شعارسال: سال گذشته آبی استان کرمان یکی از شدید‌ترین ایام بی‌آبی را تجربه کرد. در این سال در نیمی از شهرستان‌های استان کرمان هیچ‌گونه بارندگی روی نداد و ۹۰ درصد منابع آبی سطحی استان کرمان به کلی خشکید. این روزها عملاً نمی‌توان رودخانه جاری یا دریاچه‌ای را در استان کرمان پیدا کرد. سال گذشته تأمین آب شرب در برخی از شهرها در مرحله قرمز قرار گرفت و بر تعداد روستاهایی که به صورت سیار آب‌رسانی می‌شدند نیز افزوده شد و اداره محیط زیست استان نیز از این سال به عنوان یکی از بحرانی‌ترین سال‌ها در بخش محیط زیست نام برد.

کرمانی‌ها در حسرت بارندگی

آمار آبگیری سدها نیز در این سال مطلوب نبود و ظرفیت سدها در بهترین حالت ممکن به ۵۰ درصد نیز نرسید. در این شرایط و در ابتدای سال آبی جاری پیش‌بینی‌ برخی از سایت‌های هواشناسی از پایان خشک‌سالی در استان کرمان حکایت می‌کرد، اما پس از یک هفته بارندگی در استان کرمان روند بارش‌ها متوقف شد و طی دو ماه گذشته بارندگی در کرمان روی نداده است. حالا اگر سراغ کارشناسان هواشناسی بروید، خبرهای خوشی برای سال جاری ندارند و پیش‌بینی‌ها در بهترین شرایط تکرار الگوی سال قبل را نشان می‌دهند. در حالی که متوسط بارش‌ها در استان کرمان ۱۳۵ میلی‌متر است، اما در سال گذشته تقریباً ۶۰ میلی‌متر باران در کرمان بارید و در سال جاری مجموع بارش‌ها بسیار کم‌تر بوده است.

مریم حبیبی، رئیس مرکز پیش‌بینی هواشناسی استان کرمان، می‌گوید: آنچه که در سال جاری روی داده است، بارشی معادل ۲۴ میلی‌متر را نشان می‌دهد که از نرمال بارندگی در تراز بلندمدت بسیار کم‌تر است. وی تصریح کرد: بحران خشک‌سالی در کرمان ادامه دارد و نمی‌توان گفت در سال جاری بارشی روی خواهد داد که جبران کسری بارندگی در سال‌های گذشته را داشته باشیم. حبیبی بیان کرد: پیش‌بینی می‌کنیم تراکم بارش‌ها در ماه‌های انتهایی سال بیش‌تر باشد. با این وجود بارندگی‌ها چشمگیر نخواهد بود. وی بارندگی در سال آبی جاری را 6/24 میلی‌متر دانست و بیان کرد: ۲۰ سال است که درگیر خشک‌سالی هستیم و در این سال‌ها فقط دو سال به میزان بارندگی نرمال یعنی ۱۳۵ میلی‌متر رسیده‌ایم. وی گفت: صرفه‌جویی در مصرف آب باید از همین فصل زمستان انجام شود، زیرا با الگوی بارشی فعلی نمی‌توان به تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی امیدوار بود. وی تغییرات اقلیمی و گرمی بیش از حد زمین را عامل اصلی کاهش بارندگی در استان کرمان دانست و بیان کرد: در روزهای آتی بارش قابل توجهی در استان کرمان روی نخواهد داد. تنش آبی در کنار بروز مشکلات عدیده در بخش کشاورزی در زمینه شرب در مناطق روستایی هم مشکل‌سازشده است، به‌طوری‌که کرمان که تعداد قابل توجهی از روستاهای کشور را در خود جای داده است، در زمینه تأمین آب روستاها هم با کمبود بودجه و تجهیزات و منابع آبی مواجه شده است.

افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها

با یک بررسی دقیق می‌توان موارد مهاجرت از روستا به شهرهای استان کرمان را در سال‌ها اخیر مشاهده کرد، به‌طوری‌که برجمعیت روستاها در حاشیه شهرهای بزرگ افزوده شده است. علی رشیدی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی کرمان، اظهارداشت: هم‌اکنون نزدیک به ۵۳۷ روستا با کمبود آب شرب مواجه هستند که با تانکر آب‌رسانی می‌شوند. وی خواستار توجه مسئولان در سطح ملی و استانی برای حل مشکل اجرای طرح‌های آب‌رسانی به روستاها شد.

