شعارسال: علی اصغر مونسان در روز‌های پایانی کار خود نقشه محدوده عرصه، حریم و ضوابط حفاظتی و معماری مربوط به محوطه ملی، فرهنگی و تاریخی جوبجی را ابلاغ کرد.

محوطه باستانی جوبجی را باستان شناسان در سال ۱۳۸۶ و به دنبال آغاز اجرایی کردن طرح کانال آب رسانی بدست آوردند، گنجینه‌ای بزرگ از یکی از پادشاهان عیلامی که کانال ۱۸۶ متری انتقال آب آن را نمایان کرد و به حضور باستان شناسان در جوبجی برای کاوش‌های گسترده‌ای منجر شد؛ کاوش‌هایی که بعضا هنوز ادامه دارد. اما نکته جالب توجه در این مسیر امضا‌های مسئولان شهری رامهرمز بود که اجازه دادند تا مسیر احداث جاده برای عبور ماشین‌های معدنکاران از حریم درجه یک و عرصه محوطه جوبجی بگذرد؛ هر چند این کار در آن زمان با اعتراض‌های گسترده فعالان میراثی متوقف شد. اما بعد از آن، لودر‌ها به مرور به عرصه جوبجی کوچ کردند، اقدامی که نه یک بار و دو بار، بلکه شاید به تعداد انگشتان یک دست در این محوطه باستانی رخ داد و هر بار بخشی از جوبجی را با آسیب‌های زیادی مواجه کرد.





در طول سال‌های قبل محوطه باستانی جوبجی و حتی آثار بدست آمده از دوره‌های عیلامی تا اشکانی به حال خود رها شده بودند و با مشکلات عدیده‌ای از کشت و زرع روی عرصه تا جاده کشی و حفاری‌های غیرمجاز دست و پنجه نرم می‌کردند؛ چه زمانی که آرمان شیشه گر، باستان شناس محوطه چند سال بعد از کشف محوطه و برای ادامه فعالیت‌های باستان شناسی به جوبجی رفت و جلو کانال آبی که از دل این محوطه مهم باستانی رد شده بود، گمانه زنی کرد، اما یک سال بعد درست در همان نقطه کشاورزان گندم کاشتند و چه همین چند سال گذشته که هر بار به بهانه‌ای جدید معدنکاران و کشاورزان بخش زیادی از جوبجی را تخریب کردند. چه زمانی که در بالادست سایت تاریخی جوبجی، معادن کوپال در تپه‌های ماهور برای مصالح ساختمان یا آسفالت قابل برداشت شد و چه زمانی که زمین‌های قرار گرفته در کنار محوطه باستانی جوبجی مسیر تردد کامیون‌های معدنکاران روستای جوبجی بود، مسیری که شورای تامین استان هم آن را تائید کرده بود.






شیشه گر نخستین قدم‌ها را برای عملیات گمانه زنی به منظور تعیین حریم محوطه باستانی جوبجی سال ۱۳۸۸ برمی دارد. اما بی توجهی به این اقدام مهم سرانجام باعث می‌شود تا وی در سال ۱۳۹۳ نسبت به این بی توجهی‌ها شکایت کند. او در آن زمان به رسانه‌ها می‌گوید: «من تعیین حریم کردم و نقشه و عکس و... را نیز در پرونده‌ای تکمیل شده ارائه کردم، اما اینکه حریم تصویب شده یا نه شنیده‌ها حاکی از آن است که در سازمان مرکزی میراث فرهنگی این اتفاق نیفتاده است، به عبارتی این حریم فقط در استان خوزستان مصوب شد.»

او همان زمان تاکید می‌کند: «هرچند برنامه تعیین عرصه و حریم انجام شد، اما تصویب و ابلاغ نشدن آن عملاً به معنای تهدید عرصه باستانی محوطه است.»

از سوی دیگر با هربار تعرض ماشین‌های معدنکاران تنها کاری که از دست فعالان و کارشناسان مدنی و فرهنگی برمی آمد هشدار و تذکر به مسئولان میراثی و شهری بود تا شاید راهگشایی برای جلوگیری از این تعرض‌ها باشد؛ از درخواست علی اصغر نوروزی - دانش آموخته دکتری باستان شناسی و عضو هیئت علمی پژوهشکده باستان شناسی - برای ایجاد «سازمان باستان شناسی» که بدنبال اتفاقات رخ داده در محوطه‌های باستانی مختلف کشور از جمله جوبجی و چگاسفلی پیش آمده بود گرفته تا نامه «جامعه باستان شناسی کشور» که مصرانه خواهان رسیدگی به شرایط نامناسب میراث فرهنگی کشور بود و نمونه تلخ آن را وضعیت محوطه‌های باستانی مانند چگاسفلی، جوبجی، شوش، فیروزآباد، طاق بستان و ایوان مدائن می‌دانست.

سرانجام محوطه باستانی جوبجی روی خوشی دید. علی اصغر مونسان در نامه‌ای که مهر دبیرخانه وزارتخانه میراث فرهنگی را دارد، خطاب به سلیمانی دشتکی – استاندار خوزستان – اعلام کرد: «در اجرای بند ۱۲ از ماده ۳ «قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور» مصوب ۱۳۶۷ و مواد مربوطه از «قانون راجع به حفظ آثار ملی» مصوب ۱۳۰۹ و نظام نامه اجرایی آن، نقشه محدوده عرصه، حریم و ضوابط حفاظتی و معماری مربوط به اثر ملی فرهنگی، تاریخی محوطه جوبجی واقع در شهرستان رامهرمز که به شماره ۲۳۰۵۲ مورخ دوم مرداد ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، ابلاغ می‌شود.

محدوده حریم اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت این وزارت است و هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم و تخلف از ضوابط حفاظتی مقرر، برابر مواد ۵۵۸ لغایت ۵۶۹ از کتاب قانون مجازات اسلامی «تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده» جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد.


شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از همگردی، تاریخ انتشار: ۲۳ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۴۷۷۳۴، hamgardi.com.