شعار سال: منطقه خراسان، شهرستان طرقبه شانديز با دارا بودن سابقه کهن تاريخي فرهنگي ممتاز و آثار و ابنيه تاريخي (آرامگاه‌ها، رباط‌ها، مساجد، کاروانسراها، حمام‌ها، قلعه‌هاي قديمي، برج و بارو، آسياب‌هاي آبي، حوض انبارها، قبرستان‌ها با کتيبه و سنگ قبرهاي قديمي و ديدني، گنجينه‌هاي قديمي سنگ نگاره‌ها و …) همواره مورد توجه بسياري از گردشگران است.

تعدادي از روستاهاي منطقه به دليل ويژگي سنتي معماري و تاريخي از مراکز مهم ديدني و جذاب محسوب مي‌شود.

طبيعت زيبا و جاذبه‌هاي فرهنگ بومي و سنتي مردمان اين ناحيه در آيين‌ها، مراسم مذهبي، ازدواج، صله رحم، کشت و کار در زمره مهمترين جاذبه‌هاي شهرستان است که قابليت بسيار زياد توسعه گردشگري طبيعي و تاريخي بوده و نزديکترين قطب گردشگري به پايتخت معنوي ايران اسلامي است و از معدود مناطق تفرجگاهي با جاذبه‌هاي طبيعي کوهستاني، چشم اندازهاي سرسبز، رودخانه و هواي مطبوع که يکي از مهمترين و شايد بتوان گفت تنها تنفس گاه شهر بزرگ مشهد مي‌باشد.

اين شهرستان از مناطق ويژه‌اي برخوردار بوده که از گذشته تاکنون موجب جذب گردشگران داخلي و خارجي شده و داراي بسترهاي مناسب و قابليت‌هاي سرمايه‌گذاري جهت توسعه گردشگري است.

کوه پربرکت و سر به فلک کشيده بينالود که بين جلگه مشهد- قوچان و نيشابور واقع گرديده، سرچشمه حياتي و فرح بخش کوهپايه‌هاي قشنگ و زيبايي است که در دامنه آن قرار داشته و زيباترين دره با صفا و پردرخت باغ‌هاي ميوه را به وجود آورده است، دره‌هاي با صفاي "جاغرق" و "طرقبه"، "دهبار" و "حصار"و"گلستان"، "کاهوگ و "دولت آباد"، "زشک" و "ابرده" و "شانديز"، "کنگگ و "نقندر"، "اردمه" و "اسلامرود" و "مغانگ" همه از کوه پربرکت بينالود سرچشمه مي‌گيرند و بهترين ييلاق‌هاي دل انگيز و نقاط خوش آب و هواي شهرستان در اين دره‌ها واقع شده است.

يکي از جاذبه‌هاي ويژه و اختصاصي اين منطقه وجود رودخانه‌هاي متعدد و دره‌هاي سرسبز پر آب با چشم اندازهاي خيره کننده و مجموعه درختان سر به فلک کشيده سايه گستر، بوته زارهاي تمشک، انواع گل‌هاي وحشي و خودرو، گياهان دارويي در حواشي رودخانه‌ها و هواي پاک و مطبوع موجب جلب و جذب خيل عظيم مشتاقان طبيعت در تمامي فصول سال گرديده است، رودخانه‌هاي خروشان، مواج و حيات بخشي که از دامنه‌هاي شمالي کوه‌هاي بينالود سرچشمه مي گيرند شامل "مغان"، "مج"، "مايان"، "دهبار"، "جاغرق"، "کنگگ، "زشک" مي‌شوند.

*شبکه راه‌هاي ارتباطي شهرستان طرقبه، شانديز

وضعيت طبيعي منطقه به گونه‌اي است که رشته کوه بينالود قسمت عظيمي از آن را در برگفته و به همين دليل اکثر راه‌هاي ارتباطي منطقه کوهستاني است، کل راه‌ها مجموعاً 480 کيلومتر است که تقريب250 کيلومتر آن آسفالته و بقيه به صورت شوسه و مال رو کوهستاني مي‌باشد؛ منطقه طرقبه و شانديز با شبکه اصلي مرکب از سه شاخه که در منطقه وکيل آباد به هم مي‌رسند پوشيده شده است.

- شاخه شرقي: با امتدادي در جهت شرق به غرب وارد مشهد مي‌شود.

- شاخه غربي: با امتداد شمال شرقي به جنوب غربي به طرقبه مي‌رسد.

