شعار سال: مسأله جدایی اقلیم کردستان عراق از دولت مرکزی بغداد ازجمله مسائلی است که همواره در صحنه سیاسی عراق مطرح بوده است. اما اکنون به نظر می رسد که با تعیین روز ۲۵ سپتامبر (سوم مهرماه) برای برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان توسط «مسعود بارزانی» رئیس این اقلیم، این مسأله رنگ و بوی جدی‌‎تری به خود گرفته است. بارزانی اخیرا بارها و در مناسبت های مختلف تأکید کرده است که تحت هیچ شرایطی حاضر نیست برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم را به تأخیر بیندازد. وی همچنین مدعی است که عدم برگزاری این همه پرسی طی سال های گذشته تاکنون، خسارت های فراوانی را برای کُردها به دنبال داشته است. بارزانی که خود را نماینده تمامی کُردهای عراقی قلمداد می کند، معتقد است که با جدایی از دولت مرکزی بغداد، بخش عمده ای از مشکلات کُردها حل و فصل خواهد شد. این درحالی است که بسیاری از مشکلات کنونی کُردها نشأت گرفته از سیاست‌های غلط و نابخردانه بارزانی در طول بیش از یک دهه ریاست وی بر اقلیم کردستان است.

درهرصورت، بارزانی از زمان طرح مسأله جدایی اقلیم از دولت بغداد و تعیین موعد برگزاری همه پرسی با موانع داخلی و خارجی متعددی مواجه شده است؛ موانعی که بارزانی در ابتدا تصور نمی کرد که به این اندازه دردسرساز شوند. مخالفت های داخلی کُردها از یک سوی و مخالفت های خارجی حتی از کشورهایی که روابط نزدیکی با اقلیم کردستان دارند از سوی دیگر، موجب شده است تا بارزانی خود را در برابر تحولات جدیدی ببیند که باید براساس آن‌ها به اتخاذ تصمیمات جدید برای آینده اقلیم کردستان مبادرت ورزد. این مخالفت‌های داخلی و خارجی موجب شد تا بارزانی از موضع سفت و سخت خود مبنی بر عدم بازگشت‌پذیری از موعد تعیین شده برای برگزاری همه پرسی عدول کرده و از به تعویق افتادن آن در صورت دریافت ضمانت، سخن به میان آورد.

موضع قاطعانه دولت بغداد

«حیدر العبادی» نخست وزیر عراق بارها موضع قاطعانه دولت بغداد در قبال مسأله همه پرسی را صراحتا اعلام کرده است. العبادی در یکی از واکنش های خود به این مسأله تأکید می کند: «برگزاری همه پرسی با آنچه که در قانون اساسی عراق آمده در تعارض آشکار است. دولت بغداد برگزاری این همه پرسی را غیرقانونی قلمداد می کند و خود را ملزم به تبعیت از نتایج آن نمی داند». نخست وزیر عراق در سخنان خود همچنین بر لزوم رایزنی های سیاسی میان بغداد و اربیل برای حل و فصل مشکلات فی ما بین تأکید می کند.

مخالفت کُردهای داخل اقلیم

یکی از مهمترین موانعی که بارزانی از همان ابتدا در مسیر استقلال اقلیم کردستان با آن مواجه شده است، مخالفت گروهی از کُردها با این مسأله محسوب می شود. اتحادیه میهنی کردستان و همچنین احزاب و گروه های تابعه آن حاضر به پذیرش تصمیم بارزانی برای جدایی از دولت بغداد نشده اند. همین مسأله موجب ایجاد دودستگی و انقشاق در صفوف کُردهای اقلیم کردستان شده و نوعی چندصدایی در اعلام موضع آنها پدید آورده است. اما مشکل بارزانی به همین نقطه ختم نمی شود، چراکه برخی از نزدیکان وی نیز ازجمله «نجیروان بارزانی» و همچنین شماری از نمایندگان کُرد پارلمان عراق نیز با طرح همه پرسی استقلال مخالف هستند. این گروه از نزدیکان بارزانی براین باورند که استقلال از دولت بغداد تنها باید در زمینه اقتصادی اتفاق بیفتد و در عرصه سیاسی مصلحت بر این است که هیچ انشقاقی میان بغداد و اربیل ایجاد نشود.

موضع صریح ایران

جمهوری اسلامی ایران در رأس کشورهایی دارد که مخالفت صریح خود را با برگزاری همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان اعلام کرده است. مقامات سیاسی و نظامی ایران همواره تأکید کرده اند که خواهان وجود عراقی یکپارچه هستند و با هرآنچه که برای این وحدت خطرآفرین باشد، به مخالفت برمی خیزند. رهبر معظم انقلاب اسلامی در جریان دیدار خود با «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق در تاریخ ۲۰ ژوئن (۳۰ خردادماه) صراحتا تأکید کردند: « جمهوری اسلامی ایران به‌ عنوان همسایه، با برخی زمزمه ‌ها مبنی بر برگزاری همه پرسی برای جدایی یک بخش از عراق مخالف است و دامن زنندگان به این موضوع را مخالفان استقلال و هویت عراق می داند». از سوی دیگر، سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز در جریان سفر اخیر خود به ترکیه بار دیگر بر موضع اصولی تهران در این زمینه تأکید کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت خبری شفاف، تاریخ 16 شهریور 96، کد مطلب: 440572: www.shafaf.ir