شعار سال: با شیوع ویروس کرونا در کشور، موسیقی وارد فضای قرنطینه شد. ابتدا برخی از نوازندگان و هنرمندان نواختن روی پشت بام‌ها و بالکن‌ها را آغاز و به مرور هنرمندان مطرح نیز از صفحات مجازی خود اجرا‌هایی را به صورت زنده برگزار کردند که همزمان توسط میلیون‌ها بیننده قابل دسترسی بود.

در ادامه این اجرا‌های ساده خانگی به کمک برخی سازمان‌های متولی از جمله شهرداری و وزارت ارشاد، شکل برنامه‌ریزی‌شده‌تری به خود گرفت و جایش را به اجرای کنسرت‌های آنلاین رایگان داد. اما پس از مدتی این قالب هم به فراموشی سپرده شد تا تلاش‌ها بار دیگر به سمت برگزاری کنسرت‌های حضوری با حفظ پروتکل‌ها سوق پیدا کند که به دلیل خطرات احتمالی شیوع بیماری و هشدار‌های مکرر مراکز علمی و درمانی و البته پیش‌بینی ضرر‌های احتمالی از سوی برگزار‌کنندگان کنسرت‌ها، به دلیل کاهش ظرفیت سالن‌ها، این رویه بیشتر از چند بار امکان عرض اندام نیافت.

در چنین شرایطی برگزاری آنلاین کنسرت‌ها همچنان راه‌حلی مناسب برای به جریان افتادن فضای موسیقی در کشور به نظر می‌رسید. اما از آنجا که به مرور از وجه احساسی غالب بر فضای کرونایی کم شده بود، این مساله که هنرمندان مانند هر قشری در جامعه نیازمند کسب درآمد هستند، وجهی پررنگ‌تر به خود گرفت و البته در این مسیر مثل همیشه عده‌ای هم با سوءاستفاده از فضای ایجادشده به دنبال سودجویی‌های اقتصادی خود بودند.

به هر طریق، کنسرت‌های آنلاین پس از مدتی به سمت بلیت‌فروشی رفت و در کنار آن، برخی هنرمندان هم تلاش کردند جریان برگزاری کنسرت‌های آنلاین را همچنان در جامعه حفظ کنند.

در همین راستا نخست همایون شجریان یک اجرای آنلاین را با فروش بلیت و حاشیه‌های بسیار به لحاظ مشکلات فنی پخش برگزار کرد و پس از آن سیروان خسروی این رفتار را ادامه داد و اجرایی از پیش ضبط شده را با بلیت ۵۰ هزار تومانی ارائه داد.

در روز‌های اخیر بابک جهانبخش خواننده پاپ هم قصد برگزاری یک کنسرت آنلاین با فروش بلیت ۵۵ هزار تومانی را داشت که حاشیه‌های زیادی دامنگیرش شد تا جایی که در حساب رسمی خود در اینستاگرام متنی را منتشر و تاکید کرد: «هیچ کس زوری بلیت نمیخره و تماما یک انتخاب شخصیه! مثل سینما رفتن و اکران یک فیلم رو دیدن…»

او همچنین در بخشی از متن خود با ابراز پشیمانی از برگزاری کنسرت آنلاین نوشته بود، «… در نهایت چقدر بد که باید همیشه یک طومار توضیح بدیم و آخرش به خودم بگم اصلا چه کاری بود که این همه زمان بذاری تهش هم حرف بخوری!»

حاشیه‌هایی از این دست البته با پرسش‌هایی از این قبیل هم مواجه می‌شود که در نهایت هنرمندان موسیقی در شرایط کرونا به جز برگزاری کلاس‌های آموزشی و کنسرت‌های آنلاین از چه طریق می‌توانند کسب درآمد کنند؟ و البته آیا بهتر نیست سازمان‌های متولی امر همانند وزارت ارشاد و شهرداری به رویه حمایتی خود ادامه می‌دادند تا همزمان امکان بهره‌گیری مردم از جریان موسیقی و همچنین ارتزاق هنرمندان فراهم باشد؟ رویه‌ای که البته در مقیاسی محدود دوباره از سر گرفته شده و قرار است دومین دوره کنسرت‌های آنلاین موسیقی ایرانی ـ دستگاهی به مدت چهار شب و در هر شب دو اجرا، روز‌های بیست و هفتم تا سی‌ام آذرماه سال جاری در تالار رودکی برگزار شود.