- شاخه شمالي: با امتداد شمال غرب به جنوب شرق به شانديز منتهي مي‌شود.

مسيرهاي فرعي بين روستاها که از حاشيه رودخانه‌ها و مناطق کوهستاني عبور مي‌کند، يکي از جاذبه‌هاي منحصر به فرد منطقه محسوب مي‌گردد که عبارتند از مسير نقندر به کنگ از کنار رودخانه با طبيعتي زيبا، مسير گلستان به مايانات و ازغد از دو مسير حاشيه رودخانه و کوهستان که در حال حاضر يکي از تفرجگاه‌هاي بسيار ديدني مي‌باشد.

مسير شانديز به زشک که يکي از مناظر ديدني مي‌باشد، مسير کوهستاني خلج به اردمه، اسلامرود و مغان و سربرج، تجر و مج از دو مسير رودخانه و کوهستان با مناظري جذاب و ديدني، مسير طرقبه به کلاته آهن و دهبار از کوهستان، مسير شانديز- کلاته ابراهيم و گراخک به طول هشت کيلومتر.

*سنگ نگاره‌هاي شهرستان طرقبه، شانديز

يکي از جاذبه‌هاي ديدني و قابل توجه اين شهرستان وجود بالغ بر 2000 سنگ نگاره در سرتاسر مناطق دره‌ها و حواشي رودخانه‌ها و دامنه کوه‌ها مي‌باشد که حکايت از زندگي مردماني در ساليان گذشته و دور دارد که به دليل موقعيت جغرافيايي و وجود آب و هواي مناسب در اين منطقه به سر مي‌بردند.

بيشترين نقوش اين سنگ نگاره‌ها مربوط به بز کوهي با شاخ هاي بزرگ و کشيده است و به سبک‌هاي گوناگون در قالب صحنه‌ها ديده مي‌شود، از ديگر نقوش مي‌توان به ترتيب فراواني از شکار، نمادها، مراسم آييني، انسان، گرگ، اسب، پلنگ، شتر، شير و ابزارها نام برد.

يکي از شاخص‌ترين نگاره‌هاي منطقه واقع در حوضه آبريز رودخانه طرق (دامنه هاي شمالي بينالود) که بالغ بر صد نگاره در قالب يک بوم بر روي صخره‌اي يک‌دست به صورت شگفت انگيزي با نقش‌هاي زيبا حک شده‌اند؛ يکي از منحصر به فردترين نگاره‌هاي منطقه و ايران، بلکه جهان نقش انساني سوار بر فيل خودنمايي مي‌کند.

*سد چاليدره

اين سد در فاصله 10 کيلومتري غرب مشهد و در مسير طرقبه به نقندر واقع شده و داراي مجموعه‌هاي تفريحي، لمکده، شهربازي، اماکن پذيرايي، قايقراني، اسکي روي آب، ماهيگيري، آمفي تأتر و آلاچيق‌هاي خانوادگي است.

*بند گلستان

اين بند تاريخي در چهار کيلومتري مشهد در مسير طرقبه و در امتداد روستاي با صفاي "گلستان" واقع شده و از آثار دوره تيموري است؛ درياچه پشت سد تفرجگاه بسيار زيبايي براي گردشگران با چشم اندازهاي ديدني ايجاد کرده و داراي امکاناتي همچون قايقراني، کافه سنتي، اسکي روي آب و رستوران مي‌باشد.

*غار مغان

در فاصله 30 کيلومتري مشهد و 58 کيلومتري طرقبه در جنوب روستاي "مغان" و دامنه‌هاي بينالود قرار دارد، و يکي از پديده‌هاي شگفت انگيز طبيعت و مورد توجه غارنوردان ايراني و خارجي و علاقمندان به طبيعت مي‌باشد؛ عمق غار حدود 500 متر و در داخل آب حوضچه‌هاي آب و ستون‌هاي آويز از سقف با شکل‌هاي خيره کننده و همچنين غارهاي عميق مي‌باشد.

*ارغوان دره

در فاصله حدود چهار کيلومتري طرقبه و در مسير "طرقدر" به روستاي "کلاته آهن" قرار دارد و چون رويشگاه و خواستگاه طبيعي گياه ارغوان مي‌باشد به همين نام خوانده مي‌شود؛ اين منطقه علاوه بر ارغوان زارهاي زيبا، داراي چشمه سارهاي گوارا و مناظر بسيار ديدني و خيره کننده و محيطي آرام و دلنشين براي استراحت است.

