شعار سال: دکتر علی اصغر زرگر در پاسخ به این سوال که با توجه به اتفاقات ۱۴۰۰ و تحولات فضای بین الملل در سال پیش رو شاهد چه تغییراتی در سطح بین الملل خواهیم بود؟ اظهار داشت: در فضای بعد از جنگ جهانی دوم قدرت‌های بزرگ دور هم جمع شدند و سیستمی بین المللی ایجاد شد که غربی و آمریکایی است و سازمان ملل متحد دارای مجمع و برنامه است. پنج قدرت هسته‌ای جهان که دارای سلاح هسته‌ای هستند سعی کردند این نظم را حفظ کنند. منشور سازمان ملل بر این بود که صلح را در جهان حفظ کنند، اما تنها در یکی دو سال دنیا جنگی نداشت و جنگ‌های مختلفی بین کشور‌ها در مناطق وجود داشته و دارد. فروپاشی شوروی سابق به عنوان قدرتی که در مقابل غرب قرار داشت نظام دو قطبی جهان را متلاشی کرد. پیمان نظامی ورشو که در مقابل ناتو قرار داشت بی اعتبار شد و بسیاری از کشور‌های عضو در پیمان ورشو به ناتو پیوستند.

در سال‌های آتی قدرت‌هایی مثل هند و برزیل نیز به عنوان قطب‌های اقتصادی یا نظامی دنیا معرفی می‌شوند

وی افزود: آمریکایی‌ها طی چندین سال فکر می‌کردند می‌توانند کلانتر دنیا باشند و این نظم را به تنهایی حفظ کنند و بر آن مسلط باشند. اما چین به عنوان قدرت دوم دنیا سربرآورده است. به نظر می‌رسد در سال‌های آتی قدرت‌هایی مثل هند و برزیل نیز پیشرفت کنند و به عنوان قطب‌های اقتصادی یا نظامی دنیا معرفی شوند.
در هفته‌های اخیر روسیه وقتی حس کرد ناتو در حال پیشروی به سمت مرز‌های این کشور است سعی کرد عکس العملی نسبت به این وضعیت نشان دهد. بعد از مدت‌ها هشدار و پیام و … این عکس العمل در حمله به اوکراین سر باز زد و روسیه سعی کرد با نشان دادن قدرت نظامی خود این کشور را همچنان جزو قدرت‌های برتر و فاتح در دنیا نشان دهد.

آمریکا قصد طولانی کردن بحران اوکراین را دارد

زرگر تصریح کرد: بنابراین پیش بینی می‌کنیم که در سال ۱۴۰۱ در دنیا چه تحولات خاصی بوجود بیاید. با نظر می‌رسد آمریکا قصد طولانی کردن این بحران را دارد و برای اوکراین کمک‌های نظامی ارسال می‌کند تا این کشور بتواند در مقابل روسیه مقاومت کند. اگر زمانی روسیه بتواند بر اوکراین مسلط شود به نظر می‌رسد جنگ‌های چریکی و مقاومت دربرابر روس‌ها در برخی شهر‌های اوکراین ادامه خواهد داشت. در مجموع سیاست غرب درگیر کردن روسیه است تا همانطور که در افغانستان این کشور را زمین‌گیر کرده بودند در اوکراین نیر با تحمیل هزینه‌های فراوان به روسیه نیرو‌های نظامی این کشور را تضعیف کنند و اجازه ندهند که روسیه به عنوان ابرقدرتی دیگر سر در بیاورد و جلوی پیشرفت اقتصادی روسیه را بگیرند.

بحران اوکراین درسی برای اروپایی‌ها شد تا بتوانند منابع انرژی خود را گسترش دهند

این استاد دانشگاه با بیان اینکه روس‌ها مدت‌ها بود که سعی می‌کردند از طریق صادرات نفت و گاز گلوگاه تامین انرژی غرب را در اختیار بگیرند و غرب را وابسته به روسیه کنند گفت: مثلا بخش‌هایی از اروپا از جمله آلمان و چکسلواکی وابسته به انرژی روسیه هستند. این بحران درسی برای اروپایی‌ها شد تا بتوانند منابع انرژی خود را گسترش دهند. زمانی سویسی‌ها به ایران پیشنهاد کردند که با بیست میلیارد دلار سرمایه گذاری لوله گازی از ایران به اروپا کشیده شود. ایران دومین دارنده منابع گازی دنیا است یا امارات یا قطر از طریق مسیر ایران و عراق گاز به اروپا صادر کنند.

جنگ‌ها ناخواسته شروع می‌شوند

این احتمال وجود دارد که با اشتباهی محاسباتی به یکباره جرقه جنگی فراگیر زده شود

وی افزود: چنین تغییراتی از سال آینده ایجاد می‌شود و به نظر من اروپا از این قضیه کاملا درس گرفت. با اینکه جنگ جهانی سوم در افق نیست، اما می‌دانیم که جنگ‌ها ناخواسته شروع می‌شوند. بخصوص اگر در حوزه کشورهایی، چون روسیه باشد که تصمیمات توسط یک نفر گرفته می‌شود و چنین کشور‌هایی در رواقع به درون جنگ سر می‌خورند و کم کم شروع می‌شود، اما پایان جنگ دست خود آن‌ها نیست بنابراین این احتمال وجود دارد که با اشتباهی محاسباتی به یکباره جرقه جنگی فراگیر زده شود. آقای مکرون در سخنرانی اخیر خود اعلام کرد کشور‌های اروپاییباید در حوزه تسلیحات دفاعی خود سرمایه گذاری فراوانی داشته باشند تا در جنگی فراگیر از خود دفاع کنند.