شهرام صارمی نوازنده کمانچه و پژوهشگر موسیقی در این خصوص معتقد است: در ۱۰ ماه اخیر اقتصاد موسیقی به شدت لطمه خورده است. کنسرت آنلاین باید از خیلی وقت پیش آغاز و زیرساخت‌های آن برای پخش با کیفیت و با اینترنت پرسرعت برای دو طرف منتشر‌کننده و بیننده فراهم می‌شد. اگر طی این مدت این زیرساخت‌ها آماده می‌شد، اکنون این اجرا‌ها می‌توانستند مخاطب قابل توجهی را جلب کنند. همچنین این شرایط به وجود می‌آمد که به جای برگزاری کنسرت‌های آنلاین با قیمت بلیت ۵۰ هزار تومان، اجرا‌هایی با قیمت بلیت ۲۰ هزار تومان برگزار کرد به گونه‌ای که به مردم در این وضع فشار نیاید. در واقع در بحث درآمدزایی موسیقی از راه آنلاین نباید به رقم بالا فکر کنیم بلکه باید به تعداد مخاطب فکر کنیم.

او ادامه داد: به نظر من کنسرت‌های آنلاین در شرایطی که هنرمندان موسیقی امکان برگزاری کلاس‌ها تدریس و برگزاری کنسرت را ندارند و برخی از آن‌ها با مشکل مالی مواجه هستند، باید بلیتی باشد، ولی با قیمت پایین و تعداد مخاطب بالا. اگر آن زمان به دنبال کنسرت‌های آنلاین می‌رفتند و رها نمی‌کردند، اکنون کنسرت‌های آنلاین ساختار پیدا کرده بود، اشکالات آن رفع شده بود، روش‌های آن به روز شده بود و مردم هم عادت کرده بودند که اگر قرار است این کنسرت‌ها با هزینه پایین برگزار شود، استفاده کنند. ولی به این جریان ورود نکردیم و اکنون که قصدش را داریم، هر روز حاشیه‌ای برای آن به وجود می‌آید.

این هنرمند موسیقی در ادامه درباره حمایت نهاد‌های دولتی از هنرمندان موسیقی برای برگزاری رایگان اجرا‌های آنلاین توضیح داد: اگر نهاد‌های فرهنگی و هنری مرتبط با موسیقی مانند وزارت ارشاد، حوزه هنری، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، صداوسیما جمع شوند و این برنامه‌ها را به صورت رایگان برای مردم برگزار کنند، هنرمندان موسیقی نیز به حداقل دستمزد قانع می‌شوند تا مردم خوشحال شوند. ولی این امر اگر هم اتفاق افتاده بنا بر دلایلی ادامه‌دار نبوده است.

او ادامه داد: از طرفی برگزاری حضوری کنسرت‌ها از ابتدای شیوع کرونا که همه منتظر ماندند که چه خواهد شد، نباید تعطیل می‌شد؛ زیرا اکنون بعد از هشت ماه تغییری ایجاد نشده است. البته نباید فراموش کنیم که قرار بود سالن‌های کنسرت با یک‌سوم ظرفیت (سالن ۳۰۰ نفره با ۱۰۰ نفر) کنسرت خود را برگزار کنند و گروه‌های موسیقی نیز زیر هفت نفر باشند تا بتوانند فاصله اجتماعی را رعایت کنند. باید برای این کار همکاری می‌شد تا قیمت سالن‌ها پایین بیاید و به قیمت یک‌چهارم ظرفیت سالن برسد و ارشاد هم در صدور مجوز کمک کند. به نظر من اگر همکاری می‌شد، حتی در بدترین شرایط هم امکان برگزاری کنسرت‌ها وجود داشت. تمام این اقدامات مدیریت و همت می‌خواهد که وجود ندارد. اگر این کار‌ها دست بخش خصوصی بود تا کنون ۱۰۰ کنسرت برگزار شده بود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار:۲۲ آذر۱۳۹۹، کدخبر: jahanesanat.ir، ۱۲۶۵۹۶