شعارسال: سدسازی در مناطقی که امرار معاش ساکنان آن تنها از طریق باغ‌ها و کشاورزی تامین می‌شود و از طرفی، مردم این مناطق تامین‌کننده بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی یک استان به شمار می‌روند، اهمیت زیادی دارد. بروز خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب مورد نیاز برای باغداری و کشاورزی، زندگی و امرار معاش تعداد قابل توجهی از خانوارها را به خطر انداخته است.

پلدختر با دارا بودن حدود 54 هزار هکتار اراضی کشاورزی که از این میزان 50 هزار هکتار زراعی و 4 هزار هکتار باغی هستند، از قطب‌های کشاورزی لرستان به شمار می‌رود. در شهرستان پلدختر و منطقه زیودار که شغل اصلی، کشاورزی و باغداری است، احداث سد مادیان‌رود بن‌لار خواسته مردم منطقه برای تداوم فعالیت‌های کشاورزی است و این مطالبه را از طریق نمایندگان خود بارها انعکاس داده‌اند. اما تاکنون اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته؛ آن هم در حالی که تداوم خشکسالی و به بهره‌برداری نرسیدن سد « بن‌لار» معیشت کشاورزان منطقه را با توجه به خشکسالی و تغییر اقلیم با تهدید مواجه کرده و مهاجرت اجباری آنها را رقم خواهد زد.

هر چند پروژه‌های سدسازی در لرستان که از پیشرفت چندانی هم برخوردار نیستند، دچار رکود نسبی شده‌اند، اما مطالعه و رسیدگی به این پروژه‌ها از جمله سد بن‌لار موجب می‌شود که با کنترل سیلاب‌های پاییز و زمستان کم‌آبی در شهرستان گرمسیری مانند پلدختر تا حدودی مرتفع شود. بی‌شک احداث سد در مناطقی از لرستان و به تبع آن پلدختر که شرایط احداث سد در این نقاط وجود دارد، منجر به ذخیره سیلاب‌ها خواهد شد تا در آینده آب مورد نیاز صنعت کشاورزی استان و شهرهای مختلف آن قابل دسترس باشد.

خسارت به کشاورزان

یکی از اهالی منطقه زیودار با انتقاد از بی‌توجهی‌ها نسبت به ساخت سد بن‌لار می‌گوید: مسئولان استان به ویژه متولیان بخش آب به فکر مردم مناطق محروم نیستند و در این خصوص برنامه‌ریزی مشخصی ندارند. سال‌هاست آب‌های سطحی از استان خارج می‌شوند، بدون اینکه برنامه‌ریزی برای مهار آنها صورت بگیرد.

«علیرضا محمدی» می‌افزاید: بخش عمده‌ای از اهالی مناطق زیودار به باغداری مشغول هستند اما در سال‌های گذشته به دلیل وجود خشکسالی نه تنها نفع چندانی نصیبشان نشده بلکه متحمل خسارت‌هایی هم شده‌اند.

وی معتقد است؛ متولیان آب استان در گذشته تلاش چندانی برای بهره‌وری آب نداشتند و پیامد این بی‌توجهی در حال حاضر گریبانگیر کشاورزی منطقه شده است. از سوی دیگر کشاورزان به دلیل کمبود آب مشکلات متعددی دارند اما نمی‌توانند به شغل دیگری هم روی بیاورند.

محمدی تاکید می‌کند: نماینده حوزه انتخابیه و مسئولان پلدختر می‌بایست رایزنی‌های لازم را با متولیان آب انجام دهند و نگذارند اهالی منطقه متضرر شوند.

نبود امنیت در باغداری و کشاورزی

«جواد جودکی» یکی دیگر از اهالی منطقه زیودار هم بیان می‌کند: سال‌هاست که اهالی منطقه در دیدار مسئولان استانی و کشوری احداث سد بن‌لار را به عنوان یکی از مطالبات جدی خود مطرح می‌کنند، اما آنچه مشاهده می‌کنیم بلاتکلیفی این مطالبه سرنوشت‌ساز است.

وی می‌افزاید: درهمه جای دنیا توجه مسئولان به توسعه تولیدات باغی و کشاورزی به شکلی است که برای فراهم کردن شرایط و بستر مورد نیاز ورود جدی دارند و در واقع امنیت شغلی باغداران و کشاورزان را تامین می‌کنند. اما در استان نسبت به این موضوع حساسیت چندانی نشان داده نمی‌شود، این امر باعث شده که امنیت شغلی باغداران و کشاورزان تامین نشود.

جودکی با اشاره به اینکه انجیر منطقه زیودار معروف است، تاکید می‌کند: نه تنها آنچنان که باید از این ظرفیت استفاده نشده بلکه بروز خشکسالی‌ها باعث شده باغداران انجیر برای تامین آب با مشکل مواجه باشند.

تخصیص آب یک چالش است

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای لرستان هم با اشاره به اینکه فاز اول مطالعات سد بن‌لار پایان یافته است، می‌گوید: منتظر تامین اعتبار هستیم تا فاز دوم مطالعات سد بن‌لار شروع شود.

«کریم عالی‌نژاد» ادامه می‌دهد: نکته‌ای که باید به عنوان یک چالش به آن اشاره کرد، مبحث تخصیص آب به بخش کشاورزی است. وزارت نیرو با توجه به بروز خشکسالی‌های اخیر و محدودیت‌های منابع آبی سخت‌گیری‌های زیادی را در زمینه تخصیص آب لحاظ کرده است. عالی‌نژاد با بیان اینکه ما هم اعتقاد داریم ساخت سد برای اهالی منطقه زیودار اقدام درستی است، عنوان می‌کند: وزارت نیرو هم برای تخصیص‌ها برنامه‌های خاصی دارد، زیرا در حال حاضر حتی از آبگیری سدهای ساخته شده هم جلوگیری می‌کند. احداث سد بن‌لار بستگی به نظر وزارتخانه دارد. البته ما هم از توان و رایزنی خود برای تخصیص آب به استان استفاده خواهیم کرد.

