمیدانند که وقتی اوضاع به این اندازه دشوار و مرگبار است، راه حلها هم پیچیده و دشوارند. این یادداشت در مقام ارائه راه حل نیست و نمیتواند باشد. اما تاکید بر این دارد که ستاد مقابله با کرونا لازم است با پذیرش انتقادات، قبول کند که برای ادامه کار و مهار شیوع و ابتلا و مرگ و میر نیازمند یک بازبینی درونی عمیق در سازمان و عملکرد خود ستاد است. به فوریت برای این بازبینی، نگاه آمرانه و دانای کل را باید کنار بگذارند و از نهادهای صنفی و حرفهای و مدنی و کارشناسان مستقل پزشکی و جامعه شناسی و روان پزشکی و حقوق و... در نقد خود و سازماندهی مجدد استفاده کند و با بازسازی و رفع اشکال از خود یک مبارزه ملی با شیوع کرونا را سازمان داده و مردم را نیز با خود همراه کند. فاجعه نزدیکتر از آن است که در روبه رو دیده میشود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از اعتمادآنلاین، تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۳۹۹، www.etemaadonline.ir