کشاورزی باید مدرن شود

عباس سعیدی، رئیس جهاد کشاورزی استان کرمان، هم اظهارداشت: خشک‌سالی چالش اصلی کشاورزی در استان کرمان است و کمبود آب در استان امری جدی است که تولید و کیفیت محصولات را تحت تأثیر جدی قرار داده است. وی تصریح کرد: اجرای طرح‌های آبیاری مکانیزه با ارائه تسهیلات به کشاورزان در دستور کار قرار دارد و به صورت جدی با کشاورزی سنتی و به‌ویژه آبیاری سنتی مخالف هستیم و باید از روش‌های علمی برای بهبود بهره‌وری استفاده کنیم. وی تأکید کرد: در سال گذشته شاهد خسارت‌های جبران‌ناپذیری به کشاورزی استان بودیم و به همین دلیل اصلاح الگوی کشت در دستور کار قرار دارد که البته در اجرای این طرح همکاری کشاورزان ضروری است. با این حال رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان از اختصاص اعتباری معادل ۱۰۴ میلیارد تومان برای جبران تنش آبی در استان کرمان خبر داد و بیان کرد: این اعتبارات در دو بخش شهری و روستایی در اختیار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار می‌گیرد. جعفر رودری خشک‌سالی را عامل خسارات هنگفت به زیرساخت‌ها و اقتصاد استان کرمان دانست و ادامه داد: تمام سعی مسئولان در راستای حل مشکل مردم است. مقابله با خشک‌سالی مهم‌ترین برنامه استراتژیک استان کرمان در راستای مدیریت بحران خشک‌سالی است، اما متأسفانه مسئولان در بعد ملی هنوز درک صحیحی از ضرورت رفع مشکل خشک‌سالی و کم‌آبی در استان کرمان ندارند و اکثر طرح‌های در دست اقدام به دلیل معارضات مختلف متوقف شده و راهکار مناسبی جز صرفه‌جویی در مصرف آب در استان کرمان وجود ندارد و همیشه توپ به زمین مردمی پاسکاری شده است که عملاً در بستری باید کار یا زندگی کنند که عملاً در مسیر مناسبی برای صرفه‌جویی قرار نگرفته است. کشاورزی مدرن نشده و کشاورز به نهایی نمی‌تواند مسیر کشاورزی را از سنتی به مدرنیزه تغییر دهد به همین دلیل 70 درصد آب‌های محدود موجود در استان کرمان هر سال هدر می‌رود. از سوی دیگر 90 درصد محل تأمین منابع آبی استان کرمان از منابع زیرزمینی است که اکثر این منابع نیز خشک شده یا تحلیل رفته است.

برداشت منفی سالانه 1/1 میلیارد مترمکعب آب در استان کرمان اوج بحران در استانی را نشان می‌دهد که بار تأمین کشت‌های خارج از فصل کشور را بر دوش دارد و در همین روزها کشت محصولات جالیزی برای تأمین نیازهای داخلی در جنوب کرمان آغاز شده است. محمد برزنده، یکی از کارشناسان آب استان کرمان است که می‌گوید: کرمان عملاً بیش از 20 سال درگیر خشک‌سالی است و در این سال‌ها دولت‌های مختلف هیچ اقدام مشخصی برای رفع مشکل کرمان انجام نداده‌اند. وی بیان کرد: در استانی که آبی برای آشامیدن هم باقی نمانده است، هیچ توجهی به کشاورزی نمی‌شود، اما هزاران هکتار زمین در استان زیر کشت محصولات مختلف رفته است، به‌طوری‌که اکثر دشت‌ها به‌ویژه در رفسنجان، کرمان، زرند و سیرجان بحران کاهش ارتفاع و نشست زمین ایجاد شده است. وی با اشاره به فرو رفتن زمین در اختیار آباد در حومه کرمان گفت: این اتفاق در یک شب روی داد و بخش قابل توجهی از زمین به یک‌باره در عمق فرو رفت. این حادثه امکان دارد هر لحظه در هر مکان دیگری روی دهد، اما هنوز هم برداشت آب از منابع آب زیرزمینی ادامه دارد و چاره‌ای برای حل مشکل اندیشیده نشده است. برزنده گفت: در زمان استاندار قبلی یک کارگروه تشکیل شد و مانورهای زیادی روی عملکرد و مصوبات 17 گانه آن انجام شد، اما سوال ما مردم استان کرمان این است که نتیجه آن همه جلسه، مصوبات، اعتبارات و اقداماتی که در رسانه‌ها عنوان شد، به کجا رسید؟

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 4دی1397 ، کدخبر: 59636 : www.sabzineh.org