شعار سال: دکتر لیلا ناصری، همزمان با روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان با بیان اینکه طبق تحقیقات موسسه آکسفام از هر سه زن یک زن در طول زندگی خود خشونت را تجربه میکند، اظهار کرد: زنان تنها به واسطه قوانینی که علیه شان وضع میشود مورد خشونت قرار نمیگیرند بلکه بخش مهمی از خشونت در مواردی رخ میدهد که توسط قانونگذار پیش بینی و جرم انگاری نشده اند. قانون گذار در موارد حقوقی مربوطه زنان، اغلب امور را به طور ضمنی به حوزه سنت و عرف واگذار و در برابر آنها سکوت میکند و نظام حقوقی با این باور که خشونت علیه زنان پدیدهای مربوط به سنت است و فراوانی وقوع آن در مناطق حاشیهای و در میان اقلیتها بیشتر است، از اشکال مختلف خشونت سیاست زدایی و از خود رفع مسئولیت میکند.
به گفته رییس کمیته پژوهش انجمن علمی حقوق پزشکی ایران، از سوی دیگر دلایل اصلی افزایش خشونت، تماما به دلیل ضعف و نارسایی قوانین موجود برای حمایت از زنان در برابر خشونت نیست چراکه قدرت مسائل اجتماعی، فرهنگی و سنتی قویتر از قدرت قانون است. خشونت از هر نوع خانگی، خیابانی، فیزیکی، کلامی و ... میتواند ناشی از پایین بودن سلامت روانی فرد و جامعه هم باشد. اینکه جامعه به آسانی از مسئله خشونت گذر میکند ناشی از کم سوادی در حیطه سلامت روانی فرد و جامعه است.
خشونتگر، بیمار و نیازمند کمک است
لزوم حذف مطالب حاوی تبعیض جنسیتی از کتب آموزشی
وی معتقد است: همانگونه که زمانی معتاد «مجرم» محسوب میشد و اکنون عنوان «بیمار» به فرد داده میشود، به همان گونه نیز فرد خشونت گرا را باید به عنوان بیمار و نیازمند کمک تلقی کرد. ما سالهای زیادی را طی کرده ایم تا این دو کلمه جای خود را در جامعه عوض کند. اینک نیز نمیدانم به چندین قربانی نیازمندیم تا این تحول انجام شود. پایین بودن سواد سلامت روانی درد بزرگی است. روان و ذهن افراد تعیین کنندهترین مکانیزم کنترل فرد هستند.
ناصری معتقد است که بسیاری از مسائل افراد نظیر تغذیه تا تصمیم گیریهای بزرگ زندگی، مستقیما با روان ارتباط دارد. زمانی که روان آزرده باشد قدرت انتخاب، تصمیم گیری و عمل منطقی را ندارد. از این رو آموزش مهارتهای کنترل خشم، آموزش گفتگوی کلامی بدون ایجاد تنش از جمله نیازهای جامعه امروز ماست و شاید گزافه نباشد که بگوییم جامعه نیازمند «هنرآموزی زیستی» است. همچنین باید آموزشها و نگرشهای تبعیض آمیز میان زنان و مردان از کتابهای درسی و آموزشی و تبلیغات رسانهای و دولتی حذف شود.
اقدامات سازمان ملل در جهت منع خشونت علیه زنان
جنبش "جهان را نارنجی کنید" چیست؟
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی، در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اقدامات سازمان ملل در جهت مقابله با خشونت علیه زنان، گفت: جنبش جهانی ملل متحد در حد اتحاد و حمایت برای امحای خشونت علیه زنان و حمایت بازماندگان را مورد تاکید قرار میدهد و از موضوع «جهان را نارنجی کنید» دفاع میکند. نارنجی به عنوان رنگ اتحاد و در جهت ارسال پیام روشن "خشونت علیه زنان و دختران باید اکنون خاتمه یابد" نقشی برای ایفا کردن تمام افراد طراحی کرده است.
