شعارسال: در تعریف تراریخته به محصولاتی گفته می شود که به روش مهندسی ژنتیک تحت دستکاری ژنتیکی قرارمی گیرند. این فن آوری محصول مهندسی ژنتیک بعنوان یکی از شاخه‌های زیست فن آوری می‎باشد و امروزه از فن آوری‌های نوین بسیار مهم و موثر در تولید دارو، واکسن، محصولات غذایی و غیره محسوب می‌شود، که البته ویژگی‌های هر حوزه بسیار متفاوت است.پس از انقلاب ژنتیکی و جهش گسترده علم در حوزه زیست فناوری دانشمندان دریافتند که از طریق تغییر و دستکاری در ژن های موجودات زنده می شود برخی صفات مطلوب را پرورش و برخی صفات نامطلوب را خذف کرد. این کار از طریق کنترل ژن های موجودات زنده انجام می گیرد.بطور مثال در گذشته برای تولید هورمون انسولین در درمان بیماران دیابتی،می بایست آن را از غده هیپوفیز گاوهای کشتار شده اخذ کرد اما امروزه به کمک مهندسی ژنتیک ، ژن های تولید کننده انسولین به درون برخی باکتری ها منتقل می شود و انسولین توسط باکتری در اختیار انسان قرار می گیرد.پس این باکتری یک موجود تراریخته محسوب می شود.

*تفاوت تراریخته با اصلاح نژاد یا اصلاح ژنتیکی چیست؟

باید توجه داشت که در بحث اصلاح نژاد ژن ها از موجودات هم خانواده و هم نوع حذف یا اصلاح می شوند که اغلب این اصلاح در پروسه زمانی طولانی و از طریق روش های آمیزشی صورت می گیرد درحالیکه در بحث تراریخه ما با انواع مختلفی از جانداران مواجهیم و تبادل ژن منجر به تولید یک نوع جدید و در واقع یک موجود جدید میشود .

در اصلاح نژاد بطور مثال سعی میشود تا گاوهای با بازده تولید شیر بالا با هم آمیزش داشته باشند تا به مرور زمان ژن های نامطلوب حذف و بازده تولید شیر بالا برود .

پس اینجا فقط بحث گاو مطرح است و موجود دیگری درکار نیست .اما در مقوله تراریخته بطور مثال ژن موجود در یک باکتری به یک گیاه منتقل میشود . مثلا ژن مقاومت به سرما از موجودی که به سرما مقاوم است به گیاه منتقل شده تا مقاومت آن به سرما بالا برود و یا ژن تولید کننده سم آفت کش به گیاه منتقل شده تا دیگر نیازی به استفاده از سموم نباشد.

بیشترین محصولات تراریخته تجاری شده شامل ذرت، کلزا، سویا (به منظور تهیه روغن وکنجاله) و پنبه می‌باشد که مصرف آنها در کشورهای مختلف جهان در سال های اخیر بسیار متداول شده است.

مصرف اینگونه محصولات هم طرفداران زیادی دارد و هم مخالفان زیاد که هر کدام برای نظر خود دلایل خاص خود را دارند.

از صفات مطلوبی که اغلب مورد توجه تولید کنندگان محصولات دستکاری شده ژنتیکی است و اغلب به آن اشاره می کنند ، می توان به ارزانی ،سهولت در تهیه و تولید آنها، در دسترس بودن این محصولات و پیشروی با علم روز دنیا را نام برد.

از طرفی مخالفان تولید و مصرف اینگونه محصولات از خطرات احتمالی این محصولات برای سلامتی مردم واهمه دارند.بطور مثال برخی مخالفان بر این باور هستند که تکنولوژی تراریخته تنوع زیستی را از بین خواهد برد و از طرفی می تواند به ابزاری برای تهدیدات اگروتروریسم(تروریسم درحوزه ی کشاورزی) و بیوریسم(انتشار عمدی میکروارگانیسم) تبدیل شود. بطور کلی هنوز هیچکدام از طرفین نتوانسته اند ادعای خود را بطور علمی به اثبات برسانند .

اتحادیه اروپا در سال 1382 قانون بر چسب گذاری محصولات دستکاری شده ژنتیکی را تصویب و اجرایی کرده است .در حال حاضر در کشور ما این محصولات در بازار در دسترس مردم است و آنچه مسلم است این است که تولید کنندگان یا وارد کنندگان این محصولات باید با نصب برچسب بر محصول تولیدی خود تراریخته یا ارگانیک بودن آنرا اعلام کنند تا مردم حق انتخاب داشته باشند.

کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی،اخیرا در مصوبه‌ای تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته را ممنوع کرد .درحال حاضر مسئولین کشور در وزارت جهاد کشاورزی،بهداشت و درمان،سازمان حفاظت محیط زیست و کمیسیون کشاورزی مجلس در حال بررسی و تحقیق درباره مضرات و یا فواید این محصولات هستند که همین موضوع بحث تراریخته را به یکی از مباحث مهم و چالش برانگیز درکشور تبدیل کرده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت لالی نیوز، تاریخ انتشار: 15شهریور1395، کدخبر: 4043: www.lalinews.ir