شعارسال: هر چیزی تصورش را بکنید روی بندهای بالکن خانه اش آویزان است و جلوی خانه هم آهن پاره های تلنبار شده و آزار دهنده برای رهگذران.

ساختمان خانه ما یک طبقه است و خانه کناری4طبقه. از وقتی این مدل ساختمان ها در کوچه علم شد، حیاط خانه ها کاربرد تفریحی خود را از دست داد.

پیاده‌روی جلوی خانه ما 30 سانتیمتر پایین‌تر از پیاده ‌راه مقابل خانه همسایه است. یک تیر چراغ برق هم وسط پیاده‌رو وجود دارد. کمی آن طرف تر زن همسایه دو سه بلوک سیمانی کهنه را کنار در خانه اش گذاشته و برای حفاظت از باغچه کوچک جلوی منزلش با چند طناب رنگی حصاری ایجاد کرده است و...

آسفالت کوچه به یک پارچه چهل تکه شبیه است که هر چند سال یک بار دوختی روی آن می روند. با حفاری هایی که در این سال ها برای آب، برق، گاز و... انجام شد و هر پیمانکار آسفالت را کم و زیاد بر چاله های ایجاد شده خالی کرد کوچه دیگر هموار نیست و پستی و بلندی های زیادی دارد.

هر چند قدمی نوع سنگفرش پیاده روی کوچه عوض می شود.یکی ترجیح داده جلوی خانه اش را خاکی بگذارد و دیگری موزاییک را انتخاب کرده است که یکی در میان شکسته و... ، برخی همسایه ها عادت کرده اند خودروی خود را درست جلوی خانه و داخل پیاده رو و بعضی هم ترجیح می دهند خودرو را به هر ترفند که شده افقی و مماس با پیاده رو پارک کنند و عبور و مرور عابران برایشان مهم نیست.

برخی خانه ها پل دارند و برخی با چند تکه آجر شیبی برای عبور خودرو و موتور به خانه ایجاد کرده اند. با این اوضاع آرامش بصری شهروندان و ساکنان محله مختل شده و به نظر می رسد نبود آرامش بصری در کوچه ها به عنوان رگ های شهر موضوعی است که کمتر مورد توجه نهادها و سازمان‌های متولی قرار گرفته و گلایه شهروندان را به دنبال دارد.

*آسفالت و نماها

«صحرانورد» ساکن خیابان توحید می گوید: سال هاست با هر حفاری آسفالت کوچه به هم می ریزد و هر چند دوباره ترمیم می شود اما دیگر شکل و شمایل قبل را ندارد.

به گفته وی در ساخت و سازها با تردد خودروهای سنگین در کوچه ها آسفالت ترک برمی دارد و در برخی موارد قسمتی از کوچه گود می شود و تا شهرداری اقدام کند مدت ها طول می کشد.

«رمضان زاده» از ساکنان یکی از کوچه های خیابان معلم است که از بی توجهی شهرداری به نمای خانه ها انتقاد دارد.

او می گوید: همسایه دیوار به دیوار ما با این که از نظر اقتصادی شرایط خوبی دارد سال هاست خانه اش را با آجر رها کرده و برای نما اقدام نمی کند و علاوه بر این نصب کانال کولر در بیرون از خانه و پنجره های رنگ نشده چهره کوچه را زشت و آزاردهنده کرده، این در حالی است که اگر شهرداری مجوز پایان کار را منوط به نماسازی واحد مسکونی می دانست این گونه برخی از مالکان بر آلودگی بصری کوچه ها دامن نمی زدند.

وی سنگفرش پیاده روهای کوچه ها را هم بسیار نامناسب می داند و می گوید: وضعیت سنگفرش کوچه ها اسفناک است وهر کس هر طور خواسته مقابل خانه اش را سنگفرش کرده است و شهرداری هم در این زمینه ضابطه و قانونی ندارد.

*ساخت و سازها

«سیروسی» ساکن خیابان مدرس بیرجند هم خواستار رسیدگی شهرداری به ساخت و سازهاست و می گوید: اینکه مالکان به راحتی با پرداخت جریمه تعداد طبقات را افزایش دهند و یا اقدام به تخلفات ساختمانی مانند پیش آمدگی و... کنند در واقع تضییع حقوق شهروندی است و بهتر است شهرداری تنها به پرداخت جریمه راضی نشود.

او می گوید: ساخت و سازهای بلند حریم شخصی و امنیت خانه های اطراف را از بین می برد و آسایش ساکنان را مختل می کند. او این ساخت و سازهای آشفته و قد ونیم قد در کوچه ها را باعث حذف آسایش و آرامش بصری شهروندان و به ویژه ساکنان این کوچه ها می داند.

*نبود متولی آرامش بصری

در بررسی این ناهنجاری ها یک دکترای برنامه ریزی شهری با ابراز تاسف از این که در شهرها متولی خاصی برای تامین آرامش بصری مردم وجود ندارد، می گوید: سال هاست نه تنها در کوچه ها بلکه در خیابان ها به عنوان شاهرگ های حیاتی شهر ضوابط و قوانین خاصی برای جلوگیری از آرامش بصری شهروندان وجود ندارد.

