شعار سال: موضوع حقوق بشر و پیگیری آن از جانب برخی سازمان های بین المللی با اغراض سیاسی درآمیخته است. گزارشی که به تازگی در ارتباط با وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر شده بیش از پیش از این مهم پرده بر می دارد.

«اسما جهانگیر» گزارشگر جدید حقوق بشر در امور ایران که از شهریور ماه امسال جایگزین «احمد شهید» شده به رغم همکاری های حقوق بشری ایران با نهادهای بین المللی ذیربط، همان رویه پیشین را در پیش گرفته است.

وی در جریان اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل که در ژنو انجام شد به ارائه نخستین گزارش خود درباره ایران پرداخت؛ گزارشی که نسبت به موارد متعدد نقض حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی شده بود.

* گزارش های حقوق بشری؛ غلبه سیاست بر اصول

گزارش اخیر شورای حقوق بشر سازمان ملل در فضایی منتشر شده است که ایران و جهان بر برخی اختلافات عمده فائق آمده اند و حتی در بسیاری از دیدارهایی که بین مسوولان جمهوری اسلامی و دیگر کشورها انجام شده مسائل حقوق بشری نیز مورد توجه قرار گرفته است.

از این لحاظ ویژگی ناعادلانه بودن گزارش اخیر برجسته می شود که همکاری های ایران در این زمینه نادیده انگاشته شده است. در همین ارتباط بود که «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به گزارش گزارشگر حقوق بشر، گفت: پاسخ مفصل و مستدلی از سوی مراجع ذیربط کشورمان به ادعاهای مطروحه در گزارش وی قبل از انتشار رسمی آن تهیه و در اختیار ایشان قرار گرفته است که متاسفانه در گزارش گزارشگر کاملا نادیده گرفته شده و هیچ راهی به گزارش نیافته است که این مسئله اصل بی طرفی و حرفه ای گری گزارشگر را خدشه دار می سازد.

همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران نصب گزارشگر ویژه را غیرموجه، بی معنا و غیر سازنده می داند، اظهار کرد: در راستای همکاری با سیستم حقوق بشری سازمان ملل متحد و به قصد تصحیح رویکرد گزارشگر و تنظیم گزارش بر اساس اطلاعات موثق، تلاش خواهد کرد با گزارشگر جدید تعامل سازنده داشته باشد؛ در مقابل از خانم جهانگیر توقع می رود کارنامه ناموفق گزارشگر قبلی را در نحوه انجام کار حرفه ای مد نظر داشته و از تکرار خطاهای مشابه پرهیز کند.

مشخص است که این گزارش به تغییر و تحولات مثبت داخل ایران همچون منشور حقوق شهروندی که چندی پیش رییس جمهور آن را منتشر ساخت، بی اعتنا بوده است؛ موضوعی که القا حس سیاه نمایی گزارشگر از وضعیت حقوق بشر در ایران را تقویت می کند.

افزون بر آن، اثبات فرضیه ناعادلانه و تبعیض آمیز بودن گزارش های حقوق بشری سازمان ملل زمانی قوت می گیرد که همزمان نگاهی به وضعیت برخی کشورهای و طرف های منطقه ای از دریچه نگاه این نهادها داشته باشیم.

* یک بام و دو هوای گزارش های حقوق بشری

شورای حقوق بشر در حالی از وضعیت داخلی ایران ابراز نگرانی می کند که وضعیت حقوق بشر در بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه بسیار نگران کننده است. متاسفانه اما به دلایل و اغراض سیاسی نسبت به آنها چشم پوشی شده و می شود. از طرفی، کشورهای غربی که مدعی حمایت حقوق بشر هستند روابطی تنگاتنگ با این کشورها دارند در حالی که جمهوری اسلامی همچنان زیر تحریم های حقوق بشری است.

کشور عربستان سعودی یکی از آن موارد است که جا دارد در این بخش از گزارش مورد واکاوی قرار گیرد. نقض آزادی مذهبی، مجازات سنگین همچون اعدام، قطع عضو و فضای بسته سیاسی از مولفه های آشکار در این کشور است. البته خشونت و نقض حقوق در این کشور بیشتر علیه زنان انجام می شود که از دستیابی به تعلیم و تربیت و تحصیل در دانشگاه‌ها گرفته تا ممانعت از رانندگی، محدودیت تصدی برخی شغل ها و تفکیک شدید جنسیتی را در برمی گیرد.

آنچه بیان شد به این معنی نیست که گزارشی مبنی بر نقض حقوق بشر درباره کشوری چون عربستان انتشار نمی یابد بلکه اقدام های ریاض با فشار و تحریم از جانب کشورها و نهادهای بین المللی همراه نبوده است. حتی در سال های گذشته عکس آن را شاهد بوده ایم به گونه ای که عربستان در سال 2013 به عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب شد. در کمال تعجب و خشم جهانیان، عربستان در سال 2015 ریاست این نهاد را نیز به دست آورد!

امسال نیز به رغم کشتار هزاران تن از مردم بی گناه یمن که بیشتر آنها زنان و کودکان بودند، سازمان ملل در اقدامی ناباورانه نام عربستان سعودی را از فهرست سیاه ناقضان حقوق کودکان حذف کرد؛ موضوعی که فعالان و نهادهای حقوق بشری را به واکنش واداشت.

جالب تر آن که «بان ‌کی ‌مون» دبیرکل سازمان ملل اقدام خود مبنی بر حذف نام عربستان از فهرست ناقضان حقوق کودکان را تصمیمی دشوار و دردناک خواند و دلیل این اقدام را نگرانی از قطع کمک های عربستان به سازمان ملل عنوان کرد!

چنین برخوردی با رژیم صهیونیستی نیز وجود داشته و دارد که بیش از 6 دهه کشتار مردم بی گناه فلسطین، همچنان مورد حمایت غرب و سازمان های بین المللی و حقوق بشری قرار دارد.

افزون بر آن، موضوع حقوق بشر هیچ زمانی روابط تل آویو و متحدان این رژیم را تیره نساخته است و سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن نیز با نگاهی گزینشی به وضعیت داخلی آنها کمتر ورود کرده اند. همین مسائل سبب شده است تا نه تنها اعتبار این سازمان ها زیر سوال رود بلکه حقوق بشر قربانی سیاسی کاری های قدرت ها و مسوولان سازمان های مربوطه شود

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاري ایرنا، تاریخ انتشار: 20 اسفند 1395، کد مطلب: 82459126:www. irna.ir