شعار سال: موسسه رویترز برای دومین سال متوالی برترین دانشگاه های نوآور در سطح دنیا را منتشر کرد.

به گفته محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC، رویترز بخش اخبار و رسانه موسسه تامسون رویترز است. موسسه تامسون رویترز بزرگترین آژانس خبری بین المللی چند رسانه ای است که اخبار حوزه سرمایه گذاری، جهانی، تجارت، فناوری، کسب و کار کوچک و ... را پوشش می دهد. این موسسه دو سال است که دانشگاه های نوآور جهان را مورد رتبه بندی قرار داده است.

دهقانی اظهار داشت: سه دانشگاه استنفورد، انستیتو فناوری ماساچوست و دانشگاه هاروارد برای دومین سال نیز توانستند به ترتیب جایگاه اول تا سوم جهان را به خود اختصاص دهند. دانشگاه استنفورد برای دومین سال به عنوان برترین دانشگاه نوآور جهان شناخته شد. این دانشگاه موفقیت خود را مرهون دانشجویان و اساتید و محقیقین برجسته خود می­باشد که توانسته اند با اختراعات جدید و ثبت مقالات تاثیرگذار جایگاه برتر خود را در سطح دنیا حفظ نمایند. انستیتو فناوری ماساچوست و دانشگاه هاروارد نیز در سال ۲۰۱۶ میلادی توانستند با حفظ جایگاه های سال گذشته خود، به ترتیب رتبه های دوم و سوم جدول را کسب نمایند.

سرپرستISC افزود: هر چند سه جایگاه برتر دنیا نسبت به سال گذشته بدون تغییر باقی ماند اما در رتبه های پایین تر ثبات جایگاه کمتر به چشم می خورد. مهمترین تغییر رتبه به دانشگاه کارنگی ملون آمریکا تعلق دارد که در سال ۲۰۱۵ میلادی حائز رتبه ۵۶ جهان شده است اما در سال ۲۰۱۶ میلادی نتوانسته خود را در مجموع ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار دهد. این دانشگاه جزو دانشگاه های برتر دنیا به حساب می آید و برنامه علمی و کامپیوتری این دانشگاه در دنیا زبانزد است و در سال ۲۰۱۵ میلادی این دانشگاه توانسته بود با داشتن چند اختراع بسیار مهم در فهرست دانشگاه های نوآور جهان قرار گیرد. با این حال دانشگاه کارنگی ملون در سال ۲۰۱۶ میلادی به دلیل قدیمی شدن اختراعات نتوانست در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر قرار گیرد.

وی گفت: حرکت های قابل توجه در فهرست سال ۲۰۱۶ نشان داد که پیشرفت های بزرگ و کسب رتبه های برتر می تواند حتی با یک مقاله و یک ثبت اختراع موثر پراستناد صورت پذیرد.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در ادامه گفت: در رتبه بندی دانشگاه های نوآور بیش از ۶۰۰ موسسه در سطح دنیا که بیشترین میزان پژوهش علمی را در بازه زمانی ۲۰۱۴-۲۰۰۹ میلادی منتشر ساخته اند شناسایی و سپس بر اساس ۱۰ شاخص به شرح جدول زیر رتبه بندی می شوند.

وی افزود: بر خلاف دیگر نظام های رتبه بندی که داده های حاصل از نظر سنجی را در ارزیابی و محاسبه نمرات دخیل می کنند، رتبه بندی دانشگاه های نوآور کاملا مطابق با داده هایی حقیقی همچون ثبت اختراعات و میزان استنادات صورت می پذیرد.

دهقانی گفت: منابع اطلاعاتی شاخص­ها عبارت هستند از: نمایه استنادی وب آو ساینس(Web of Science Core Collection)، نمایه استنادی اختراعات (Patents Citation Index)، نمایه استنادی درونت (Derwent World Patents Index) و نمایه نوآوری درونت (Derwent Innovations Index).

آمریکا همچنان با ۴۶ دانشگاه بیشترین تعداد دانشگاه های نوآور جهان را در این فهرست به خود اختصاص داده است. ژاپن با نه دانشگاه رتبه دوم و کشور فرانسه و کره جنوبی تواما با هشت دانشگاه رتبه سوم را به لحاظ تعداد دانشگاه های نوآور در جهان کسب کرده اند.

در جدول زیر وضعیت دیگر کشور ها نیز به تصویر کشیده شده است.

از اروپا ۲۹ دانشگاه در این فهرست حضور دارد که دانشگاه کاتولیک لون کشور بلژیک که از قدیمی ترین و معتبرترین دانشگاه های اروپا و جهان به شمار می­آید توانست رتبه نخست اروپا و ۹ جهان را کسب نماید.

از استرالیا هیچ دانشگاهی نتوانست در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر نوآور در جهان قرار گیرند. دانشگاه های این کشور به رغم عملکرد مناسب در شاخص های متعارف علمی، نتوانستند در شاخص هایی چون ارتباط پژوهش با صنعت و توانایی تولید پتنت های تجاری به اندازه کافی خوب عمل کنند تا بتوانند نماینده ای در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر نوآور دنیا داشته باشند.