اولین ضربه هر گونه جنگ زمینی فراگیر در اروپا خواهد بود

زرگر در مورد اینکه آیا اروپا در حوزه نظامی و در جنگ آسیب پذیر است؟ اظهار داشت: کاملا و اگر جنگی نظامی در زمین اروپا بین اروپا و روسیه ایجاد شود خواه ناخواه اروپا درگیر می‌شود. کانادا و آمریکا و بسیاری از کشور‌های ناتو در دوردست قرار دارند و کشور‌های هم مرز با روسیه و کشور‌های نزدیک از جمله لهستان و آلمان و فرانسه در خطر هستند. از این رو اولین ضربه هر گونه جنگ زمینی فراگیر در اروپا خواهد بود. با توجه به مسلط بودن این کشور‌ها به سلاح‌های هسته‌ای این گمان می‌رود که برای جلوگیری از تخریب بیشتر قدرت‌ها از سلاح هسته‌ای استفاده کنند. به دلیل هجمه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای بسیاری از مردم آمریکا به داروخانه‌ها هجوم برده اند تا قرص‌های ید دار و ضد تشعشع بخرند، این بسیار جالب است. پوتین نیز در صحبت‌های خود گفته بود که هر گونه درگیری ناتو می‌تواند به جنگ جهانی سوم و به کار بردن سلاح‌های هسته‌ای منجر شود.

در سال ۱۴۰۱ نظام جهان به سمت چند قطبی پیش می‌رود

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته به نظر نمی‌رسد رهبران این کشور‌ها تا این حد کم فکر باشند. قبلا چنین سیاست‌هایی داشتند و زیردریایی هایشان در اعماق دریا‌ها همدیگر را تعقیب می‌کردند و گفته می‌شد در جنگ هسته‌ای هر کسی اولین ضربه را بزند برنده است. چنین استراتژی‌هایی پیشتر نیز وجود داشت. به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۱ نظام جهان به سمت چند قطبی پیش برود یعنی کشور‌های دیگری از جمله چین خواه ناخواه به قدرت هسته‌ای بزرگی تبدیل خواهند شد و به نظر نمی‌رسد دنیا بتوانند تنها با یک قدرت، چون آمریکا به عنوان کلانتر دنیا اداره شود و آمریکا به تنهایی نمی‌تواند حافظ سلاح و امنیت در دنیا باشد. در دنیایی که آنارشی است و تابع نظم و قانون نیست بلکه تابع قدرت محض است وقتی دیپلماسی به نتیجه نمی‌رسد به حملات نظامی متوسل می‌شوند و می‌خواهند آتش جنگ‌ها را شعله ور کنند و این خطرناک خواهد بود و می‌تواند با یک اشتباه محاسباتی و به جرقه‌ای طرفین وارد جنگی بی بازگشت شوند وه دیگر پایان آن دست آن‌ها نیست.

بهترین سیاست برای ایران نه شرقی و نه غربی است

وی تصریح کرد: در چنین فضایی بهترین سیاست برای ایران نه شرقی و نه غربی است. رئیس جمهور در هفته‌های گذشته چند بار به این نکته اشاره کرد. به نظر می‌رسد دولت سیزدهم متوجه شده است که نمی‌تواند به یک قدرت متکی باشد. یک قدرت محدودیت‌های خود را دارد و وقتی یک قدرت بخواهد به ابزار دیپلماسی متوسل شود نیز گاهی منافع دوستان خود را وجه المصالحه قرار می‌دهد و صرفا از کارت متحدین و دوستان خود به نفع خودشان استفاده می‌کنند. اینجاست که به نظر می‌رسد چنین فهم و درکی در ایران ایجاد شده و از طرف دنیای مجازی و مقالات تاریخ به دولت یادآوری می‌شود که روسیه در زمانی قبلتر نیز این کار‌ها را تکرار کرده بود.

برجام خواه ناخواه امضا می‌شود

وی ادامه داد: روسیه در جنگ جهانی دوم نیر تا حدودی این سیاست‌ها را داشت در زمان شاه سابق ایران اجازه نداشت پایگاه نظامی آمریکایی داشته باشد. ایران رسما به روسیه اعلام کرده بود که هیچگاه پایگاه نظامی آمریکایی در داخل کشور نخواهد داشت. ما مثل آلمان و ژاپن و ترکیه نبودیم. با وجود اینکه ایران متحد آمریکایی‌ها بود، اما در عین حال ایران یک مرکز نظامی آمریکایی نداشت و این با تحمیل و فشار روس‌ها بود. در چنین وضعیتی این باید همچنان سیاست نه شرقی نه غربی را ادامه بدهد و بازیگری مستقل در صحنه بین الملل باشد تا همواره پیگیری مستقل داشته باشد و فعالانه در نظام بین الملل حضور داشته باشد و اجازه ندهد منافعش وجه المصالحه کشور دیگری باشد. نظر من بر این است که برجام خواه ناخواه امضا می‌شود. روس‌ها اعلام کردند تضمین‌های مورد نظر خود را از آمریکایی‌ها گرفتیم. در آمریکا آقای بایدن تلاش بسیاری می‌کند تابه شکل سر بسته منافع آمریکا را در امضای برجام نشان دهد. ایران نیز به دنبال خروج سپاه از تحریم و گرفتن تضمین از آمریکا است و این‌ها با کمک اروپایی‌ها قابل حل است. اگرچه امضای برجام نمی‌تواند تاثیر آنی بر اقتصاد کشور داشته باشد، ولی می‌تواند به طور کلی به نفع ایران باشد. امیدواری بود که امضای برجام در سال ۱۴۰۰ باشد، ولی در ۱۴۰۱ محقق خواهد شد.



شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از شفقنا، تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۴۰۱، کد خبر: ۱۳۴۱۰۲۳، fa.shafaqna.com