شعار سال: ضرورت سادهسازی و خبریسازی مقالات علمیمقالات علمی گاه دارای مطالب و مباحث پیچیده و تخصصی هستند که به منظور ارتقای دانش و پژوهش در حوزههای خاص علمی تولید میشوند. این مقالات اغلب شامل اصطلاحات، توضیحات و تحلیلهای فنی و نظری جامعی درباره موضوعات خاصی هستند و از روشهای پژوهشی پیچیده استفاده میکنند. به عبارت دیگر، مقالات علمی ابزارهای تخصصی و فنی برای ارتباط میان پژوهشگران و انتقال دانش به افراد دارای تخصص در همان حوزه هستند یعنی اگر کسی آن رشته علمی مورد نظر را نخوانده باشد احتمال اینکه مفاهیم و اصطلاحات تخصصی آن مقاله را متوجه نشود بسیار زیاد است. حدود ۱۰۰ رشته در علوم انسانی وجود دارد و تعداد رشتهها با حساب رشتههای فنی و پزشکی و ... بسیار زیاد میشود یعنی حتی تحصیلکردگان یک رشته نیز نیاز به ساده سازی و خبری سازی مقالات علمی دیگر رشتهها دارند.
به طور کلی باید گفت که مقالات علمی برای مخاطبان عمومی و افرادی که تخصص علمی خاصی ندارند و افرادی که رشتهای غیر از رشته مقاله نگارششده خواندهاند، به سادگی قابل فهم نیستند. به همین دلیل، سادهسازی و خبریسازی این مقالات توسط خبرگزاریها و رسانههای علمی برای تبدیل آنها به محتوایی قابل درک برای مخاطبان عامه و افزایش دسترسی به دانش علمی، ضرورت دارد.
چرا خبرگزاریها و رسانههای خبری؟
خبرگزاریها و رسانههای خبری به دلیل اینکه زبان عموم مردم را به خوبی میدانند و توانایی ارائه یک مطلب به عموم مردم را به گونهای همه فهم دارند و سالهای طولانی در این زمینه کارکردهاند؛ بهترین گزینه برای سادهسازی مقالات علمی هستند. البته این که گفته میشود خبرگزاریها این کار را انجام دهند؛ به این معنا نیست که صرفا خود آنها این کار را انجام دهند بلکه منظور این است که میتوان از دانشجویان و دیگر افراد آشنا با مفاهیم کمک گرفت و در نهایت، خبرگزاریها آن را ویرایش و تایید و سپس منتشر کنند. خصوصا دانشجویان، یا تحصیلکردگان یک رشته، که بهتر میتوانند مقالات همان رشته را خلاصهسازی و خبریسازی کنند.
با ایجاد مشوقها میتوان این کار را گسترش داد برای مثال اگر برای این کار امتیاز علمی و لو کم از جانب مراکز علمی قائل شوند برخی از افراد به این کار رغبت نموده و سعی بر سادهسازی مقالات علمی رشته خود میکنند. همچنین اگر اساتید دانشگاه در ترمهای ابتدایی تحصیلات تکمیلی به جای تکلیف مقاله نویسی، تکلیف سادهسازی و خبریسازی مقالات علمی را به دانشجویان بدهند و به جای نمره مقاله، به سادهسازی و خبریسازی مقالات علمی نمره بدهند و نمره را منوط به تایید و چاپ آن توسط یک خبرگزاری کنند؛ بی شک دانشجویان به این کار رغبت بیشتری پیدا میکنند و تمرینی میشود که بتوانند در آینده مقالههای علمی بنویسند.
چرایی ضرورت سادهسازی و خبریسازی مقالات علمی
افزایش دسترسی عموم مردم به مباحث علمی؛ مقالات علمی معمولاً در منابع و مجلات تخصصی منتشر میشوند و برای افرادی که تخصصی در زمینه موردنظر ندارند، دسترسی به این منابع مشکل است. به عبارت دیگر عموم مردم به وب سایت مجلات یا پایگاههای دارای مقالات علمی، رجوع نمیکنند؛ اما با سادهسازی و خبریسازی این مقالات، افراد میتوانند به دانش علمی بدون نیاز به دانش تخصصی و رجوع به سایتهای خاص، دسترسی پیدا کنند.
تبیین اهمیت مسائل و مباحث علم؛ سادهسازی مقالات علمی میتواند به جامعه کمک کند تا مفاهیم علمی را فهمیده و اهمیت مسائل و مباحث علمی را در ابعاد مختلف زندگی و جامعه خود درک کنند. این اطلاعات میتواند به مردم کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد مسائلی مانند فرهنگ، بهداشت عمومی، مسائل اجتماعی و سیاسی و محیط زیست بگیرند.
ترویج علم و تحقیقات؛ سادهسازی مقالات علمی میتواند علاوه بر افزایش دسترسی به دانش، افراد را به انجام تحقیقات و انتشار نتایج آنها ترغیب کند. این اقدام میتواند به توسعه علم و تکنولوژی در میان عموم مردم منجر شود.
چگونگی سادهسازی مقالات علمی
به طور کلی مقالات علمی باید در قالب گزارشی و خبری بیاید که میزان و حجم و قوانین هر خبرگزاری را باید از خود آن خبرگزاری پرسید؛ اما مواردی هم هست که به این کار بسیار کمک میکند که در ادامه به آن اشاره میشود.
ابتدا باید حدود و حجم متنی که باید تولید یا خلاصه شود مشخص نموده سپس اقدام به این کار کرد. بهتر است این کار با دریافت اطلاعات لازم از خبرگزاری مورد نظر انجام شود. در ادامه باید توجه داشت که استفاده از واژگان و اصطلاحات سادهتر و قابل درکتر در توضیح مفاهیم علمی به سادهسازی مقالات بسیار کمک میکند. معمولا کلمات و اصطلاحات، مترادفها و معادلهای فراوانی دارند که میتوان از معادلهای سادهتر استفاده کرد.
حذف بخشهای غیر ضروری نیز میتواند در خلاصهسازی و خبریسازی مقالات کمک کند. تشریح برخی کلمات و اصطلاحات ضروری و مهم نیز به فهم بهتر مقالات علمی کمک میکند.
دقت در مهمترین نکات مقاله که بیشتر در چکیده و بیان مسئله و نتیجه میتوان آنها را یافت نیز بسیار در این زمینه کمک کننده است. ابتدا باید مهمترین نکات مقاله را مشخص کرد پس از مشخص شدن مهمترین نکات مقاله، از آن بخشها در خلاصهسازی استفاده کرد.
در نهایت باید گفت که پس از خلاصهسازی حتما باید اطلاعات مقاله و نویسندگان و لینک آن را در انتهای متن ذکر کرد تا اگر کسی خواست به متن اصلی رجوع کند؛ بتواند به راحتی این کار را انجام دهد.
یادداشت از سیدمجید نبوی
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایکنا، تاریخ انتشار: ۱۵ مهر ۱۴۰۲، کدخبر:۴۱۷۰۶۳۴، iqna.ir