در ماههای اخیر کشاورزان نسبت به افزایش قیمت تجهیزات کشاورزی و دشواری فراهم کردن آنها گله دارند و معتقدند برای دریافت تراکتور، کمباین و سایر تجهیزات مورد نیاز باید از طریق مرکز توسعه مکانیزاسیون جهاد کشاورزی و دریافت وام ۱۵ درصدی اقدام کنند و ماهها در صف خرید بمانند و حتی با پرداخت پول نقد هم امکان خرید تراکتور و کمباین مورد نیازشان وجود ندارد.
شعار سال: به گفته کشاورزان، مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی با محدود کردن بازار، علاوه بر اینکه باعث شده کشاورزان نتوانند تجهیزات مورد نیاز خود را خریداری کنند، بلکه سبب ایجاد بازار سیاه نیز شده است؛ بهطوریکه اکنون افرادی که توانایی خرید دارند، پس از دریافت تراکتور، آن را در بازار سیاه با دوبرابر قیمت به فروش میرسانند. در همین رابطه با افشین هاشمی، رئیس هیئت مدیره شرکت ابتکار هاشمی که سابقهای ۴۰ ساله در تولید ماشینآلات کشاورزی دارد، گفتوگویی داشته است که از نظرتان میگذرد.
در ماههای اخیر شاهد اعتراض کشاورزان نسبت به گرانی ماشینآلات کشاورزی و عدم تحویل بهموقع توسط شرکتها بودهایم. با توجه به مشکلاتی که وجود دارد، عملکرد مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی را در توزیع و قیمتگذاری ماشینآلات کشاورزی چطور میبینید؟
مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی با اقداماتی که انجام میدهد، بستر رانت و فساد را ایجاد میکند؛ به این صورت که در سایتی که راهاندازی شده، ورود عدهای سخت و ورود عدهای دیگر بسیار راحت است. همچنین قیمت برخی شرکتها به سختی بالا میرود و گاهی حتی بالا نمیرود، اما تعدادی از شرکتها بهراحتی قیمت محصولاتشان را افزایش میدهند؛ بهطور مثال تجهیزات و ماشینآلاتی که سال ۹۷ با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وارد شده و قیمت آن در نهایت ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان بوده است، اکنون دو میلیارد تومان قیمتگذاری کردهاند؛ یا کمباین برنج که با ارز دولتی ۷۰ میلیون تومان قیمت داشته و با اصرار از کشاورز میخواستند آن را بخرد، اکنون در سایت ۲۰۰ میلیون تومان قیمتگذاری شده است، اما در بخش تولیدات داخلی، مرکز توسعه میگوید تولیدکنندگان مواد اولیه را از بورس کالا با قیمت پایین خریداری کنند. درحالیکه سال ۹۸ ورق فولاد در بورس کالا کیلویی پنجهزار تومان بود، اما حالا به ۱۷ هزار تومان رسیده است؛ یا لاستیک که سال قبل ۲۰۰ هزار تومان بود، اما امسال در کارخانه ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد. اینها محدودیتهایی است که خرید را دشوار میکند. آیا مرکز توسعه مکانیزاسیون جهاد کشاورزی این افزایش قیمتها را نمیبیند؟
درحاضر مشکل اصلی سایت مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی چیست؟
مشکل اصلی غیرواقعی بودن قیمتهاست که بههمان ایجاد رانت بازمیگردد. مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی قیمت محصولات برخی شرکتها را ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش میدهد، درحالیکه مابقی شرکتها اجازه این کار را ندارند. چطور ممکن است دو شرکت که کالایی مشابه را تولید میکنند، قیمتهایشان این همه تفاوت داشته باشد؟ همچنین ورود و قیمتگذاری در این سایت سخت است. این درحالی است که باید بازار رقابتی باشد و کشاورز بتواند با تحقیق و متناسب با نیاز خود خرید کند، نه اینکه او را مجبور به خرید از شرکتهایی محدود و به سفارش کارشناسان مرکز توسعه مکانیزاسیون کنند. اکنون میبینیم که این فساد تا شهرستانها هم پیش رفته است و کارشناسان و مسئولان این سازمان، کشاورزان را مجبور میکنند تا از شرکتهایی خرید کنند که برای آنها سود دارد؛ در غیر اینصورت بهانه میآورند که امکان خرید وجود ندارد و کشاورز هم مجبور است به این کار تن بدهد.
تولیدات شرکت شما شامل چه محصولاتی است؟ آیا تاکنون به مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی درخواست افزایش قیمت دادهاید؟
خرمنکوبهای بوجاری، بوجارهای بذر، تریلر و آسیابهای پشت تراکتور، مخازن آب، سمپاش و مخازن کود مایع و تصفیه آب ازجمله تولیدات شرکت ماست، اما تاکنون نخواستهایم محصولات شرکت را در سایت مرکز توسعه مکانیزاسیون جهاد کشاورزی قرار دهیم، چراکه نمیخواهیم وارد سیاستهای این مرکز شویم. همچنین شرکت ما صادرکننده است؛ بهطوریکه امسال بیش از ۵/۲ میلیون دلار صادرات داشتیم و به همین دلیل به فروش داخلی نیازی نداریم.
