شعارسال: در این جوابیه آمده: مقایسه آمار تجارت سال ۱۴۰۱ با سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که صادرات به لحاظ وزنی و ارزشی به ترتیب ٩.٨ و ٣.٢درصد کاهش و در مقابل، واردات به لحاظ وزنی ٥.١٧ درصد کاهش و از نظر ارزشی ٤٥.٧ درصد افزایش یافته است. مقایسه تراز تجاری بخش کشاورزی در سال ۱۴۰۱ با سال ۱۴۰۰ گویای این واقعیت است که تراز تجاری بخش کشاورزی از لحاظ وزنی ٨.٢٠ درصد بهبود پیدا کرده است. در صورتی که از لحاظ ارزشی ٩،١١ درصد کاهش یافته است.

در این خصوص باید به چند نکته مهم توجه داشت:

کاهش صادرات در سال ۱۴۰۱ را می‌توان تحت تأثیر عواملی، چون کاهش عرضه برخی اقلام مهم صادراتی، چون پسته ناشی از شرایط اقلیمی (مقدار صادرات پسته در سال ۱۴۰۱ به میزان ۵۸ درصد و ارزش آن ۵۷ درصد کاهش یافته است (عدم افزایش قیمت جهانی برای کالا‌های صادراتی ایران، اعمال محدودیت‌های مقطعی در داخل کشور برای برخی کالا‌های صادراتی و اعمال محدودیت‌های تجاری توسط برخی شرکای تجاری از جمله عراق دانست.

اغلب کالا‌های وارداتی کشاورزی ایران، کالا‌های اساسی و یا نهاده‌های مورد استفاده در فرآیند تولید محصولات نهایی اساسی هستند. گندم، برنج، شکر، روغن خوراکی، دانه سویا، ذر، جو و کنجاله سویا کالا‌های مهم وارداتی طی دوره ۱۴۰۱-۱۳۹۴ بوده اند که با توجه به شرایط اقلیمی و نوسان در تولید برخی از اقلام مذکور، مجموع مقدار واردات این کالا‌ها از ٩.١٦ میلیون تن در سال ۱۳۹۴ به ٣.٢٣ میلیون تن در سال ۱۴۰۱ رسیده است. سهم مجموع این کالا‌ها دردوره مذکور فقط در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ کمتر از ۹۰ درصد و در بقیه سال‌ها بیش از ۹۰ درصد بوده که در سال۱۴۰۱ به بیش از ۹۲ درصد بالغ شده است.

ارزش واردات هشت قلم کالای مذکور در سال ۱۳۹۴، ٩٨.٥ میلیارد دلار بوده است که در سال ۱۴۰۱ به ٤٦.١٤میلیارد دلار رسیده است. کمترین سهم این کالا‌ها در ارزش واردات بخش کشاورزی ٩.٥٩ درصد بوده که در سال۱۳۹۶ رقم خورده است. بیشترین سهم نیز در سال ۱۴۰۰ و بیش از ۸۰ درصد بوده است.

قیمت‌های جهانی کالا‌های اساسی و نهاده‌های وارداتی ایران در سال ۱۴۰۰، روند صعودی داشته و با شروع جنگ اوکراین، این روند تشدید شد که در نیمه اول سال ۱۴۰۱ نیز تداوم داشت؛ لذا کاهش محسوس ٥.١٧ درصدی واردات بخش کشاورزی نیز نتوانست سهم قابل توجه افزایش قیمت‌های کالا‌های وارداتی ایران در تضعیت تراز تجاری بخش را پوشش دهد.

بر اساس شاخص قیمت غذا فائو، در سال ۲۰۲۲ شاخص قیمت غذا، غلات و سبزیجات روغنی در بالاترین سطح خود در ده سال اخیر قرار داشته اند. در سال ۲۰۲۲، بیشترین رشد قیمت مربوط به گروه غلات بوده که سهم عمده‌ای از واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شود.

شرایط خاص بازار‌های جهانی ایجاب می‌کرد که به منظور تکمیل ذخایر استراتژیک، تأمین امنیت غذایی وثبات بازار داخلی، محصولات و نهاده‌های موردنیاز به اندازه کافی واردکشور شود. بر این اساس، می‌توان گفت که افزایش ارزش واردات و در نتیجه، منفی شدن تراز تجاری کشور تا حد زیادی اجتناب ناپذیر بوده و عامل عمده مؤثر در این زمینه رویداد‌های بازار جهانی محصولات و نهاده‌های کشاورزی بوده است.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت دولت، تاریخ انتشار: 3خرداد1402،کدخبر: 413224، dolat.ir