*دره داغستان (کمر مقبولا)

اين دره در فاصله سه کيلومتري شهر طرقبه با کوه‌هاي زيبا واقع شده است؛ راه قبلي روستاي "نقندر" از اين مسير بوده و همچنين محور منتهي به کوه‌هاي "کمر مقبولا" که به گويش محلي به معني کوه خوب و زيبا است و دليل آن هم وجود سنگ‌هايي با شباهت حيرت انگيز است که اشکال مختلفي از انسان و حيوان را جلوه گر مي‌سازد.

*مزار ويراني

در اراضي قريه "لنگر" در مجاورت روستاي "ويراني" و در مسير مشهد – شانديز واقع شده است، بناي آجري مقبره با نقشه‌اي چهار ضلعي مشتمل بر فضاي مرکزي، چهار ورودي، سه ايوان در جهات شرقي، شمالي جنوبي و گنبدي برفراز آن مي‌باشد.

*چاپارخانه صفي آباد

اين مکان با ديواره‌هاي خشتي و گلي محل استقرار و اقامت مسافران، زائران و کاروانيان ولايت توس بوده و در مسير راه قديم مشهد به شانديز واقع شده است، در اطراف اين بنا و در قسمت‌هاي بيروني بقاياي طاقچه‌هاي زيادي براي بستن و آذوقه چهارپايان و شتران ديده مي‌شود.

*قلعه کردي زشک

اين قلعه در روستاي "زشک" مجاور رودخانه در محلي به نام بازه حصار در کمر کوه واقع شده و داراي برج و ديوارهاي گلي مي‌باشد که پناهگاه مردم از حملات غارتگران و متجاوزان بوده است، در اين قلعه کانال و تونلي تا کنار رودخانه ديده مي‌شود که در زمان‌هاي محاصره قلعه تأمين آب شرب اهالي از اين طريق ميسر مي‌شده است.

*قلعه حصار کنگ

اين قلعه در روستاي "کنگ" در کوهي ميان رودخانه کنگ و زشک واقع شده است قلعه مذکور سنگي بوده و به نقل از اهالي منطقه در زمان صفويه محل اختفاء و نگهداري اشيا گرانبها، طلا و زيورآلات حاکمان بوده است.

*موزه مردم شناسي رباط ويراني

اين موزه در فاصله 10کيلومتري جاده مشهد- شانديز در روستاي "ويراني" واقع شده است.

ااين رباط کاروانسرا در دوره تيموري و در مسير راه تابستاني مواصلاتي نيشابور به توس بنا گرديده است و از نوع رباط‌هاي سرپوشيده و فاقد حياط مرکزي مي‌باشد، اين بنا داراي 9 غرفه با طاق‌هاي جناغي است که 8 غرفه به شکل قرينه روبروي غرفه در انتهاي بنا قرار گرفته و پلان آن تقريباً مستطيل است و در ساختمان اين سازه از سنگ در شالوده بنا و آجر در ديواره‌ها و سقف با ملات آهک استفاده شده است.

در سال 1385 اين رباط توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تبديل به موزه مردم شناسي با غرفه هاي متعدد و بسيار ديدني از مشاغل سنتي اين منطقه گرديد.

*امامزادگان ياسر و ناصر

در فاصله 5 کيلومتري غرب مشهد، مسير طرقبه و در امتداد دره بند گلستان و روستاي حصار آرامگاه امامزادگان ياسر و ناصر از فرزندان حضرت امام موسي کاظم (ع) و برادران بزرگوار حضرت علي ابن موسي الرضا (ع) قرار دارد که محل زيارت مشتاقان اهل بيت و خاندان عصمت و طهارت است.

* سبدهاي دستي، سوغات طرقبه، شانديز

سبدهاي دستي ساخته شده توسط روستاييان بهترين سوغات و رهاورد مسافران در شهرستان طرقبه، شانديز است.

مسافران تابستانی به شهرستان طرقبه، شانديز مي‌توانند با شماره تلفن 5593330 اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان، اطلاعات بيشتري را در خصوص اماكن اقامتي، رستوران‌ها، مراكز تفريحي و گردشگري و درماني و... كسب كنند.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از نشریه الکترونیکی نسیک صبا، تاریخ انتشار: 27 خرداد 1395، کد مطلب: 25096:www. nasimsaba.ir