شعار سال: شوربختانه دولت روحانی و تیم مذاکره کننده پیشین، علی رغم حمایت‌های قاطع و موثر رهبر معظم انقلاب، بسیاری از خطوط راهنما و رهنمود‌های ایشان در مذاکرات و توافق برجام در سال ۱۳۹۴ را نادیده گرفتند و همین مسئله منجر به آن چیزی شد که رهبر انقلاب از آن تحت عنوان «خسارت محض» یاد کردند.

مهمترین فرمایشات و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در خصوص قضایای برجام نامه‌ای است که ایشان در روز ۲۹ مهر ۱۳۹۴ به آقای حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت و رئیس شورای عالی امنیت ملی نوشتند و دستورات مهمی را درخصوص رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور صادر کردند و با برشمردن تأکیدات و الزامات ۹ گانه در اجرای برجام، مصوبه جلسه مورخ ۱۹ مرداد ۱۳۹۴ شورای عالی امنیت ملی را با رعایت این موارد و الزامات تایید کردند.

بررسی دقیق سخنرانی‌های مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که ایشان پیش از مذاکرات و توافق هسته‌ای با درایت مثال زدنی خود به حربه‌های آمریکایی‌ها آگاه بودند و در این زمینه هشدار می‌دادند. کما اینکه ایشان در اولین روز سال ۱۳۹۴ در حرم مطهر رضوی فرمودند: «آمریکایی‌ها تکرار میکنند که ایران بایستی در تصمیم‌هایی که میگیرد و چیز‌هایی که قبول میکند، بازگشت‌ناپذیری‌ای وجود داشته باشد؛ این را ما قبول نداریم. اگرچنانچه طرف مقابل میتواند به هر بهانه‌ای باز هم تحریم‌ها را علیه ملّت ایران برقرار کند، هیچ وجهی ندارد که هیئت مذاکره کننده‌ی ما بپذیرد و کاری انجام بدهد که این کار برگشت‌ناپذیر است؛ به‌هیچ‌وجه؛ این یک صنعت مردمی است، یک صنعت بومی است، متعلّق به مردم است، دانش آن و فنّاوری آن مال مردم است، باید پیش برود؛ این پیشرفت جزء ذات هر صنعت و فنّاوری است.»

سخنان و تذاکراتی که از سوی دولتمردان وقت و تیم مذاکره کننده جدی گرفته نشد و منجر به بدعهدی غربی‌ها و وارد شدن خسارات زیاد به کشور در چند سال گذشته شده است. هرچند گذشته درس و عبرت است، اما چندان نمی‌خواهیم به سال‌های گذشته برگردیم که حرف بسیار است. اما با بازخوانی بیانات رهبر معظم انقلاب چند توصیه به تیم مذاکره کننده فعلی داریم:

نخست: در مذاکره با غربی ها، اصل بر بی اعتمادی باشد: در همین رابطه رهبر معظم انقلاب در آخرین دیدار با رئیس جمهور و دولت قبل اظهار داشت: «دیگران باید از تجربه‌های شما (دولت آقای روحانی) استفاده کنند. خب حالا یک تجربه را من بخصوص یادداشت کرده‌ام، حرفی است که من مکرّر [در گفتگو]با شما‌ها و با مردم تکرار کرده‌ام، حالا هم همان حرف را تکرار میکنم؛ این تجربه عبارت است از بی‌اعتمادی به غرب؛ آیندگان باید از این تجربه استفاده کنند. در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمیدهد؛ به ما کمک نمیکنند و هر جا بتوانند ضربه میزنند؛ آنجایی که ضربه نمیزنند، آنجایی است که امکانش را ندارند؛ هر جا امکان داشته‌اند ضربه زده‌اند؛ این تجربه‌ی بسیار مهمّی است. مطلقاً نبایستی برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب موکول کرد و منوط کرد،، چون قطعاً شکست میخورَد، قطعاً ضربه میخورَد. شما‌ها هم هر جایی که کارهایتان را منوط کردید به [همراهی]غرب، ناموّفق ماندید؛ هر جایی که بدون اعتماد به غرب، خودتان قد عَلَم کردید و حرکت کردید موفّق شدید. نگاه کنید کار را؛ کارکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم این جوری است».

دوم: ضرورت حفظ توان و برنامه هسته ای: غربی‌ها و به ویژه آمریکا در دو دهه گذشته تلاش گسترده‌ای برای از بین بردن توان هسته‌ای ایران به خرج داده اند. یکی از مواردی که آن‌ها در برجام دنبال می‌کردند همین هدف بود که با توان متخصصان هسته‌ای کشور از آن جلوگیری شد. حفظ توانمندی هسته‌ای مهم‌ترین تضمینی هست که در صورت توافق می‌توان به آن تکیه کرد. در واقع، می‌توان آن را تضمین ذاتی اجرای هر توافق جدیدی دانست که غربی‌ها را وادار به انجام تعهداتشان خواهد کرد. در همین رابطه نیز رهبر معظم انقلاب فرموده اند: «من یک خواسته از مسئولین داشته‌ام که این را به آن‌ها عرض کردم، گفتم و روی آن‌ها اصرار دارم. یکی این مسئله است که بدانند دستاورد کنونی هسته‌ای ما چیز باارزشی است؛ این را بدانند؛ به چشم کم‌ارزش و چیز سبک به آن نگاه نکنند؛ چیز با ارزشی است. صنعت هسته‌ای برای یک کشور، یک ضرورت است.»

سوم: عدم مذاکره فرابرجامی: نکته مهم و راهبردی دیگر که تیم مذاکره کننده فعلی باید بدان توجه جدی داشته باشد، مذاکره نکردن پیرامون مسائل فرابرجامی از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای است. مسئله‌ای که البته از سوی مذاکره کنندگان فعلی مورد توجه قرار گرفته و به نظر می‌رسد جای نگرانی در این رابطه وجود ندارد. این مسئله‌ای بوده که رهبر معظم انقلاب نیز بار‌ها متذکر شده اند.

چهارم: رفع همه تحریم ها: رفع همه تحریم‌ها نیز از جمله موارد بسیار مهمی است که رهبر معظم انقلاب نیز بار‌ها بر آن تاکید داشته اند و در بند اول الزامات ۹ گانه رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به روحانی نیز بر این امر تاکید جدی شده بود. اینکه اساسا پذیرش مذاکرات از سوی ایران با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است.

پنجم: تضمین ها: موضوع محوری دیگر تضمین آمریکا و غرب به اجرای تعهدات و عدم خروج از توافق است. کما اینکه در بند اول الزامات ۹ گانه رهبر معظم انقلاب خطاب به دولت روحانی آمده بود: «لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرف‌های مقابل، تدارک شود که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریم‌ها است. در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریم‌ها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است». هم اکنون مسئله تضمین‌های غرب به ایران از جمله مسائل مهم مورد اختلاف در مذاکرات است که لازم است تیم مذاکره کننده ایران روی آن پافشاری کند.

به صورت کلی، کلام و خطوط راهنمای مقام معظم رهبری پیرامون مذاکرات هسته‌ای و هرگونه توافق احتمالی مشخص است که برای تمامی دولت‌ها یکی است و عدول از آن به مانند گذشته قطعا خسارات زیادی را به بار خواهد آورد؛ بنابراین بر تیم مذاکره کننده فعلی واجب است که در بند بند توافق احتمالی بیانات رهبری معظم انقلاب را نصب العین قرار دهند.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از جامعه خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۰۰۱۲۰۹۰۲۹، www.alef.ir