شعارسال: دو سال پیش یک آپارتمان کوچک خریدم که دفتر کارم بشود؛ اما جناب بنگاهی بدون هماهنگی با من برای آپارتمان مستاجری پیدا کرد و قراردادی بست. به بنگاهی اعتراض کردم که من اصلا مستاجر نمی‌خواستم و چرا بی اجازه چنین کردی!

با مستاجر قرار گذاشتم که قرار داد را فسخ کنم؛ اما دیدم مستاجر خانم جوان فرهیخته سی ساله‌ای است که مدرس تاریخ است و پسر شش ساله‌ای دارد و دو روز در تهران تدریس می‌کند و دو روز در شهرستان. از ملاقاتش خوشحال شدم و گفتم شما همین جا باش، ولی خیلی مراقبت کن از همه چیز، چون اینجا دفتر انتشارات من است و بعد از یکسال به آن احتیاج دارم و نمی‌توانم قرارداد را تمدید کنم. دختر هم قبول کرد و ماجرا ختم به خیر شد.

پنج ماه بعد دختر پیش پدرم آمد که همسر سابقم مرا اذیت و آزار می‌کند و من می‌ترسم و می‌خواهم خانه را عوض کنم یا بروم شهرستان پیش پدرم. پدرم می‌گوید باشد من اول با شوهر سابقت صحبت می‌کنم و اتمام حجت می‌کنم، اما اگر فایده نداشت پول تو آماده است، شاید صلاح این باشد که به خانواده ات پناه ببری. چند روز گذشت و دیگر از دختر خبری نشد تا اینکه پلیس با پدرم تماس گرفت و گفت که مستاجرتان را کشته اند و معلوم نیست قاتل کیست.

آپارتمان پلمپ شد و ما یقین داشتیم که زن جوان را شوهر سابقش کشته است تا اینکه بعد‌ها معلوم شد پدر و برادرش با اسلحه او را جلوی چشم پسر کوچکش کشته اند و جرمش این بوده که چرا درس خوانده، چرا به تهران آمده، چرا تدریس می‌کرده و چرا از شوهر معتادش جدا شده است.

پدری که قاتل بود از ما شکایت کرد و افراد قبیله به آپارتمانم حمله کردند و پلمپ را شکستند وسایل مقتول را بردند. دیوار‌ها را تخریب کردند و هنوز که هنوز است ما در گیر دادگاه قاتلانیم و همچنان ما را تهدید می‌کنند و آزار می‌دهند.

روزی مادرم به پدر دختر گفت: این دختر چند قرن برای شما زود بود شما لیاقت چنان دختری را نداشتید، او را کشتید تا دیگر نبینیدش تا نفهمید چقدر متعصب و جاهل و بی لیاقتید. نه آن پدر هرگز مجازات شد نه آن برادر نه آن شوهر سابق.

نه می‌دانم قبر آن دختر کجاست و نه می‌دانم روی سنگ قبرش چه نوشته اند.

دختر هم استاد تاریخ بود و هم قربانی تاریخ سرزمینش. من هر روز به مظلومیت چشم‌های آن پسرک معصوم فکر می‌کنم که به دیوار اتاقم تکیه داده بود؛ من از او پرسیدم اسمت چیه و کلاس چندمی؟ گفت: اسمم […]است و سال دیگر به کلاس اول می‌روم. آن روز او نمی‌دانست که اسم خودش مظلوم است اسم مادرش مقتول و اسم پدر و پدربزرگ و دایی اش قاتل. پسر بچه را به روستا بردند؛ او هرگز به کلاس اول نرفت (بر اساس روایتی واقعی از عرفان نظرآهاری؛ نویسنده و شاعر معاصر)

تحلیل و تجویز راهبردی

این فاجعه نه اولین بار است که رخ می‌دهد و نه آخرین بار. آیا بدان معناست که تمام مسوولیت این عمل زشت بر عهده پدر و برداران مقتول است؟ قطعا نه! همه ما مسوولیم. مسوولیم و باید کاری کنیم. اخلاقی زیستن فقط به معنای دروغ نگفتن و دزدی نکردن نیست (اخلاق منفی گریز). بلکه اخلاقی زیستن یعنی آگاهی بخشی، مبارزه، روشن کردن و روشن نگاه داشتن چراغ‌های عقلانیت، عاطفه، امید و آگاهی در جان خویشتن و سپس دیگران (اخلاق مثبت گرا).

از امروز به بعد هر دختری که از حق خود محروم می‌شود، هر زنی که مورد سوء‌نیت و سوء‌رفتار قرار می‌گیرد، هر بانویی که در زندان بی شعوری مردان زندانی می‌شود، من و شما مسوولیم. ما مسوولیم که بنوییسم، بگوییم، فریاد بزنیم، آگاهی ببخشیم، نجات بدهیم، پشتیبانی کنیم؛ و اگر ننویسیم، نگوییم، فریاد نزنیم، آگاهی نبخشیم، نجات ندهیم و پشتیبانی نکنیم پاسخی در برابر وجدان و جامعه و جهان و خدا نخواهیم داشت؛ و قطعا اینگونه زندگی هیچگاه اخلاقی نخواهد بود حتی اگر یک دروغ در طول زندگی نگفته باشیم. صرفا با اخلاقی منفی گریز نمی‌توان اخلاقی زیست.

اصلا بگذارید از منظری دیگر نگاه کنیم: توسعه وابسته است به جمع عملکرد ما انسان ها. عملکرد ما انسان‌ها در دو ساحت بیرونی خود را نشان می‌دهد: رفتار و گفتار. این دو ساحت کاملا وابسته است به سه ساحت درونی: باورها، احساسات و تمایلات. اگر توسعه می‌خواهیم باید گذر کنیم از باور‌های نادرست، احساسات نابالغ و تمایلات نامطلوب و این مبارزه می‌خواهد. صرفا با «زندگی پاکیزه شخصی» نمی‌توان به توسعه دست یافت. توسعه یعنی یادگیری عمیق جمعی. باید باور‌های درست، احساسات بجا و تمایلات عقلایی را ترویج و تمرین و گفتگو کنیم. اینجاست که توسعه، مسوولیت اجتماعی و اخلاق مثبت گرا کنار هم قرار می‌گیرند.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت مبلغ، تاریخ انتشار: 9آذر1402، کدخبر: 24244، www.moballeq.net