وزیرخارجه پاکستان این هفته سفری به تهران داشت تا گامی مهم در تقویت روابط دو کشور بردارد. اسلام اباد بعد از روی کار آمدن عمران خان، تفاوتی عمده با گذشته خود داشته است و پاکستان حالا دوستی نزدیک برای ایران به حساب میآید. شاید به همین دلیل است که محمد جواد ظریف وزیرخارجه کشورمان ملاقات با همتای پاکستانی اش را عالی توصیف کرد.
شعار سال: شاه محمود قریشی، وزیرخارجه دولت عمران خان که پیش از سفر به تهران، از امارات دیدار کرده بود، با هدف تحکیم روابط دوجانبه و برداشتن گامهای هماهنگ برای توسعه مراودات مرزی به ایران آمد. در این سفر گذرگاه مرزی مشترک دو کشور افتتاح شد. عصر چهارشنبه وزیرخارجه کشورمان در توئیتی نوشت که در جریان دیدار با وزیر خارجه پاکستان توافق شده تا «همکاری دوجانبه و هماهنگی منطقهای در خصوص افغانستان، فلسطین و چندجانبهگرایی»، همچنین «مبارزه با تعصبات ضداسلامی» در بین دو کشور تقویت شود. این دو همچنین در دیدار با یکدیگر به گسترش مناسبات دو کشور بر اساس کمترین تاثیر از تحریمهای آمریکا تاکید کرده بودند.
قریشی در تهران به دنبال چیست؟
در حال حاضر دو مساله عمده ایران و پاکستان را به یکدیگر متصل میکند. نخستین موضوع، مرز مشترک میان دو کشور است که مشکلات زیادی دارد. به ویژه آنکه ناامنیهایی از سوی این مرز برای کشورمان ایجاد شده و کنترل آن از موارد با اهمیت برای دو کشور است که همکاریهای دو طرفه را میطلبد. در سالهای گذشته و به ویژه در سالهایی که پاکستان به غرب و عربستان نزدیکی بیشتری داشت، اسلام اباد علاقهای از خود برای حل معضلات مرزی با ایران نشان نمیداد. اما به نظر میرسد رویکرد عمران خان افزایش همکاریهای همه جانبه با ایران و نزدیکتر شدن روز افزون به تهران باشد. مساله مواد مخدر، اشرار و گروههای تندرو در مرزهای دو کشور امری دردسر ساز و نیازمند رسیدگی فوری است.
موضوع دیگری که میان تهران و اسلام آباد مشترک است، افغانستان است. این کشور بیشترین مرز را با ایران و پاکستان دارد و به همین دلیل سرنوشت آن برای دو طرف اهمیت زیادی پیدا میکند. تهران در طول سالهای اخیر طرفدار صلح و ثبات هر چه بیشتر در افغانستان بوده چرا که امنیت در این کشور به ویژه در مرزهای پهناوری که با ایران دارد، برای ما امری ضروری به حساب میآید. پاکستان، اما سیاستهای مختلفی را در بیست سال گذشته در مورد افغانستان نشان داده است. اما حالا دولت این کشور میخواهد که نقشی موقر در صلح ایفا کند.
امریکا گفته است که تا پایان تابستان نیروهای خود را از افغانستان بیرون میبرد و طالبان هم حاضر به صلح با دولت این کشور نیستند. انتظار میرود که روزهای حساسی پیش روی کابل باشد که نیازمند همکاری همسایگان مهم این کشور است. ایران و پاکستان به ضرورت این همکاریها اگاهند. همچنین مذاکراتی قرار است در استانبول شکل بگیرد که دو کشور مایلند با یکدیگر همکاری و رایزنیهایی داشته باشند.
چه چیزی ایران و پاکستان را به هم نزدیک میکند؟
تهران و اسلام اباد، در شرایط فعلی بیش از گذشته به یکدیگر نزدیک شده اند. عمران خان مایل است تا از نظر سیاسی نقش مهم تری را در مورد کشورهای همسایه بازی کند. به همین دلیل است که نام او به صورت مداوم به عنوان فردی که مایل به میانجیگری بین تهران و ریاض و تهران و واشنگتن است مطرح میشود. البته این تلاشها نتیجه ویژهای در برنداشته است. علاوه بر این قرار است که چند بازارچه مرزی در مرز دو کشور ایجاد شود. این موضوع میتواند به اقتصاد دو طرف کمک کرده و نقش مهمی در امنیت مرزها داشته باشد.
از سوی دیگر ایران مایل است تا روابط خود را با متحدان خود در شرق گسترش دهد. چرا که همکاریهای بیشتر با کشورهای متفاوت و متنوع میتواند به اقتصاد کشور کمک شایانی کرده و از میزان اسیب پذیری کشور در شرایط تحریم بکاهد. پاکستان به انرژی ایران نیازمند است و همچنین میتواند برای صادرات صنایع پتروشیمی گزینهای ایده ال باشد.
موضوع پادرمیانی هم مساله دیگری است که پاکستان هر چند تا کنون در آن موفق نبوده، اما همواره بر آن اصرار دارد. عمران خان و دولت او مایلند تا با حل شدن اختلافات بین ایران و عربستان، بتوانند منافع خود را در هر دو کشور پیش ببرد. او هم اکنون خود را در میانه یک دوگانگی میبیند و تصورش بر این است که با حل این مسائل میتواند بدون اینکه نیاز باشد تا یکی از دو کشور را انتخاب کند، با هر دو روابط خوبی داشته باشد.
در شرایط فعلی ایران تبدیل به قطبی برای سفرهای دیپلماتیک شده است. البته پاکستان در دوسال اخیر به صورت مداوم روابط خود را با تهران حفظ میکرد. اما در وضعیتی که به نظر میرسد احتمال بازگشت امریکا به برجام از هر زمان دیگری نزدیکتر است و تحریمها علیه ایران هم به پایان خود نزدیک شده، اسلام اباد مایل است تا روابط خود با کشور ما را از گذشته هم بیشتر کند. روابط دو کشور این روزها نزدیک و برادرانه به نظر میرسند و با ازاد شدن ایران از چنگ تحریم ها، ارتباطات اقتصادی میتواند به اوج خود برسد. به ویژه انگه کشورهای همسایه به این مساله واقفند که سیاست خارجی ایران در وضعیت فعلی و در آینده نزدیک شدن بیشتر به همسایگان و تقویت نگاه به شرق است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۹۵۹۵۶۳، www.khabaronline.ir