انتقادپذيري رکن اصلي رشد و تعالي در آموزش‌و‌پرورش

روي سخن نويسنده با افراد تعليم‌دهنده است که مي‌تواند هر مربي‌ای اعم از پدر، مادر، آموزگار، دبير و حتي مدرس دانشگاه باشد؛ يعني شامل حال همه افراد مي‌شود، چون هر کسي در هر مقطعي ممکن است در يکي از جايگاه‌هاي نامبرده قرار گيرد، بنابراين بهتر است بگوييم همه افراد بايد انتقادپذير باشند.

شعار سال: در آموزش‌و‌پرورش انتقادپذيري فرد تعليم‌دهنده باعث رشد، پيشرفت و بهبود عملکرد مربي در تدريس مي‌شود و همين نیز باعث پيشرفت دانش‌آموزان، رشد و تعالي افراد جامعه و بالارفتن سطح فرهنگ و دانش آنها مي‌شود. هر فردي که مورد انتقاد قرار مي‌گيرد، با به‌کارگيري هوشمندانه و به دور از تعصب و احساس مي‌تواند به اصلاح دانش، نگرش و مهارت‌هاي خود اقدام كند و با توجه به سطح فهم و دانش مخاطب انتقاد را بيان کند تا براي مخاطب قابل درک باشد.
اين امر بسته به اين است که از کودکي، پدر و مادر با بردباري و صبوري خود به تعليم و تربيت بپردازند و از انتقاد طرف مقابل (پدر در مقابل مادر و برعکس) نهراسند و پذيراي آن باشند و شخص انتقادکننده نيز بايد بدون سود برداشت شخصي، حسن نيت مقابل را جلب کرده و از اين راه هم خود به نتيجه مطلوب مي‌رسند و کودکاني که در چنين فضايي رشد مي‌کنند، سالم تربيت شده و مي‌پذيرند که انتقادپذير باشند. اگر انتقاد استاندارد و بجا نباشد، نه تنها باعث بهبود عملکرد در افراد نخواهد شد بلکه باعث سرخوردگي و ايجاد خشم می‌شود و نتيجه‌ای منفي را در پي خواهد داشت.
فرد منتقد نيز بايد با ادبيات نقدکردن آشنايي داشته باشد که انتقاد او باعث ايجاد سوءتفاهم و نتيجه نامطلوب نشود؛ رک‌بودن هميشه براي مخاطب خوشايند نيست اين نوع انتقاد باعث سازندگي نمي‌شود بلکه شنونده حالت تدافعي مي‌گيرد، بهتر است انتقاد با به‌کارگيري يک سياست درست انجام شود.
از انتقاد تحکم‌آميز دوري کنيم، زيرا اين‌گونه انتقادها فرد را در حالت دفاع قرار مي‌دهد. انتقاد بايد حضوري و بدون واسطه باشد و براي حفظ آبروي فرد از نصيحت و سرزنش او در حضور ديگران خودداري كرد. انتقاد بايد در زمان و مکان و موقعيت مناسب به عنوان ابزار استفاده شود، نه در لحظه‌اي که فرد آمادگي شنيدن آن را ندارد. موضوع را طولاني و انتقاد را به سخنراني تبديل نکنيم زيرا شنونده را خسته و بي‌حوصله مي‌کند. انتقاد بايد کليدي، مختصر و مفيد انجام شود.
اگر همه مربيان و تعليم‌دهندگان از دانش‌‌آموزان خود انتقاد کرده و تمامي موارد ياد‌شده را به‌کار گيرند؛ قدر مسلم است که دانش‌آموز با هنر صحيح انتقاد‌کردن آشنا شده و همين امر باعث مي‌شود فرد ابتدا درصدد رفع ايرادات خود برآيد و همان‌طور که گفته شد، در اين صورت شاهد پيشرفت دانش، تعالي نگرش و بالارفتن سطح فرهنگ کل جامعه خواهيم بود.