از اواسط دهه 80 بود که زمزمههای خشکی بزرگترین بادامستان کشور در کوهسرخ خراسان رضوی به گوش رسید. هر چند در این سالها مسئولان تلاش کردهاند با اجرای طرحهای مطالعاتی از این پدیده جلوگیری کنند، اما با وجود این به اذعان کشاورزان و مسئولان بخش وسیعی از این بادامستان بر اثر خشکسالی، وجود آفات و بیماری و از همه مهمتر تأمین نشدن بموقع اعتبارات خشک شده و اگر این روند ادامه داشته باشد شاید در سالهای آینده تنها نام و یادی از «بادامستان کوهسرخ» در ذهنها بماند نه چیزی دیگر.
شعار سال:
چندی پیش «بهروز بنیادی»، نماینده مردم کاشمر، خلیلآباد و بردسکن در مجلس
شورای اسلامی با اشاره به دیدار وزیر جهاد کشاورزی
گفته بود:« وزیر جهاد کشاورزی در خصوص احیای این بادامستان به معاونت
باغبانی دستور داده تا بهصورت آزمایشی طرحی ویژه در این منطقه اجرا کند.
بر این اساس قرار است از روشهای تقویت گیاهان با استفاده از کود و ارائه
آموزشهای لازم در خصوص نگهداری درختان استفاده شود.»
*تراسبندی برای حفظ رطوبت، بهترین راه احیا
«مجتبی مزروعی»، مدیر کل سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار داشت: با وجود وضعیت بحرانی این بادامستان تاکنون بودجه
مناسبی برای احیا و حفظ آن در نظر گرفته نشده و بخش قابل توجهی از باغهای
دیم بادام از بین رفته است. این بادامستانها از مهمترین ذخایر ژنتیکی
منحصر به فرد کشور است که نجات آن ضرورت دارد. 15 هزار هکتار بادامستان
مستلزم نگاه دولت بوده و به اعتبار ویژهای نیاز دارد. اگر اعتبارات بموقع
پرداخت شود میتوان با اجرای طرحهای مشارکتی و همکاری مردم و دولت این
منطقه را از خطر نابودی نجات داد. مصوبات زیادی برای استان مطرح شده که
اغلب در حد حرف باقی مانده و عملیاتی نشده است.
این مقام مسئول گفت: متوسط برداشت این بادامستان در هر هکتار حدود 700
کیلوگرم بادام خشک است که در سالهای اخیر کاهش 30 درصدی داشته است. کوهسرخ
در منطقه کوهستانی واقع شده و شیب زمین در کنار مسائلی چون نبود بندهای
تغذیهای و لایروبی نشدن بموقع تأثیر بسزایی در خشک شدن قناتهای منطقه
دارد. بهترین راه احیای این بادامستان تراسبندی و بانکتسازی باغهای دیم
است. در این روش میتوانیم رطوبت خاک را تا حد قابل ملاحظهای حفظ و از
خشکی درختان جلوگیری کنیم.
*کار کردن در بادامستان دیگر مقرون به صرفه نیست
«سیدابوالقاسم موسوی»، مدیر جهاد کشاورزی کاشمر نیز در این خصوص گفت: در
15 سال گذشته سطح زیر کشت این بادامستان حدود 20 هزار هکتار بوده، اما بر
اثر خشکسالی و کاهش بارندگیها سطح زیر کشت به 15 هزار هکتار کاهش
یافتهاست. در سال زراعی گذشته در بخش کوهسرخ، 314 میلیمتر بارندگی
داشتهایم، اما در سال زراعی جاری این میزان به 297 میلیمتر کاهش یافته
است. متوسط عملکرد در 15 سال قبل 400 کیلو در هکتار بوده که این میزان در
سال گذشته به 190 کیلو در هکتار رسید. در این شرایط به لحاظ اقتصادی کار
کردن در داخل بادامستانهای دیم کوهسرخ دیگر مقرون به صرفه نیست؛ مگر اینکه
این باغها احیا شوند. با توجه به خشکسالیها و مطالعاتی که در سالهای
اخیر انجام شده، اگر این امکان وجود داشت که تنها 3 سال به صورت آبیاری
تکمیلی به مردم کمک میکردیم، شاهد این مشکلات نبودیم.
*احیای بادامستانها با مشارکت مردم
موسوی با بیان اینکه پرداخت نشدن غرامت از طرف صندوق بیمه محصولات کشاورزی
از دیگر مشکلات کشاورزان این بخش است، افزود: با وجود آنکه کاشمر مقام اول
تولید بادام را در استان دارد، اما در سالهای گذشته بر اثر خشکسالیهای
پی در پی و سرمازدگی، هیچ گونه عایدی نصیب کشاورزان منطقه کوهسرخ نشده است.
طرحی برای نجات این بادامستانها از سوی کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی
تهیه و اعتبارات آن از محل اعتبارات دولتی و تسهیلات بانکی پیشبینی شده
است. در صورت تخصیص بموقع آن و با مشارکت خود کشاورزان، امکان احیای مجدد
بادامستانهای دیم بخش کوهسرخ وجود دارد. با توجه به کمبود آب در منطقه،
خواهان همراهی و کمک مالی دولت درزمینه اجرای شیوههای آبیاری نوین در بخش
کشاورزی هستیم. با توجه به همراهی کشاورزان منطقه در راستای اجرای طرح
خاموشی چاه موتورها، با موافقت وزیر جهاد کشاورزی موضوع تأمین بخشی از
هزینههای مربوط به لولهگذاری بهصورت بلاعوض، به شکل درخواست به معاونت آب و خاک وزارتخانه ارجاع شد.
موسوی نبود صنایع تبدیلی در این بخش را از جمله کمبودها دانست و اظهار
داشت: متأسفانه بخش کوهسرخ با توجه به وسعت، جمعیت، تولیدات متنوع و با
کیفیت باغی، زراعی و دامی، از نبود صنایع تبدیلی رنج میبرد. دسترنج
کشاورزان و دامداران کوهسرخ با قیمتهای نازل در اختیار دلالان قرار
میگیرد. همین محصولات با رنگ و لعاب جدید و در بستهبندی شکیل دوباره در
کوهسرخ با قیمتهای گزاف به فروش میرسد.
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 28 آذر 1395 شماره: 6384 : شماره صفحه: 19
س.د۷۶