به گفته «حسین رحیمی» در کوچه ها هر فرد یک نوع نما و سنگفرش برای خود انتخاب می‌کند؛ یک پنجره کوچک و یک پنجره بزرگ؛ یک نما با رنگ قرمز و آن یکی زرد.

یک سنگفرش سیمانی و دیگری موزاییک های بی کیفیت. یکی دلش می خواهد خانه اش را همانطور با نمای آجر رها کند و دیگری با پرداخت جریمه طبقات خانه اش را بالاتر از از حد مجاز می سازد. وی در ادامه به این نکته قابل تامل اشاره دارد که شهرداری‌ها می‌گویند ضابطه داریم اما واقعیت این است که مردم شاهد اجرای این قوانین و ضوابط نیستند.

او می گوید: در فرانسه حتی استفاده از رنگ ها تابع قوانین خاصی است. اندازه پنجره ها در هر قسمت از شهر قانون و ضوابط دارد. اگر در یک کوچه تمام خانه‌ها یک طبقه باشد، کسی نمی‌تواند ساختمان 2 یا 3 طبقه احداث کند چون آرامش بصری شهروندان و ساکنان آن محله مختل می‌شود.

به گفته وی بر اساس ضوابط آن ها نمای بیرونی ساختمان‌ متعلق به عموم شهروندان است و کسی حق ندارد قوانین معماری و شهرسازی را زیر پا بگذارد اما این جا هیچ کس توجه نمی کند به عنوان مثال قرار گرفتن دو رنگ متضاد در کنار هم می تواند اعصاب شهروندان را به هم بریزد.

وی دلیل این بی توجهی ها را این طور عنوان می کند: برای زیبایی شهر تعریفی نیست و خیلی از مسئولان و طراحان شهرسازی در میان انبوه دغدغه ها چندان توجهی به تاثیر رنگ و این قبیل آیتم ها ندارند.

به گفته وی هرچند معضل نمای آشفته در شهر و کوچه ها به یک زمان خاص ارتباط ندارد و ریشه در گذشته دارد اما به هر حال انتظار می‌رود برای بهبود وضعیت برنامه‌ریزی شود.

*کالبد به هم ریخته

رئیس اداره شهرسازی شهرداری بیرجند هم درباره به هم ریختگی کالبدی کوچه های شهر می گوید: خیلی از این به هم ریختگی ها و آلودگی های بصری تاثیر نماهای متفاوت واحدهای مسکونی بوده که مدتی است در کمیته منظر شهری مورد توجه قرار گرفته است .

مهندس «بهروزیان» با بیان اینکه شهرداری به ساختمان های بدون نماسازی مجوز پایان کار نمی دهد، می گوید: البته در این زمینه استطاعت مالی مالک مهم است و فشاری در کار نیست اما خیلی از واحدها به دلیل اینکه به مجوز پایان کار نیازی ندارند ضابطه شهرداری مبنی بر نماسازی خانه را رعایت نمی کنند.

وی آسفالت به هم ریخته کوچه های شهر را هم تایید و تاکید می کند: اگر ساخت و سازها رونق گذشته را داشت حداقل 70درصد معابر تاکنون آسفالت جدیدی به خود گرفته بود.

به گفته وی برنامه آسفالت کوچه ها از دستور کار شهرداری خارج نیست اما به طور قطع تامین منابع مالی آن در این شرایط رکود مهم است.

وی برخی ساخت و سازها که خط آسمان را در کوچه های شهر بر هم زده را نیز متاثر از شرایط جدید شهرسازی می داند و می گوید: ضوابط به مرور زمان تغییر کرده طوری که خیلی از تفاوت ها که اکنون ممکن است بارز باشد ناشی از تغییر در ضوابط ساخت و ساز در شرایط زمانی متفاوت است. وی افزایش تعداد طبقات خلاف مقررات و اینگونه موارد را هم از جمله موارد تخلف عنوان می کند و می گوید: این طور نیست که شهرداری نظارت نداشته باشد. ساخت و سازها در کوچه ها کنترل می شود اما گاه به دلیل محدودیت تعداد تیم های بازرسی تخلفاتی رخ می دهد.

*یک پیشنهاد

موضوع دیگر آلودگی بصری در کوچه های شهر مربوط به پیاده روسازی های به هم ریخته در کوچه ها است که رئیس اداره شهرسازی شهرداری بیرجند با قبول این موضوع می گوید: پیاده روسازی مقابل خانه وظیفه مالک است و بنا به استطاعت مالی وی انجام می شود اما این مسئله یک نوع آلودگی بصری را در کوچه ها رقم زده است.

وی درباره پیشنهاد خراسان جنوبی مبنی بر ایجاد ضوابطی برای یکسان سازی مصالح پیاده رو سازی ها توسط مالکان تاکید می کند: این موضوع به طور حتم در کمیته زیباسازی و منظر شهری مطرح خواهد شد تا پس از بررسی های لازم با ارائه طرح و برنامه برای یکسان سازی نوع و کیفیت مصالح اقدام شود.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از موسسه فرهنگی هنری خراسان، کدخبر: 160671: www.khorasanjonobi.khorasannews.com