ناصری افزود: بخش نهادهای ملی دفتر کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در پیامی خطاب به نهادهای ملی سراسر دنیا بیان داشته است که گزارشگر شورای حقوق بشر ملل متحد در زمینه منع خشونت علیه زنان در تلاش است تا گزارش آتی خود را با تمرکز بر موضوع «قتلهای مبتنی بر جنسیت – زنان اعم از موارد ارتکابی در خانه یا جامعه» تدوین کند. بر همین اساس از همه دولت ها، نهادهای ملی سازمانهای غیردولتی و نهادهای تخصصی سراسر دنیا خواسته شده تا ۲۳ نوامبر سال جاری در محورهای موضوعی این گزارش اگر نظر یا دیدگاهی دارند منعکس کنند تا این گزارش با جامعیت بیشتری تدوین و به نشست شورای حقوق بشر ارائه گردد.
افزایش خشونت خانگی علیه زنان طی پاندمی کووید ۱۹
ناصری درباره وضعیت خشونت علیه زنان در بحران کووید ۱۹ اظهار کرد: با توجه به بحران اخیر برخی سازمانهای بین المللی غیردولتی فعال حقوق بشر از افزایش خشونت علیه زنان در دوره بحران کرونا خبر میدهند. سازمان غیردولتی دیده بان حقوق بشر در گزارشی که خطاب به گزارشگر ذیربط شورای حقوق بشر ملل متحد ارائه کرد، مستندات متنوعی را مبنی بر افزایش خشونتهای خانگی در سطح جهان طی بحران کرونا ویروس عرضه داشت که در این میان زنان با آسیب بیشتری مواجه شده اند لذا از همه کشورها خواسته است تا نسبت به این پدیده ضد انسانی حساسیت بیشتری داشته باشند. همچنین نهاد ملل متحد در زمینه امور زنان با انتشار گزارش راهبردی در مورد پیامدهای کرونا بر زنان، نکات مختلفی را در ابعاد اقتصادی، سلامت، اشتغال و درآمد، آثار انسانی و بشردوستانه و خشونت علیه زنان به همراه آمار و دادههای قابل توجه و توصیههای برای همه کشورها منتشر کرده است.
اقدامات سایر کشورها در جهت مقابله با خشونت علیه زنان
این حقوقدان درباره تجارب مثبت کشورهای جهان برای مقابله با خشونت علیه زنان، با اشاره به کشور بنگلادش گفت: در بنگلادش در پی چندین روز تظاهرات علیه بالا بودن آمار خشونت جنسی علیه زنان و دختران و بالا بودن موارد تجاوز، دولت برای جرم تجاوز جنسی مجازات اعدام تعیین کرده است. گزارشها حاکی از این است که سال گذشته پلیس بنگلادش ۵۵۰۰ پرونده تجاوز ثبت کرده است، اما در این بین آمار محکومان بسیار پایین بوده است.
وی همچنین درباره تجارب کشور فرانسه تصریح کرد: مطابق با اعلام دولت فرانسه از سال گذشته تا کنون، دست کم ۷۸ زن میانسال یا پیر در مواردی که مصداق «زن کشی» است، در فرانسه به قتل رسیدند. اینها زنانی هستند که به دست همسر، شریک زندگی یا همسر شریک زندگی سابق خود به قتل میرسند. یک چهارم زنانی که در موارد «زن کشی» به قتل میرسند، بالای ۶۵ سال سن دارند. فعالان حقوق زنان فرانسه میگویند موارد قتل این گروه سنی از زنان اغلب با بی تفاوتی روبرو میشود.