در دوسال اخیر شاهد تورم در تمام بخشهای تولید بودهایم. در این مدت قیمت مواد اولیه ساخت ماشینآلات کشاورزی چه تغییراتی داشته است؟
طی دو سال اخیر با افزایش بیرویه قیمتها مواجه بودهایم؛ بهطور مثال در سال ۹۶ آهن را از مجتمع فولاد مبارکه کیلویی دوهزار تومان خریداری میکردیم و میتوانستیم پول آن را در چند مرحله پرداخت کنیم، اما از سال ۹۷ خرید فقط بهصورت نقدی انجام شده و هر بورسی هم که تشکیل میشد، ۱۰ تا ۴۰ درصد قیمتها افزایش مییافت. در سهماه اخیر نیز قیمتها دوبرابر شده است؛ بهطوریکه آهن از کیلویی ۱۰ هزار به ۱۷ هزار تومان و لاستیک از حلقهای ۵۰۰ هزار به ۵/۱ میلیون تومان افزایش یافته است. در این شرایط مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی میگویند تولیدکنندگان از کارخانه جنس بخرند نه از بازار. آنها توقع دارند هیچ افزایش قیمتی در محصول نهایی نداشته باشیم و تولیدکننده را مسبب افزایش قیمتها میدانند. این درحالی است که وزارت صمت، آهن و لاستیک را سهمیه بندی کرده و اجازه واردات بلبرینگ را هم نمیدهد. تا دوسال قبل پیچ و مهره، لاستیک و قطعات مورد نیاز خود را با چکهای مدتدار یکساله و حتی بیشتر خریداری میکردیم، اما الان باید پول نقد پرداخت کنیم و چند ماه بعد کالای مورد نیاز خود را تحویل بگیریم.
یکی از گلایههای کشاورزان این است که درصورت داشتن پول نقد باز هم نمیتوانند ادوات و تجهیزات کشاورزی را خریداری کنند و حتماً باید تسهیلات ۱۵ درصدی بانک کشاورزی را دریافت کنند. به نظر شما دلیل این کانالیزه کردن اعطای تسهیلات چیست؟ آیا تولید داخل پاسخگوی نیازها نیست؟
تولید داخلی ما بسیار زیاد است، اما مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی بنابر سلیقه و سیاست خود به برخی دستگاهها و ماشینآلات بهای بیشتری میدهد؛ بهطور مثال امسال میگوید به بعضی ادوات نیاز است و با چند کارخانه خاص برای فروش محصولاتشان که شاید تولید این کارخانهها هم کمتر از نیاز باشد، قرارداد میبندد و همین مسأله باعث ایجاد دلالبازی و بازار سیاه میشود.
به نظر شما راهحل برطرف شدن این معضلات چیست؟
آزادسازی فضای کسب و کار و ایجاد رقابت راهحل برطرف شدن این معضلات است و تا زمانی که قیمت کالای چند تولیدکننده محدود در سامانه بهروز باشد، این فساد وجود خواهد داشت، اما زمانیکه هر تولیدکنندهای که دارای گواهی تست و آزمون است، امکان خوداظهاری قیمت را داشته باشد، مشکل حل خواهد شد. اگر بازار رقابتی باشد، تولیدکننده سعی میکند محصول باکیفیت و با قیمت پایینتر تولید کند تا فروش بیشتری داشته باشد، اما مسئولان با نگاه به وام ۱۵ درصدی کشاورز را مجبور میکنند وارد چرخه آنها شود.
آیا مشکلات موجود و شائبههای فساد را که مطرح کردید، تاکنون به گوش مسئولان وزارت جهاد کشاورزی رساندهاید؟
بله، اما تاکنون در این خصوص اتفاقی نیفتاده است. چند سال قبل حتی نامهای درباره انحرافات موجود و ضرورت حذف بستر فساد ناشی از سیاستهای مرکز توسعه مکانیزاسیون جهاد کشاورزی به یکی از مقامات خارج از وزارت جهاد ارسال شد که نامه تحویل مرکز توسعه شد و چند روز بعد رئیس این مرکز با انتقاد از این موضوع در انجمن مسأله را مطرح کرد و شاکی شد که چرا علیه من نامه ارسال شده است. از این مسأله میتوان نتیجه گرفت مسئولان از مشکلات موجود اطلاع دارند، اما چشم خود را روی آن بستهاند.
در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.
باید خرید و فروش تجهیزات آزاد شود و مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی اجازه دهد هر دستگاهی که با استاندارد تولید میشود، براساس قیمت خوداظهاری کارخانه و رقابتی وارد سامانه شود؛ البته اکنون حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ شرکت در سامانه هستند، اما قیمتهای کالای بهروز شده فقط برای تعداد محدودی از شرکتها قابل استفاده است. بارها از مسئولان خواستهایم لیست دریافتکنندگان تسهیلات خرید ماشینآلات را اعلام کنند تا پیگیری شود که این تسهیلات برای خرید از چه شرکتهایی استفاده شده است، اما تاکنون اعلام نشده است، چراکه شاید از این تعداد شرکت، تعداد محدودی در جذب تسهیلات حضور داشته باشند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سبزینه، تاریخ انتشار: ۲۰ دی۱۳۹۹، کدخبر: sabzineh.org، ۹۱۱