آسیا شرقی نیز همچنان با قدرت به دنبال کسب جایگاه های برتر دنیاست. از کشور کره جنوبی ۸ دانشگاه در جمع ۱۰۰ دانشگاه برتر نوآور جهان حضور دارد. موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره به عنوان برترین دانشگاه خارج از آمریکا معرفی شد. موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره به عنوان نوآورترین دانشگاه آسیا، توانست در سال ۲۰۱۶ رتبه جهانی خود را از ۱۰ به شش ارتقا بخشد. این موسسه در سال ۱۹۷۱ توسط دولت تاسیس و در همان ابتدا، وامی چند میلیون دلاری از آژانس ایالات متحده آمریکا جهت توسعه بین المللی خود دریافت کرد. این موسسه همچنان روابط علمی خود را با این انجمن ادامه داده است.

از ژاپن نیز نه دانشگاه در فهرست منتشر شده به چشم می خورد که به لحاظ تعداد دانشگاه برتر بعد از آمریکا با ۴۶ دانشگاه رتبه دوم جهانی را در دستان خود دارد. از چین نیز دو دانشگاه به عنوان دانشگاه های نوآور جهان معرفی شدند و بدین ترتیب در سال ۲۰۱۶ سهم آسیا از ۱۰۰ دانشگاه برتر نوآور جهان ۱۹ دانشگاه شد. رویترز علاوه بر انتشار فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر نوآور در جهان، فهرست دانشگاه های نوآور در آسیا و اروپا را نیز منتشر می کند. روش شناسی این فهرست ها نیز اندکی با فهرست جهانی تفاوت دارد.

در فهرست ۷۵ دانشگاه ها نوآور آسیا در سال ۲۰۱۶، موسسه پیشرفته علوم و فناوری کره رتبه نخست آسیا، دانشگاه توکیو رتبه دوم و دانشگاه ملی سئول رتبه سوم را کسب کرده اند. کره جنوبی و ژاپن برترین جایگاه های آسیا را در دستان خود دارند. ۱۰ دانشگاه برتر آسیا به این دو کشور و همچنین ۱۷ دانشگاه از ۲۰ دانشگاه برتر آسیا به این دو کشور تعلق دارد. از کشور چین نیز بیشترین تعداد دانشگاه در این فهرست به چشم می خورد و این کشور با داشتن ۲۲ دانشگاه به لحاظ تعداد دانشگاه برتر رتبه نخست آسیا را دارد. در جدول زیر وضعیت دیگر کشور ها نیز مشاهده می شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: در بین کشور های اسلامی دو دانشگاه از کشور مالزی در فهرست ۷۵ دانشگاه برتر آسیا حضور دارند. از ایران، ترکیه و رژیم آل سعود در فهرست جهانی و فهرست آسیایی نماینده ای حضور نداشت. لذا عدم حضور دانشگاه های مطرح کشور در این رتبه بندی ها، نیاز به برنامه ریزی و توجه بیشتر مسئولین کشور را به این شاخص ها مورد تاکید قرار می دهد.

دهقانی افزود: در دنیای امروز دولت ها، صنایع و سازمان ها به نوآوری به عنوان یک عامل مهم و کلیدی در برنامه های استراتژیک و ایجاد یک اقتصاد دانش بنیان مدرن و شکوفا نگاه می کنند. از سال ۱۹۷۰ دولت ها تلاش خود را برای ارتباط موثر بین دانشگاه و صنعت و استفاده از پژوهشهای دانشگاهی در پیشبرد وضعیت اقتصادی استفاده کرده اند. دانشگاه ها در واقع منابع مهم علم و دانش در دنیا به حساب می آیند. در داشتن اقتصادی دانش بنیان و مدرن نقش دانشگاه ها در ارائه هر چه بهتر دانش های بنیادی، نوآوری و فناوری های صنعتی بسیار مهم و غیر قابل چشم پوشی است.

وی ادامه داد: در این راستا کشور جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه گام های مهمی در ارتباط هر چه بیشتر صنعت و دانشگاه جهت دستیابی به صنعت و اقتصادی دانش بنیان برداشته است. دانشگاه ها می بایست از طریق مراکز رشد و فناوری و پارکها به تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات خود اقدام نمایند.

دهقانی گفت: خوشبختانه ایران با داشتن دانشگاه های متعدد در بین دانشگاه های برتر دنیا و رتبه نخست تولید علمی در منطقه پتانسیل کافی جهت رسیدن به یکی از مهمترین اهداف جمهوری اسلامی ایران،"داشتن اقتصادی دانش بنیان به معنی واقعی آن"بایدجدیت بیشتری از خود نشان دهد. برنامه ریزی و الگوبرداری­­های صحیح متناسب با شرایط فعلی کشور حرکت در این مسیر را آسانتر و کوتاه تر می کند. بی شک در سایه اقتصادی شکوفا و با ثبات ایران به کشوری بهتر برای زندگی، رشد و پویایی مردم تبدیل می شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت اطلاع رسانی لیزنا، تاریخ انتشار 24 مهر 95، کد مطلب: ۲۵۴۲۳، www. lisna.ir