آب؛ اولویت اول شهرستان

فرماندار شهرستان پلدختر هم با بیان اینکه سد بن‌لار به عنوان یکی از مطالبات جدی اهالی منطقه زیودار و مسئولان پلدختر مطرح است، می‌گوید: عمده‌ترین حوزه اشتغال نه تنها در روستاهای پلدختر بلکه در خود شهر هم کشاورزی و باغداری است، به طوری که 90 درصد مردم در کشاورزی فعالیت دارند.

«نعمت‌الله دستیاری» می‌افزاید: این موضوع موجب شده اولویت اول شهرستان آب و مسائل مربوط به آن باشد. به همین دلیل حساسیت‌های زیادی ایجاد شده که آنها را به مسئولان استانی و کشوری انتقال داده‌ایم. انعکاس این موضوع تا جایی بود که استاندار پیشین استان در سفر به پلدختر که در قالب برگزاری کارگروه اشتغال بود به مسئول برنامه و بودجه تاکید کرد که اعتبار طرح مطالعاتی سد چول هول‌، مادیان‌رود بن‌لار و سد زال مصوب شود. همچنین در سفر دوم 17 میلیارد تومان در حوزه امور آب و پمپاژها از محل اعتبارات لحاظ کردند که با وجود گذشت 6 ماه از سال جاری تاکنون اعتباری تخصیص پیدا نکرده است.

احداث سد ضروری است

دستیاری به ضرورت احداث سد بن‌لار اشاره و اظهار می‌کند: با توجه به اینکه حوزه زیودار پایگاه اصلی تولید انجیرسیاه در کشور است و در سال‌های گذشته سطح زیر کشت باغ‌های منطقه به چند برابر افزایش پیدا کرده، احداث سد به منظور تامین آب مورد نیاز برای آبیاری باغ‌ها ضروری است. وی باغ‌های منطقه زیودار را حدود 2 هزار هکتار عنوان می‌کند و می‌گوید: احداث سد بن‌لار باید در دستور کار متولیان قرار بگیرد و به راحتی از کنار آن عبور نکنند زیرا در غیر این صورت با خشکی این مزارع و باغ‌ها حدود 4 تا 5 هزار نفر بیکار می‌شوند که بحرانی در حوزه اشتغال استان است.

فرماندار شهرستان پلدختر می‌افزاید: در گذشته اهالی منطقه بن‌لار و زیودار که آب به اندازه کافی مهیا بود، درآمد خوبی به‌دست آورده و اقدام به توسعه باغ‌ها کردند، اما با توجه به بحران کم‌آبی، دبی آب به شدت کاهش پیدا کرده و این کشاورزان برای آبیاری مزارع خود با مشکلات متعددی مواجه هستند.

دستیاری رایزنی و ورود نمایندگان در راستای احداث سد بن‌لار را ضروری عنوان می‌کند و می‌گوید: شرایط باید به گونه‌ای پیش برود که امنیت باغ‌ها تامین شود.

نگاه

احداث سد بن‌لار در حالی ضرورت پیدا کرده که بیش از 15 سال است زنگ خطر خشکسالی در کشور به صدا درآمده است. با توجه به کاهش میزان نزولات جوی در لرستان و به تبع آن در شهرستان گرمسیری همچون پلدختر، ضرورت‌ برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از منابع آبی و جلوگیری از هدررفت آب‌های سطحی به شدت احساس می‌شود. منطقه زیودار و بن‌لار در پلدختر قطب انجیر سیاه ایران بوده و زودرس‌ترین انجیر جهان را تولید می‌کنند. سالانه حدود 10 هزار تن انجیر سیاه در این مناطق تولید می‌شود و بیش از 5 هزار نفر نیز در این مناطق مشغول به کار هستند. منابع آبی این مناطق از مادیان‌رود تامین می‌شود ولی خشکسالی‌های اخیر و کاهش نزولات جوی نفس این رودخانه را بریده است.

برداشت‌های غیر‌مجاز از منابع آب سطحی و زیر‌زمینی از مهم‌ترین ثمرات کاهش بارندگی‌ها و کم‌آبی در نقاط مختلف پلدختر به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد یکی از راه‌های کمک به بحران پیش آمده احداث سد در این مناطق باشد که از ظرفیت‌های لازم برای انجام عملیات عمرانی برخوردارند. با احداث سد در مناطقی از جمله بن‌لار پلدختر می‌توان آب‌های سطحی و سیلاب‌ها را ذخیره کرد تا در آینده آب مورد نیاز بخش کشاورزی، صنعتی و حتی آشامیدنی تامین شود.

فرماندار پلدختر: عمده‌ترین حوزه اشتغال نه تنها در روستاهای پلدختر بلکه در خود شهر هم کشاورزی و باغداری است، به طوری که 90 درصد مردم در کشاورزی فعالیت دارند.

در گذشته اهالی منطقه بن‌لار و زیودار که آب به اندازه کافی مهیا بود، درآمد خوبی به‌دست آورده و اقدام به توسعه باغ‌ها کردند، اما با توجه به بحران کم‌آبی، دبی آب به شدت کاهش پیدا کرده و کشاورزان برای آبیاری مزارع خود با مشکلات متعددی مواجه هستند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه همشهری، تاریخ انتشار: 26مهر1396 ، کدخبر: -: www.ostani.hamshahrilinks.org