آب، مسئله ای نیست که متولی آن فقط وزارت نیرو باشد. نقش سازمان محیط زیست در خصوص آن بسیار برجسته است. بخش اعظم آب در حوزه کشاورزی و پس از آن صنعت مصرف شده و بخشی زیادی هم به صورت آب مجازی از کشور خارج می شود، پس وزارتخانه های جهاد کشاورزی و صمت هم مسئولند. هم اکنون بر سر مسئله آب های مرزی با کشورهای همسایه بسیاری مثل ترکیه و عراق و افغانستان، اختلاف داریم، پس نام وزارت خارجه هم در میان است و از آنجا که مسئله آب ظرفیت تبدیل شدن به یک بحران را دارد، پای وزارت کشور هم گیر است.
شعارسال: در تمامی سالهای گذشته، «آب» یک مسئله و بحران اساسی در کشور ما بوده است. تا چهارسال پیش، با مشکل خشکسالی تدریجی درگیر بودیم. بعد ناگهان به مدت سه سال با ترسالیهای سیل آسا دست به گریبان شدیم و اکنون هم با یک خشکسالی شدید.
هروقت به خشکسالی میرسیم همه از سدسازیها و طرحهای انتقال آب به شدت انتقاد میکنند و برعکس هروقت به سیلهای ویرانگر بر میخوریم پروژههای یاد شد را تحسین مینمایند. اینطور که پیداست تعادلی در کار نیست و در سالهای آینده هم گرفتار یکی از این دو وضعیت خواهیم بود. البته این یک پدیده که بر اثر گرمایش زمین ایجاد شده، جهانیست و هم اکنون که ما مجددا با خشکسالی درگیر شده ایم، بیشتر جهان درگیر سیلهای مخرب شده است.
سالهاست که کارشناسان جهانی از یک خشکسالی طولانی مدت و خانمان برانداز برای منطقه غرب آسیا سخن میگویند. پیشبینی شده است که «آب» مهمترین مسئله قرن آینده برای بشر باشد. آب هم مایه حیات و تداوم بقای یک تمدن است و هم موتور محرکه توسعه و پیشرفت. موضوع حیاتی است که کیان سرزمین و تمدن و سرنوشت نسلهای آینده به آن بستگی دارد. به همین جهت است که در سالهای اخیر درگیری بر سر آب بین کشورها به شدت افزایش یافته است. سدسازیهای غیرقانونی ترکیه بر روی دجله و فرات، بحرانهای عمیق زیست محیطی و اقتصادی برای ایران و عراق و سوریه بوجود آورده، سدسازی اتیوپی بر روی نیل، این کشور را با مصر و سودان تا آستانه جنگ پیش برده و آب دزدیهای اسراییل، مردم فلسطین و لبنان و اردن را به تنگ آورده است.
تا چهارسال پیش از این، کشور ما هرسال گرفتار درگیریهای منطقهای بر سر آب بود که در رأس آنها اعتراض و اعتصاب هرساله کشاورزان اصفهانی قرار داشت. بحرانهایی که هربار به بدترین شکل ممکن مدیریت میشدند. بعد که طی سه سال گرفتار سیلهای ویرانگر به خصوص در استانهای شمالی و غربی شدیم قضیه برعکس و مدیریت بحران سیل، مسئله شد. امسال هم که نور علی نور است. به نظر میرسد همانقدر که کژکاکردیهای اقتصادی، اقتصاد را به مسئله اول کشور تبدیل کرد، آب هم ظرفیت تبدیل شدن به دومین مسئله کشور را دارد.
آب، مسئلهای نیست که متولی آن فقط وزارت نیرو باشد. نقش سازمان محیط زیست در خصوص آن بسیار برجسته است. بخش اعظم آب در حوزه کشاورزی و پس از آن صنعت مصرف شده و بخشی زیادی هم به صورت آب مجازی از کشور خارج میشود، پس وزارتخانههای جهاد کشاورزی و صمت هم مسئولند. هم اکنون بر سر مسئله آبهای مرزی با کشورهای همسایه بسیاری مثل ترکیه و عراق و افغانستان، اختلاف داریم، پس نام وزارت خارجه هم در میان است و از آنجا که مسئله آب ظرفیت تبدیل شدن به یک بحران را دارد، پای وزارت کشور هم گیر است.
برخی از وزارتخانهها و سازمانهای یاد شده از سال ۱۳۷۹، ذیل شورایی با عنوان شورای عالی آب تحت مدیریت معاون اول رئیس جمهور گرد هم آمده اند تا مدیریت واحدی بر مسئله آب اعمال شود، ولی شرایط حاضر نشان میدهد که گویا شورای یاد شده چندان در مأموریت خود موفق عمل نکرده است. نه پیش بینی برای شرایط ترسالی و سیل داشته و نه آورده سالهای ترسالی را برای خشکسالیهای بعدی اندوخته کرده است.
صنایع آب بر همچنان در نقاط خشک و کم آب کشور سر بر میآوردند و معلوم نیست اعمال حاکمیت شورای یاد شده و متولیان مسئله آمایش سرزمین، چگونه انجام شده است؟! تولید و صادرات محصولات آب بر در حوزه کشاورزی یک مشکل دیگر است. اساساً معلوم نیست چگونه مدیریت واحدی در این سالها اعمال شده که دخل و خرج آب کشور با یکدیگر نمیخواند و بلندپروازیها در حوزه صنعت و کشاورزی با میزان بارشهای سالیانه بی تناسب است؟! در نهایت به نظر میرسد مسئله آب همانند مسئله اقتصاد به چیزی بیش از شورای عالی نیاز دارد.
شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری الف، تاریخ انتشار: ۲ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۴۰۰۰۵۰۱۰۰۱، alef.ir.