شعار سال: نشست نقد و بررسی کتاب «شیر دارخوین» زندگی‌نامه شهید جواد دل‌آذر با حضور نویسنده اثر فاطمه دولتی، محمدعلی رکنی منتقد ادبی و جمعی از علاقه‌مندان به داستان و تاریخ شفاهی در محفل «نقد روایت» برگزار شد.

در ابتدای این نشست محمد غفاری به عنوان مجری کارشناس به معرفی کتاب پرداخت گفت: کتاب روایت داستانی خوبی دارد و علی‌رغم اینکه روایت‌هایی مستند و واقعی در آن روایت می‌شود، اما به حوزه داستان نزدیک‌تر است.

در ادامه فاطمه دولتی، نویسنده اثر به مراحل آماده‌سازی کتاب اشاره کرد و گفت: این کتاب زندگی‌نامه جواد دل‌آذر از شهدای شاخص قم است که نگارش آن دی‌ماه ۱۳۹۶ به من پیشنهاد شد. برای نگارش اثر، علاوه بر محتوا و گفتگو‌هایی که موجود بود، احتیاج به مصاحبه‌های تکمیلی داشتم. این پروسه ۸ تا ۹ ماه طول کشید و در این مدت با دوستان، همرزمان و خانواده ایشان گفتگو‌هایی داشتیم.

 

شهید دل‌آذر زندگی پرفراز و نشیب جذابی داشتند

نویسنده کتاب «شیر دارخوین» اضافه کرد: شهید دل‌آذر زندگی پرفراز و نشیب جذابی داشتند که منحصر به دوران دفاع مقدس نبود. کتاب پیش از انقلاب و با ورود ایشان به ارتش شروع می‌شود.

وی تصریح کرد: از مشکلات کار‌های دفاع مقدسی این است که دست و پای نویسنده بسته است. در رمان لطافت‌ها و شیطنت‌هایی وجود دارد که معمولاً خانواده و نزدیکان شهید نمی‌پسندند. روی شهید دل‌آذر هم حساسیت خاصی بود. به همین خاطر کار نوشته‌شده ۱۲ نوبت دورخوانی شد تا به این متن رسیدیم.

در بخش بعدی این نشست محمدعلی رکنی نویسنده و مدرس داستان‌نویسی تاکید کرد: باید درباره قهرمانان ما کتاب، مستند و فیلم خلق شود تا نه‌تن‌ها در یاد‌ها بمانند که ارزش کارهایش هم به نسل‌های بعد منتقل شود. نسل ما احتیاج به الگو‌های این‌چنینی دارد. شهید دل‌آذر ویژگی‌هایی فردی دارد. از جمله جسارت و شجاعت، که او را برای مخاطب جذاب می‌کند.

وی ادامه داد: ما در نوشتن داستان و رمان باید سراغ ریشه‌ها و سنت‎ها و قهرمانان خودمان برویم. اشخاصی که زندگی‌شان درام دارد و سوژه‌های مناسبی هستند برای نوشتن. ما تاریخ و عقبه‌ای داریم که درباره‌اش می‌توان نوشت. باید آسیب‌شناسی شود که چرا تا به حال آنقدر‌ها سراغ شخصیت‌هایمان نرفته‌ایم.

نویسنده رمان «سنگی که نیفتاد» یادآور شد: کار‌های اول در هر حوزه‌ای نواقصی دارد، اما به هر حال این کار‌ها مسیری برای کار‌های بعدی باز می‌کنند؛ مثل همین کار که اگرچه در ابتدای راه است، اما قدم موفقی است.

رکنی افزود: کتاب «شیر دارخُوین» ویژگی‌های خوبی دارد. مثلاً نویسنده در گلچین زندگی شهید دل‌آذر انتخاب‌های خوبی داشته‌است. این کتاب از پیش از سربازی تا شهادت جواد دل‌آذر را در برمی‌گیرد و با اتفاقاتی مانند قیام ۱۵ خرداد، وقایع انقلاب و جنگ هم‌زمان است. از آنجا که شهید دل‌آذر شخصیت پرشر و شوری دارد، اتفاقات زیادی اطرافش هست و زمینه‌های پرداخت زیادی دارد.

 

نویسنده ذهن داستانی خوبی دارد

این مدرس داستان‌نویسی در ادامه گفت: نکته خوب دیگر کتاب این است که نویسنده ذهن داستانی خوبی دارد. هر اتفاق روایت مستقلی دارد و هر خرده‌روایت در عین اینکه در خط سیری واحدی قرار می‌گیرد، استقلال روایت هم دارد.

وی به ایراد‌های کتاب پرداخت و بیان کرد: هرچند کتاب ایراداتی هم دارد. داستان جای تخیل است. جایی که باید بیافرینی و حتی شخصیت‌هایی را به ماجرا اضافه کنی. اما وقتی مثل این اثر خط روایتی دارید که ابتدا و انتها و اتفاقات مشخصی دارد، دست نویسنده بسته می‌شود.

این منتقد ادبی گفت: داستان باید چیزی بیشتر از روایت باشد. در یک اثر داستانی تخیل باید به پرواز درآید. برای اینکه به شخصیت اصلی نزدیک شویم، باید به درونش برویم و گاهی با تردید یا احساس‌هایی، چون حسادتی که بعداً باعث پشیمانی او می‌شود روبه‌رو شویم. این به باورپذیری و همذات‌پنداری توسط مخاطب کمک می‌کند. برای این کار باید تعصبات درباره شهیدان شکسته شود تا دست داستان‌نویس باز شود و بتواند حال و هوای اتفاقات و شخصیت را در اثرش دربیاورد.

رکنی در پایان یادآور تأکید کرد: با اینکه نویسنده اثر یک خانم هستند، اما فضا‌های مردانه جنگ و انقلاب و شخصیت مردی که در بستر اتفاقات بوده خوب در آمده ‎است. این نشان می‌دهد که ایشان بسیار به شخصیت شهید دل‌آذر نزدیک شده‌اند.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایبنا، تاریخ انتشار:۴ بهمن ۱۳۹۹، کدخبر:ibna.ir، ۳۰۱۶۷۵