زنان پیر "قربانیان فراموش شده خشونت خانگی"
عضو هئیت علمی جهاد دانشگاهی افزود: باور و کلیشهی عمومی این است که قتل زنان پیر را «زن کشی» محسوب نمیکنند. خیلیها خیال میکنند زن کشی چیزی است که فقط علیه زنان جوان از سوی شرکای زندگی جوان رخ میدهد. از سوی دیگر، کمتر زنی در این گروه سنی، زبان باز میکند و میگوید که خشونت را تجربه میکند. چیزی که شاید ناشی از تجربه زیستهی نسل آن هاست که اغلب سالهای عمر را در دورانی با مردسالاری بیشتر و رایجتر سپری کردند و کمتر کسی صدای اعتراض زنان از خشونت را میشنید یا به آن اهمیتی میداد. برخی فعالان حقوق زنان در فرانسه، زنان پیر در کشور را «قربانیان فراموش شده خشونت خانگی» میدانند.
به گفته ناصری، در ماه نوامبر سال قبل، دولت فرانسه اعلام کرد که ۳۹۶ میلیون دلار بودجه اضافه برای مبارزه با معضل ریشه دار خشونت خانگی در کشور اختصاص خواهد داد. یک خط تلفن اضطراری ۲۴ ساعته برای گزارش خشونت خانگی راه اندازی کرد و وعده داد که هزار خانهی امن زنان تازه تاسیس خواهد کرد. اما برخی فعالان حقوق زنان در فرانسه این اقدام و تصمیم دولت را «ناچیز و دیرهنگام» میدانند. آنها میگویند وضعیت خشونت علیه زنان در کشور بحرانیتر از این حرف هاست و دولت باید دست کم یک میلیارد دلار برای مبارزهی جدی با خشونت خانگی و رسیدگی به وضعیت «قربانیان فراموش شده» تخصیص دهد.
برنامه آموزشی قضات پاکستان جهت ارتقای آگاهی آنان نسبت به خشونت علیه زنان
رییس کمیته پژوهش انجمن علمی حقوق پزشکی ایران، افزود: در روزهای اخیر اقدام رییس دیوان عالی قضایی لاهور پاکستان در روی آوردن به برنامه آموزشی بین المللی برای قضات جهت ارتقای آگاهی آنان در مبارزه با خشونت علیه زنان در کشور، مورد توجه برخی از مراکز علمی حقوق بشر در سطح جهانی قرار گرفت. در گزارشات ذیربط اعلام شده است که هر ساله در پاکستان فقط دو تا سه درصد از کسانی که به زنان تعدی یا تجاوز میکنند محکوم قضایی میشوند و اکثر آنها از اجرای عدالت میگریزند، تلاش برای ارتقای حساسیتها و توانمند سازی قضات برای مواجهه هوشمندانه و موثر با مصادیق خشونت علیه زنان و حمایت لازم از امنیت قضایی زنان تدبیر مناسبی تلقی شده است که در همه کشورها اجرای آن مطلوب است.
چه باید کرد؟
وی بر این باور است که اگر چه وضعیت اجرای عدالت در مورد خشونت گران علیه زنان در کشور ما قابل مقایسه نیست، اما برای رفع نگرانیهای موجود، علاوه بر تصویب قانون مناسب، آموزش لازم و مستمر قضات و ضابطان و نیروهای مددکار ذیربط برای حمایت قضایی موثر از امنیت و کرامت زنان از ضروریات است. همچنین از ارتقای فرهنگ عمومی نیز هرگز نباید غافل شد.
ناصری ادامه داد: کمیسیون حقوق بشر استرالیا اخیرا گزارش ملی تحقیق خود در مورد موضوع خشونتهای جنسی را منتشر کرد. این گزارش نشان میدهد که ریشههای بروز اذیت و آزار جنسی بسیار پیچیده است و برای رفع آنها لازم است عوامل مختلف روانی، جامعه شناختی، فرهنگی، حقوقی، اقتصادی، تربیتی و متغیرهای دیگر مورد توجه قرار گیرند. همچنین اصلاحات لازم معمول همه جوامع برای ریشه کنی پدیده غیرانسانی مزبور نیاز به این گونه بررسیها و اقدامات عالمانه و موثر مبتنی بر مطالعات همه جانبه دارند.
شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایسنا،تاریخ انتشار:6آذر1399،کدخبر:99090504336،www.isna.ir